Nam Xu-đăng chính thức trở thành quốc gia độc lập

Bản đồ CH Nam Xu-đăng

QĐND - Từ ngày 9-7, vùng lãnh thổ phía Nam của Cộng hòa Xu-đăng đã chính thức trở thành quốc gia non trẻ nhất thế giới với tên gọi là Cộng hòa Nam Xu-đăng và Thủ đô là Giu-ba (Juba). Đây là quốc gia thứ 54 ở châu Phi và thứ 193 của thế giới. 

Quốc gia trẻ nhất thế giới

Lễ tuyên bố độc lập chính thức được tổ chức tại khu lăng mộ của thủ lĩnh Phong trào Giải phóng nhân dân Xu-đăng Giôn Ga-răng, với sự tham dự của Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki Mun (Ban Ki-moon), Tổng thống Cộng hòa Xu-đăng Ô-ma An Ba-sia (Omar Al-Bashir), Tổng thống Nam Phi Gia-cốp Du-ma (Jacob Zuma), cùng đại diện của Liên đoàn A-rập, Liên minh châu Phi và Liên minh châu Âu... Tại buổi lễ này, ông Xan-va Ki-a (Salva Kiir) đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống đầu tiên của Nam Xu-đăng và ký bản Hiến pháp thời kỳ quá độ.

Trước đó, ngày 8-7-2011, Chính phủ Cộng hòa Xu-đăng đã chính thức tuyên bố công nhận Nam Xu-đăng là một quốc gia độc lập và có chủ quyền kể từ ngày 9-7-2011. Tổng thống Xu-đăng cho rằng, hai nước sẽ là láng giềng tốt đẹp và hợp tác với nhau để bảo đảm an ninh biên giới vì lợi ích của hai nước và tạo điều kiện thuận lợi cho dân chúng đi lại giữa hai nước. Xu-đăng sẵn sàng giúp đỡ Nam Xu-đăng ổn định và phát triển đất nước.

Việc Nam Xu-đăng trở thành một quốc gia độc lập là kết quả tất yếu của cuộc xung đột kéo dài hơn 5 thập niên giữa hai miền Nam và Bắc. Từ năm 1955, sau khi giành lại độc lập từ đế quốc Anh, cuộc chiến giữa miền Bắc và miền Nam Xu-đăng diễn ra không ngơi nghỉ với gần 10 nhóm quân nổi dậy chính. Nguyên nhân xung đột chủ yếu xoay quanh vấn đề tôn giáo và sắc tộc. Cư dân miền Nam theo đạo Thiên Chúa trong khi cư dân miền Bắc lại theo đạo Hồi. Cuộc nội chiến ở Xu-đăng từ năm 1983 tới nay đã cướp đi sinh mạng của gần hai triệu người. Riêng trong 6 tháng đầu năm nay, các cuộc xung đột ở miền Nam Xu-đăng đã làm 2.346 người thiệt mạng. Trước nhu cầu muốn tách khỏi miền Bắc của người dân nhằm chấm dứt xung đột, tháng Giêng năm nay chính quyền Nam Xu-đăng đã tổ chức trưng cầu dân ý trên toàn khu vực này. Kết quả là hơn 90% số phiếu tán thành việc thành lập nhà nước Cộng hòa Nam Xu-đăng.

Tổng thống đầu tiên của CH Nam Xu-đăng. Ảnh: Roi-tơ

Phát biểu tại Giu-ba, Tổng thư ký LHQ Ban Ki-mun khẳng định, LHQ và cộng đồng quốc tế sẽ tiếp tục ủng hộ Nam Xu-đăng và tin rằng nước này sẽ sớm trở thành thành viên thứ 193 của LHQ. Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) Rô-bớt Dô-ê-lích (Robert B.Zoellick) cũng cam kết WB là đối tác mạnh để giúp Nam Xu-đăng sau ngày độc lập sẽ là thập kỷ phát triển. Các ưu tiên của WB là hỗ trợ Nam Xu-đăng xây dựng nền tảng của một quốc gia mới, phát triển toàn diện và bền vững, quản lý tốt đất nước, tạo việc làm và nâng cao cuộc sống của con người, xây dựng thể chế tốt để cung cấp cho người dân các dịch vụ cơ bản.

Khó khăn chồng chất

Tuy nhiên, LHQ cũng cảnh báo tình trạng bất ổn hiện nay ở nước cộng hòa non trẻ, nghèo đói, bị chiến tranh tàn phá nhưng giàu dầu lửa này, có thể gây tác động tiêu cực tới toàn khu vực. Theo đánh giá của LHQ, cần ít nhất từ 2 đến 3 năm CH Nam Xu-đăng mới có thể dần ổn định sau nhiều thập kỷ nội chiến, xung đột bộ lạc và nghèo đói.

Một kiểu ăn mừng ngày “khai sinh” nước Cộng hòa Nam Xu-đăng của người dân nước này. Ảnh: Roi-tơ

Hiện nay, đói nghèo là một trong những thử thách to lớn đối với CH Nam Xu-đăng. Hơn 3 triệu người, tương đương 40% dân số, đang cần nguồn cung cấp lương thực khẩn cấp để duy trì sự sống. Đa số người dân sống dưới mức 1 USD/ngày. Khoảng ¾ dân số mù chữ và chỉ 1% số hộ gia đình nơi đây sở hữu tài khoản ngân hàng. Những yếu tố trên khiến Nam Xu-đăng được xếp vào vị trí thấp nhất trong nhóm các nước đang phát triển của thế giới.

Trong khi đó, các cuộc xung đột giữa miền bắc và miền nam tại các khu vực tranh chấp biên giới ở A-bi-ây và Nam Cô-đô-phan vẫn chưa chấm dứt. Hội đồng Bảo an LHQ cũng đã nhất trí thông qua nghị quyết thành lập một phái bộ gìn giữ hòa bình mới tại Nam Xu-đăng gồm 7000 nhân viên quân sự, 900 cảnh sát và nhân viên dân sự, với thời hạn ban đầu một năm, nhằm hỗ trợ quốc gia non trẻ này giữ gìn ổn định an ninh trật tự.

Dù vậy, bên cạnh những khó khăn thì Xu-đăng vẫn có nhiều tiềm năng để phát triển. So với Bắc Xu-đăng, Nam Xu-đăng có lợi thế là sở hữu nhiều tài nguyên thiên nhiên hơn. Trung bình, mỗi ngày Nam Xu-đăng sản xuất ra khoảng 375.000 thùng dầu. Ngoài ra, đất nước này còn có một diện tích đất nông nghiệp rộng lớn và màu mỡ, hứa hẹn mang lại nhiều lợi nhuận cho nông dân.

Bình Nguyên