Động đất và sóng thần tàn phá Nhật Bản

*Số người chết tăng nhanh

*Cảnh báo sóng thần ở nhiều nước

QĐND - Vào lúc 14 giờ 46 phút (giờ địa phương) ngày 11-3, một trận động đất mạnh 8,9 độ rích-te gây sóng thần đã tấn công Nhật Bản khiến ít nhất 60 người chết, 56 người mất tích và nhiều người bị thương. Các cơ quan khí tượng cảnh báo, sóng thần có thể xuất hiện ở 20 nước trong khu vực. Con số thương vong và thiệt hại được dự báo sẽ tiếp tục tăng.

Trận động đất ở độ sâu 10 km dưới đáy biển ở vùng biển Thái Bình Dương có tâm chấn cách Tô-ki-ô 382 km về phía Đông Bắc, được coi là trận động đất có cường độ mạnh nhất tại Nhật Bản trong vòng 140 năm trở lại đây. Nhiều giờ sau trận động đất, hơn 30 cơn dư chấn có cường độ mạnh nhất 7,1 rích-te đã đo được sau đó. Trận động đất đã gây sóng thần có thể đạt tới 800k/giờ chồm qua các cánh đồng lúa, thị trấn, nhà cửa, đường cao tốc, cuốn trôi nhiều ô tô và tàu thuyền ở miền bắc Nhật Bản. Hàng chục thành phố và ngôi làng dọc đường bờ biển dài 2.100 km của Nhật Bản đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi trận động đất và sóng thần. Thủ đô Tô-ki-ô, Ô-xa-ca và các vùng lân cận cách tâm chấn hàng trăm ki-lô-mét cũng bị tác động mạnh.

Tâm chấn của trận động đất cách Tô-ki-ô 382 ki-lô-mét về phía Đông Bắc. Ảnh: Roi-tơ

Tại Tô-ki-ô, người dân hoảng loạn đổ ra đường vì các tòa nhà rung chuyển trong vài phút. Các trụ sở và trường học buộc phải ngừng hoạt động. Một người dân sống ở Tô-ki-ô nói, đây là trận động đất lớn và kéo dài mà họ chưa từng thấy. Người ta nhìn thấy những chiếc ô tô bị hất văng khỏi cầu, rồi rơi chìm xuống nước. Tại thành phố Xên-đai, thủ phủ tỉnh Mi-y-a-ghi, sóng thần cao 10 mét đã cuốn nhiều tàu, thuyền vào bờ biển và cuốn trôi nhiều ô tô trên các tuyến đường ở các thị trấn ven biển. Còn tại tỉnh I-oa-tê, sóng thần cũng xuất hiện cao 4 mét cuốn trôi nhiều xe cộ và nhà cửa. Đài truyền hình Nhật Bản quay cảnh tàu thuyền, ô tô, xe tải… nổi lềnh bềnh trên mặt nước sau khi sóng thần tràn qua thị trấn Ca-mai-chi. Tại thành phố Ô-phu-na-tô, hơn 300 ngôi nhà đã bị cuốn phăng. Truyền hình quay cảnh một bãi rác khổng lồ tại thành phố này với cây cối bị bật rễ, ô tô bị lật úp, nhà cửa bị phá hủy hoàn toàn. Theo Ki-ô-đô, một con tàu chở 100 người đã bị sóng thần cuốn phăng. Ít nhất 80 địa phương bị hỏa hoạn tấn công sau động đất.

Tại Tô-ki-ô và các khu vực xung quanh, khoảng 4 triệu ngôi nhà bị mất điện ngay sau khi động đất xảy ra. Hỏa hoạn xuất hiện ít nhất tại 6 tòa nhà, nghiêm trọng là một nhà máy thép và nhà máy lọc dầu ở Chi-ba, gần Tô-ki-ô đã bốc cháy. Lính cứu hỏa phải vật lộn với “giặc lửa” để dập đám cháy dữ dội tại hai nhà máy. Động đất mạnh làm gián đoạn nhiều tuyến tàu cao tốc và tàu điện ngầm ở đông bắc Nhật Bản. Sân bay quốc tế Na-ri-ta đông đúc ở Tô-ki-ô phải tạm thời đóng cửa để kiểm tra đường băng. Cảng chính Ha-ne-đa của thành phố cũng bị đóng cửa.

