Vụ tấn công "kép" của Israel?

 Các quan chức Israel cho biết vụ không kích ngày 30-7 nhắm vào Tham mưu trưởng Fuad Shukr phụ trách hoạt động quân sự của Hezbollah tại thủ đô Beirut, Lebanon là nhằm đáp trả vụ tấn công bằng tên lửa của lực lượng này hôm thứ Bảy tuần trước khiến hàng chục thanh niên đang chơi bóng đá ở Cao nguyên Golan do Israel kiểm soát thiệt mạng.

Việc thủ lĩnh chính trị của Hamas Ismail Haniyeh bị ám sát ngay tại Thủ đô Tehran, Iran liệu có châm ngòi cho chiến tranh toàn diện? Ảnh: AP

Theo cáo buộc của Hamas, chưa đầy 1 ngày sau đó, Israel đã bắn tên lửa vào một nhà khách ở Thủ đô Tehran của Iran khiến thủ lĩnh chính trị của Hamas Ismail Haniyeh và vệ sĩ của ông này thiệt mạng.

Trên thực tế, Israel đã tuyên bố sẽ tiêu diệt mọi quan chức Hamas kể từ sau vụ tấn công của Hamas ngày 7-10-2023 khiến xung đột giữa Hamas và Israel ở Gaza “căng như dây đàn”. Tuy nhiên, cho tới thời điểm hiện tại, Israel chưa chính thức lên tiếng về vụ ám sát thủ lĩnh Hamas.

Bloomberg dẫn lời của Yohanan Plesner, Chủ tịch Viện dân chủ Israel, một tổ chức nghiên cứu tập trung vào cải cách chính trị, cho biết có một sự đồng thuận giữa người dân Israel rằng tất cả những ai gây ra vụ tấn công ngày 7-10 khiến 1.200 người Israel thiệt mạng và hơn 250 con tin bị bắt giữ đều phải bị tiêu diệt.

Mặc dù chưa chính thức lên tiếng về vụ việc, nhưng nếu đây quả thật là một cuộc tấn công "kép" của Israel thì nước này đang đặt cược vào một nước cờ nguy hiểm. Rất có thể Israel cho rằng các cuộc tấn công này sẽ gửi một thông điệp răn đe đến đối thủ của mình, khiến đối phương phải chùn bước, đồng thời động thái này cũng được Israel mong đợi sẽ cố kết người dân sau nhiều tháng bất ổn. Tuy nhiên, nước cờ rủi ro cao này cũng có nguy cơ gây ra một cuộc chiến tranh toàn diện ở Trung Đông vốn đang rất bất ổn suốt gần 10 tháng qua.

Căng thẳng nối tiếp căng thẳng

 Không khó để nhìn thấy rằng hiện nay rủi ro ở Trung Đông là rất lớn. Các cuộc đàm phán đang diễn ra với Hamas để giải cứu con tin và một lệnh ngừng bắn cho cuộc chiến kéo dài gần 10 tháng ở Gaza có vẻ như sẽ bị đình trệ nếu không muốn nói là đổ vỡ sau vụ ám sát. Trong khi lực lượng Hezbollah của Lebanon vẫn chưa xác nhận cái chết của Shukr, thì nỗ lực ngoại giao để nhóm này ngừng bắn tên lửa vào Israel và di chuyển lực lượng ra khỏi biên giới có vẻ cũng sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.

Một tòa nhà bị hư hại sau cuộc không kích của quân đội Israel tại Beirut, ngày 31-7. Ảnh: Getty Images 

 Cánh vũ trang của Hamas cho biết trong một tuyên bố rằng vụ giết hại ông Haniyeh sẽ "đưa cuộc chiến lên một tầm cao mới và gây ra hậu quả nghiêm trọng". Cam kết sẽ trả đũa, Iran tuyên bố quốc tang 3 ngày và nói rằng Mỹ phải chịu trách nhiệm vì đã ủng hộ Israel.

Ai Cập cũng lên án cái mà họ gọi là "chính sách leo thang nguy hiểm của Israel", nói rằng thời điểm và việc thiếu tiến triển trong các cuộc đàm phán ngừng bắn cho thấy Israel không có thiện chí chính trị để xoa dịu tình hình, làm suy yếu các nỗ lực hòa giải.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang tham dự một sự kiện ở Singapore đã tránh bình luận về cái chết của thủ lĩnh chính trị Hamas và cho biết thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza là chìa khóa để tránh leo thang căng thẳng rộng hơn trong khu vực.

