QĐND - Cuộc đua bầu cử Tổng thống ở Mỹ kịch tính hơn so với những bầu cử tương tự tại các quốc gia khác khi các ứng viên phải đồng tham gia đua trên hai mặt trận: Lá phiếu và đồng tiền. Một báo cáo trình lên Ủy ban Bầu cử liên bang (FEC) vào cuối ngày 1-2 đã đưa ra một bức tranh sống động về “quyền lực” của những "đồng bạc xanh" trong việc định hình cuộc chạy đua vào Nhà Trắng.

Ứng viên Mít Rom-ni (phải) cùng tỷ phú Đ.Trăm (D. Trumph) tại một sự kiện ở bang Ne-va-đa hôm 2-2. Ảnh: AP

 

Cuộc đua của những những siêu PAC

Điểm mới trong chiến dịch vận động tranh cử năm nay là sự xuất hiện của các Siêu PAC (Super Political Action Committee- Siêu Ủy ban vận động chính trị). Thống kê cho thấy, hiện có 258 Siêu PAC. Nổi bật nhất là Restore Our Future ủng hộ ứng viên Mít Rom-ni (Mitt Romney).

Cho tới trước khi Siêu PAC ra đời, các ủy ban hỗ trợ truyền thống có nhiệm vụ quyên góp quỹ cho ứng cử viên. Luật Mỹ trước đó quy định mỗi cá nhân chỉ được quyên góp tối đa 5000USD cho mỗi ứng viên tổng thống, 2.500USD cho bầu cử sơ bộ và nửa còn lại cho bầu cử chính thức. Thế nhưng, nhân danh "quyền tự do" được bảo đảm bởi Hiến pháp Mỹ, Tòa án tối cao Mỹ năm 2010 đã đưa ra phán quyết cho rằng, những giới hạn này chỉ có thể được áp dụng trong khuôn khổ cuộc tranh cử chính thức. Bên cạnh đó, mỗi cá nhân được tự do đầu tư tiền cho ứng cử viên nào mình thích và chọn lựa. Phán quyết này đã mở cửa cho cơn lũ tiền tràn vào hệ thống chính trị và nó để ngỏ cửa cho những cá nhân giàu có trợ giúp các ứng viên bằng những tấm séc nhiều số 0.

Với số tiền khổng lồ từ “những người bạn triệu phú”, các Siêu PAC đang tạo nên cuộc chiến truyền thông song song với cuộc đua của các ứng viên tổng thống. Theo báo cáo chi phí độc lập trình lên FEC, các Siêu PAC và những nhóm bên ngoài đã tiêu 42 triệu USD cho các chiến dịch quảng bá, quảng cáo và trò bôi nhọ đối thủ tính tới cuối tháng 1. Dự kiến đến cuộc tổng bầu cử vào tháng 11-2012, các PAC sẽ chi hơn 100 triệu USD.

Báo cáo trình lên FEC cho thấy, tại sao Siêu PAC ủng hộ ứng viên sáng giá của Đảng Cộng hòa Mít Rom-ni lại trở thành một lực lượng mạnh trong chiến dịch tấn công đối thủ chính trong Đảng Cộng hòa là ông Niu Ghin-rích (Newt Gingrich). Siêu PAC của ông Rom-ni đã quyên góp được 30 triệu USD trong năm 2011 và tính đến cuối 2011 có gần 24 triệu USD trong ngân hàng. Nhóm này cũng đã tiêu hơn 17 triệu USD, so với 8,5 triệu USD của nhóm Ghin-rích. Theo báo cáo, Siêu PAC của ông Rom-ni đã tiêu một số tiền lớn trong tháng qua ở Phlo-ri-đa cho các chiến dịch quảng bá và hạ bệ đối thủ. Kết quả, ông Rom-ni đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa tại bang Phlo-ri-đa.