Thủ tướng Nhật Bản Na-ô-tô Can xuất hiện trên truyền hình trấn an người dân và kêu gọi họ bình tĩnh. Trước mối lo ngại về nguy cơ rò rỉ phóng xạ từ các nhà máy điện hạt nhân, Thủ tướng Na-ô-tô Can cho biết, không có báo cáo về rò rỉ phóng xạ sau động đất. Bốn nhà máy điện hạt nhân gần nơi động đất nhất đã ngừng hoạt động an toàn. AP cho biết, Nhật Bản đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại một nhà máy điện hạt nhân sau khi hệ thống làm mát bị trục trặc. Hai nhà máy khác cũng được báo cáo là gặp vấn đề. Báo chí địa phương cho biết, rò rỉ phóng xạ có thể đã xuất hiện ở nhà máy hạt nhân Phu-cu-si-ma, phía Bắc Tô-ki-ô và khoảng 2.000 người dân đã được sơ tán khỏi khu vực này.

Sóng thần quét sạch nhà cửa gần Cảng Xen-đai. Ảnh: AFP

Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Y-u-ki-ô Ê-đa-nô (Yukio Edano) cho biết, Chính phủ Nhật Bản đã triệu tập cuộc họp khẩn cấp và phái Lực lượng phòng vệ Nhật Bản (SDF) tới tỉnh Mi-y-a-ghi để hỗ trợ công tác cứu hộ, cứu nạn. Bộ Quốc phòng Nhật Bản cũng đã điều 8 máy bay tới đánh giá thiệt hại tại các khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Các tàu quân sự ở căn cứ Y-ô-cô-xư-ca, cách thủ đô Tô-ki-ô khoảng 40km, cũng đã được lệnh tới tỉnh Mi-y-a-ghi. Cơ quan cảnh sát quốc gia cũng có kế hoạch cử 900 nhân viên tới các khu vực bị ảnh hưởng. Chính phủ Nhật Bản đã thành lập nhóm quản lý thảm họa có trụ sở đặt tại Văn phòng Thủ tướng để thu thập thông tin về trận động đất và xử lý các thảm họa có thể có. Theo Ki-ô-đô, Nhật Bản đã đề nghị quân đội Mỹ hỗ trợ công tác cứu hộ sau thảm họa động đất, sóng thần.

Cơ quan khảo sát địa chất Mỹ cho hay, trận động đất mạnh 8,9 độ rích-te tấn công Nhật Bản có cường độ lớn thứ bảy trong lịch sử nhân loại từng được ghi nhận và là trận động đất lớn nhất trong lịch sử nước Nhật. Trận động đất này vượt qua cả trận động đất kinh hoàng ở Can-tô năm 1923, làm hơn 140.000 người thiệt mạng. Trận động đất mạnh 8,9 độ rích-te còn được cảm thấy ở tận thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc), cách đó 2.500km. Trong những ngày trước khi xảy ra trận động đất cường độ mạnh này đã có nhiều trận động đất xảy ra tại khu vực. Nhật Bản là quốc gia nằm trong “Vành đai lửa Thái Bình Dương” và nhiều núi lửa, trong đó, Tô-ki-ô nằm ở một trong những khu vực nguy hiểm  nhất của đất nước Mặt trời mọc này.

Sau trận động đất, Cơ quan thời tiết quốc gia Mỹ đã ra cảnh báo sóng thần đối với ít nhất 20 nước và hàng loạt quần đảo ở Thái Bình Dương. Các nước được cảnh báo bao gồm Nga, Ô-xtrây-li-a, In-đô-nê-xi-a, Ca-na-đa, Goa-tê-ma-la, En Xan-va-đo và Cốt-xta Ri-ca… cùng các vùng ở bờ biển phía tây nước Mỹ. Một số nước và vùng lãnh thổ đã cho sơ tán dân ở khu vực ven biển như Phi-líp-pin, Nga, Đài Loan (Trung Quốc) đã cho người dân nghỉ làm, học sinh nghỉ học, đồng thời theo dõi sát tình hình sóng thần.

MAI NGUYÊN 

(Tiếp tục cập nhật)