Quan hệ giữa Ô-xtrây-li-a và Trung Quốc có nguy cơ bị rạn nứt khi lần đầu tiên Thủ tướng Ô-xtrây-li-a Kê-vin Rắt chính thức lên tiếng về vụ Trung Quốc bắt giữ các nhân viên Tập đoàn khai thác khoáng sản Rio Tinto của Ô-xtrây-li-a, đồng thời cảnh báo vụ bắt giữ ông Xtơn Hu, giám đốc kinh doanh Tập đoàn Rio Tinto chi nhánh tại Thượng Hải, sẽ đe dọa các lợi ích kinh tế lớn của Trung Quốc.

Các nhân viên của Tập đoàn Rio Tinto tại Thượng Hải rời khỏi trụ sở làm việc sau vụ bắt giữ ông Xtơn Hu. Ảnh: AFP

Căng thẳng trong quan hệ giữa Ô-xtrây-li-a và Trung Quốc bùng phát kể từ ngày 5-7 khi cảnh sát Thượng Hải (Trung Quốc) bắt giữ ông Xtơn Hu, người Ô-xtrây-li-a gốc Trung Quốc, cùng với 3 công dân Trung Quốc làm việc cho Tập đoàn Rio Tinto, tập đoàn khai thác mỏ lớn hàng thứ ba trên thế giới, với cáo buộc tiến hành "hoạt động gián điệp và đánh cắp bí mật quốc gia". Theo cơ quan chức năng Trung Quốc, 4 người trên đã tìm cách hối lộ các hãng sản xuất thép của Trung Quốc trong thời gian diễn ra các cuộc thương lượng gay go về giá quặng sắt năm nay. Cơ quan chức năng Trung Quốc cũng đã tiến hành kiểm tra thông tin trên máy vi tính của ông Xtơn Hu. Giới truyền thông Trung Quốc cho hay, trong máy tính của ông Xtơn Hu có chứa rất nhiều thông tin liên quan đến việc đấu thầu, cơ sở vật chất, kế hoạch sản xuất và các thông số kinh doanh của Tập đoàn Rio Tinto. Hiện cảnh sát Trung Quốc đang tập trung điều tra theo hai hướng: tiếp tục thu thập bằng chứng về "hoạt động gián điệp" của Rio Tinto và tìm chứng cứ xem tập đoàn này trước đó đã bán các bí mật thu thập được hay chưa.

Vụ bắt giữ đã gây căng thẳng ngoại giao trong quan hệ giữa Bắc Kinh và Can-bơ-rơ. Chỉ trong một tuần, Ô-xtrây-li-a đã 3 lần triệu Đại biện lâm thời Trung Quốc để bày tỏ những quan ngại sâu sắc của Chính phủ Ô-xtrây-li-a liên quan đến vụ việc trên. Trước đó, trong các cuộc gặp với quan chức Trung Quốc, Bộ trưởng Thương mại Ô-xtrây-li-a Xi-môn Crin khẳng định, Ô-xtrây-li-a tôn trọng hệ thống luật pháp Trung Quốc, song ông cũng chỉ ra rằng về phía Ô-xtrây-li-a, vụ việc trên cũng là vấn đề mang tầm quan trọng quốc gia. Các quan chức Ô-xtrây-li-a sẽ tìm hiểu thêm thông tin chi tiết từ nhà chức trách Trung Quốc về hoàn cảnh xung quanh việc bắt giữ ông Xtơn Hu.

Theo Thủ tướng Kê-vin Rắt, vụ việc không chỉ ảnh hưởng đến quan hệ kinh tế của Trung Quốc với Ô-xtrây-li-a mà còn với các đối tác thương mại khác, đặc biệt trong bối cảnh chính phủ các nước và nhiều tập đoàn nước ngoài đang quan tâm theo dõi sát vụ việc này. Ông cũng cho biết Can-bơ-rơ sẽ "đưa ra những quyết định riêng về cách thức ứng xử" với Bắc Kinh, đồng thời cam kết sẽ làm tất cả những gì có thể để giúp Tập đoàn Rio Tinto nói chung và ông Xtơn Hu nói riêng, kể cả việc phải đưa vấn đề này lên các cấp lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc.

Theo Tân Hoa xã, trong quá trình mở rộng điều tra vụ án có liên quan tới việc bắt giữ 4 nhân viên của Tập đoàn Rio Tinto, cơ quan điều tra Trung Quốc đã bắt giữ thêm 7 giám đốc điều hành của các công ty thép của Trung Quốc do nghi ngờ có liên quan tới hoạt động "gián điệp công nghiệp" trong vụ Rio Tinto.

LINH OANH