Sáng sớm 3-10-2015, trung tâm điều trị của Tổ chức Bác sĩ không biên giới (MSF) ở thành phố Cun-đút của Áp-ga-ni-xtan đã liên tiếp bị trúng bom và bị phá hủy nghiêm trọng. Thời điểm đó có khoảng 105 bệnh nhân và người nhà, cùng hơn 80 nhân viên đang có mặt tại bệnh viện. Ít nhất 42 người được xác định đã thiệt mạng trong vụ không kích, trong khi 37 người khác bị thương nặng. Cơ sở hạ tầng của bệnh viện này cũng bị phá hủy một phần, ảnh hưởng lớn đến khả năng trợ giúp y tế cho người dân Áp-ga-ni-xtan.

Cảnh đổ nát ở bệnh viện của MSF tại Cun-đút sau cuộc “không kích nhầm” ngày 3-10-2015. Ảnh: Roi-tơ 

Sau khi vụ việc xảy ra, Liên hợp quốc (LHQ) đã lên án vụ không kích, coi đây là một tội ác chiến tranh, đồng thời cho rằng rằng đây là hành động không thể chấp nhận được và không thể bào chữa bằng bất cứ lý do nào. Tuy nhiên khi đó, Tướng Giôn Cam-beo (John Campbell), Tư lệnh lực lượng do Mỹ chỉ huy ở Áp-ga-ni-xtan nói rằng các lực lượng của Mỹ "không bao giờ cố tình nhằm vào một cơ sở y tế được bảo vệ". Về phần mình, Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma đã điện đàm với người đứng đầu MSF và đưa ra lời xin lỗi về vụ không kích nhầm, đồng thời chỉ đạo Bộ Quốc phòng Mỹ tiến hành một cuộc điều tra minh bạch và toàn diện. Ông Ba-rắc Ô-ba-ma cũng cam kết sẽ tiến hành những thay đổi cần thiết để bảo đảm rằng những vụ việc tương tự không lặp lại trong tương lai.

Giải thích về vụ tấn công nhầm này, một số quan chức quân đội Mỹ cho biết, trước thời điểm xảy ra vụ việc, các lực lượng của Áp-ga-ni-xtan thông báo rằng các đơn vị của họ đang bị phiến quân Ta-li-ban pháo kích mạnh tại Cun-đút và đề nghị lực lượng không quân Mỹ hỗ trợ. Và đề nghị này ngay lập tức đã được lực lượng không quân Mỹ đáp ứng.

Theo báo cáo công bố ngày 29-4, trong số 16 quân nhân bị kỷ luật do liên quan đến vụ việc ở Cun-đút có 12 người là các chỉ huy, phi hành đoàn và lực lượng đặc nhiệm trên mặt đất. Những người này đã bị đình chỉ hoặc thuyên chuyển công tác, trong khi 4 người khác bị khiển trách. Báo cáo còn nêu rõ, các yếu tố khách quan như "sự mệt mỏi" và “áp lực về tiến độ thực hiện” là những là nhân tố gây ra vụ không kích nhầm. Được biết, quân đội Mỹ cũng đã đền bù thiệt hại cho hơn 170 gia đình, cụ thể 3.000USD đối với một người bị thương và 6.000USD cho gia đình có người thiệt mạng. Bên cạnh đó, Bộ Quốc phòng Mỹ đã phê duyệt 5,7 triệu USD để xây dựng lại bệnh viện cho Tổ chức Các bác sĩ không biên giới ở Áp-ga-ni-xtan.

BBC cũng dẫn lời Tướng Giô-giép Vô-ten (Joseph Votel) của quân đội Mỹ giải thích rằng vụ không kích vào bệnh viện ở Cun-đút là do chiếc máy bay AC-130 cất cánh sớm hơn kế hoạch và không có danh sách những khu vực được bảo vệ. Theo ông Giô-giép Vô-ten, vụ không kích là một sự nhầm lẫn, do lỗi của con người, quy trình và máy móc, chứ không phải một tội ác chiến tranh, và rằng không có bất kỳ quân nhân Mỹ nào biết rằng họ đã tấn công vào một bệnh viện. 

Tuy nhiên, trái với những lập luận nêu trên của các quan chức Mỹ, một số người lại cho rằng không thể có chuyện nhầm lẫn, bởi vị trí của bệnh viện đã được lưu trong cơ sở dữ liệu của quân đội Mỹ và thuộc những địa điểm mà phi công Mỹ không được tấn công. Và sau những lời xin lỗi, giải thích và đền bù, vụ việc đến đây gần như đã chính thức “chìm xuồng”.

TRUNG DŨNG