Trong khi đó, về phía Israel, tính đến trưa ngày 31-7 (giờ địa phương), không có thay đổi nào trong các hướng dẫn phòng thủ của Bộ Tư lệnh Mặt trận Nội địa. Sân bay Ben Gurion vẫn hoạt động bình thường.

Các nhà phân tích của Israel thì đặc biệt lưu ý rằng ông Haniyeh đã bị sát hại ở Iran, nơi ông đang tới thăm, chứ không phải ở Qatar, nơi ông đang sống, để không làm mất lòng người Qatar hiện đang đóng vai trò chủ chốt trong các cuộc đàm phán giải cứu con tin.

“Chắc chắn các cuộc đàm phán sẽ phải tạm dừng”, Yaakov Amidror, một cựu cố vấn an ninh Israel, cho biết. Theo vị cựu cố vấn này, sau khi cú sốc ban đầu qua đi, Hamas sẽ có một sự tính toán tỉnh táo hơn, vì trên thực tế, thủ lĩnh chung của Hamas là Yahya Sinwar, người đang ẩn náu ở Gaza, đang ngày càng có ít quân bài trong tay.

Mọi con mắt đang đổ dồn vào phản ứng của Iran với mối liên hệ với cả Hamas và Hezbollah, cũng như Houthi ở Yemen. Đây là  các nhóm đang tấn công chống lại Israel. Iran sẽ phản ứng thế nào khi một vị khách đến dự một buổi lễ cấp nhà nước mà lại bị ám sát?

Ảnh của thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh, người đã bị ám sát vào sáng sớm ngày 31-7 tại Iran, đang được treo tại trại tị nạn Palestine Burj al-Barajneh ở Beirut, Lebanon, ngày 31-7-2024. Ảnh: Reuters

 Cuộc tấn công vào Tehran chắc chắn làm suy yếu thông điệp ngoại giao mà Iran đã tìm cách đưa ra vài giờ trước đó tại lễ nhậm chức của Tổng thống Masoud Pezeshkian. Ông đã thề sẽ cải thiện mối quan hệ với phương Tây và thế giới nói chung.

Vụ ám sát khiến Tổng thống Pezeshkian phải đối mặt với cuộc khủng hoảng lớn đầu tiên của mình trên cương vị Tổng thống. Iran đã áp dụng chính sách kép là tránh tham gia trực tiếp vào cuộc chiến tranh toàn diện trong khi vẫn ủng hộ các nhóm chiến binh đang nã đạn vào Israel từ Lebanon, Yemen, Iraq và Syria.

Hossein Alai, cựu chỉ huy Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran, trong một phỏng vấn với trang web Jamaran của Iran cho biết, bằng cách thực hiện vụ ám sát, Israel muốn gửi thông điệp tới Tổng thống Iran rằng sẽ không để Iran thay đổi và thiết lập được các mối quan hệ tốt đẹp với thế giới.

Lãnh tụ tối cao của Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei, đã không nói về ngoại giao mà là trả đũa, tuyên bố rằng Israel đã tự tạo ra hình phạt nghiêm khắc cho chính mình và Tehran có nhiệm vụ trả thù cho cái chết của thủ lĩnh Hamas vì nó đã xảy ra ở thủ đô của Iran.

Hồi tháng 4, sau khi Israel giết chết hai tướng của Iran tại thủ đô Damascus của Syria, Tehran đã phóng khoảng 300 quả tên lửa và máy bay không người lái vào Israel. Đây là cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên của nước này nhằm vào nhà nước Do Thái. Trong khi hầu hết các quả đạn và máy bay không người lái đều bị bắn hạ bởi Mỹ, Anh, Pháp và Jordan, thì rõ ràng là “lằn ranh đỏ” đang mờ dần trước những động thái của các bên.

Iran từng tuyên bố không muốn đối đầu trực diện với phương Tây, nhưng động thái của Israel ngay sau tuyên bố cải thiện quan hệ đối ngoại của Iran liệu có làm lung lay tuyên bố này? Có thể thấy, chủ quyền các quốc gia trong khu vực liên tục bị vi phạm với những cuộc không kích và chỉ cần một bước sai của bất cứ bên nào thì một cuộc chiến toàn diện cũng có thể xảy ra. 

MAI HƯƠNG (tổng hợp)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.