Điều này không phải là mới. Còn nhớ, trong cuộc bầu cử sơ bộ tại bang Ai-ô-oa, cũng chính ông Niu Ghin-rích đã hứng chịu những đòn tấn công không thương tiếc của đối thủ Rom-ni. Ông đã khá suy sụp, do nguồn tiền ủng hộ không đủ sức đáp trả trước các đòn tấn công mạnh mẽ từ phe của ứng viên Rom-ni. Siêu PAC ủng hộ ông Rom-ni đã gom về 8 triệu USD, bỏ xa các Siêu PAC khác. Chính họ cũng là người đã chi 2,8 triệu USD cho các quảng cáo trên truyền hình nhằm "vạch trần" những khiếm khuyết của ông Ghin-rích trong vấn đề chủng tộc, quan điểm về di trú… Để "trả miếng" siêu PAC Winning our Future của ông Ghin-rích cũng tung ra những chiến dịch quảng cáo hạ bệ đối thủ, nhưng không ăn thua vì… tiền “hẻo” hơn. Rốt cuộc ông Ghin-rích thua thê thảm tại Ai-ô-oa.

Trung gian tham nhũng?

Giới hạn duy nhất dành cho Siêu PAC là phải độc lập và không được có bất cứ mối liên quan nào đến các chiến dịch tranh cử. Tuy nhiên, hầu hết chúng đều được điều hành bởi cựu nhân viên thân cận của các ứng viên.

Những người phản đối Siêu PAC đã bày tỏ lo ngại về nguy cơ tham nhũng, bởi các quỹ của Siêu PAC đã gấp 4 lần so với các quỹ của ứng viên. Một số cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp hay nghiệp đoàn có thể đã ủng hộ hàng chục triệu USD nhằm gây ảnh hưởng lên các cuộc bầu cử. Lần đầu tiên, báo cáo của FEC tiết lộ có bao nhiêu nhà hảo tâm giàu có đứng sau các siêu PAC. H.Xim-mân (H.Simmons), một tỷ phú, chủ ngân hàng ở Đa-lát kiêm chủ tịch Contran Corp đã góp cho nhóm "Nước Mỹ ở bước ngoặt" 5 triệu USD và nhóm của Niu Ghin-rích 500.000 USD. Pi-tơ Thi-en (Peter Thiel), tỷ phú đồng sáng lập dịch vụ thanh toán PayPal, đã trao cho nhóm Siêu PAC ủng hộ nghị sĩ Tếch-dát Rôn Poon (Ron Paul) 900.000USD. Pho-xtơ Phrây (Foster Freiss), một tỷ phú đầu tư ở Oai-ô-ming, người sáng lập quỹ Đỏ, Trắng và Xanh ủng hộ cựu nghị sĩ Rích Xan-tô-răm (Rick Santorum) đã góp 331.000USD. Tháng 1 vừa rồi, Siêu PAC của ông Ghin-rích cũng nhận tấm séc trị giá 5 triệu USD của tỷ phú A-đơn-xơn (Adelson).

"Các nhóm siêu PAC về cơ bản đã thay đổi cách các chiến dịch vận động diễn ra và nó có tác động kinh khủng đối với cuộc đua vào Nhà Trắng", cựu chủ tịch Đảng Cộng hòa ở Mi-si-gân là X.A-nu-dít (X.Anuzis) nói. Sự bùng nổ của các PAC đang gây nên lo ngại về những tác động tiêu cực lên cuộc bầu cử. Không chỉ góp phần trong các cuộc tranh cử tổng thống, các PAC này cũng tham gia cuộc đua vào quốc hội. Giới nhà giàu, các tập đoàn và tổ chức không chỉ đơn giản rót tiền cho những người bạn cần sự giúp đỡ để tranh cử, mà còn có mục đích rõ ràng là gây ảnh hưởng đến lá phiếu.

Sự ủng hộ hào phóng có thể được đền đáp xứng đáng sau khi các ứng viên đắc cử. “Liệu ông Ghin-rích có cảm thấy mình mắc nợ ông tỷ phú A-đơn-xơn? Nguy cơ tham nhũng cũng lớn tương đương tấm séc của những người ủng hộ”, báo Bưu điện Oa-sinh-tơn nhận định. Trong khi đó, Tổ chức Democracy 21 gọi các PAC là “những quái thai”, bởi các PAC này đứng đằng sau các ứng viên tổng thống lại là “các trung gian tham nhũng đầy nguy hiểm trong nền chính trị Mỹ”.

Ngọc Hà