Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị AMM 51 và các hội nghị liên quan.

Một trong những nội dung quan trọng được đề cập tại hội nghị lần này là tăng cường đoàn kết, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực và trong quan hệ với các đối tác; thúc đẩy xây dựng và đề cao các quy tắc, chuẩn mực ứng xử ở khu vực, trong đó có tiến trình soạn thảo Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc.

Về tình hình Biển Đông, các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông; chia sẻ quan ngại trước hoạt động quân sự hóa làm xói mòn lòng tin, gây phương hại tới hòa bình và an ninh khu vực. Về Bộ Quy tắc ứng xử (COC), các bộ trưởng ghi nhận một số tiến triển vừa qua trong thương lượng, trong đó có việc thống nhất văn bản dự thảo thương lượng duy nhất làm cơ sở đàm phán, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì môi trường thuận lợi cho tiến trình thương lượng COC. Trước những diễn biến tình hình phức tạp trên thực địa, các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc không quân sự hóa và kiềm chế, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ liên quan, trong đó có các nghĩa vụ ghi ở DOC.

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh và các bộ trưởng ngoại giao ASEAN chụp ảnh lưu niệm tại lễ khai mạc hội nghị. Ảnh: Reuters.

Trong khi đó, phát biểu tại Hội nghị Bộ trưởng ASEAN-Trung Quốc bên lề AMM 51, Ngoại trưởng Singapore Vivian Balakrishnan tuyên bố, ASEAN và Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận một "văn bản duy nhất" đàm phán về COC, một bước tiến quan trọng hướng tới việc thu hẹp sự khác biệt giữa các bên. Ngoại trưởng Vivian Balakrishnan cho biết đây là "cột mốc quan trọng" trong tiến trình COC, kể từ Hội nghị các quan chức cấp cao ASEAN-Trung Quốc về thực thi Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) diễn ra tại Trung Quốc vào tháng 6-2018. Theo nhà ngoại giao Singapore, đây sẽ là văn bản cơ sở cho các cuộc đàm phán COC trong tương lai và hai bên cũng đã thống nhất những phương thức chính cho các cuộc đàm phán COC trong thời gian tới.

Trước đó, ngày 31-7, báo The Nation của Thái Lan dẫn lời Vụ trưởng Vụ các vấn đề ASEAN, thuộc Bộ Ngoại giao Thái Lan, ông Suriya Chindawongse nhấn mạnh, đây là lần đầu tiên hai bên nhất trí một văn bản đàm phán duy nhất, song cũng nhận định tiến trình này vẫn cần thời gian để đi đến kết luận.

Tiến trình đàm phán COC đã diễn ra trong hơn một thập kỷ qua, với nhiều khó khăn về các điều khoản cũng như tốc độ của các cuộc đàm phán. Tuy nhiên, trong những năm gần đây đã có những dấu hiệu rõ ràng về sự thống nhất quan điểm của ASEAN về vấn đề Biển Đông. Tháng 3 vừa qua, một nhóm làm việc chung được tổ chức để thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông. Trong khi đó, tháng 8 năm ngoái, các bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc và ASEAN đã thông qua dự thảo khung đàm phán cho COC, một động thái được coi là tiến bộ trong quá trình giải quyết căng thẳng trên Biển Đông. 

Ngoại trưởng Singapore Vivian Balakrishnan cho rằng, Trung Quốc là một trong những đối tác đối thoại trọng tâm của ASEAN và cả hai bên đã đạt được nhiều kết quả trong ba năm qua, với sự hợp tác củng cố bởi các mối liên hệ kinh tế mạnh mẽ. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh, quá trình hợp tác giữa các bên chỉ có thể dựa trên nền tảng của sự tin tưởng lẫn nhau, cùng giải quyết các khác biệt một cách hòa bình và theo tinh thần thiện chí.

Phát biểu tại Hội nghị AMM 51 và các hội nghị liên quan về vấn đề Biển Đông, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh chia sẻ quan ngại về những hoạt động gần đây trên thực địa, trong đó có các hoạt động quân sự hóa, ảnh hưởng tới hòa bình, an ninh ở khu vực cũng như tin cậy giữa các nước. Theo đó, Phó thủ tướng đề nghị các bên cần kiềm chế, không có các hoạt động làm phức tạp tình hình, tuân thủ các nguyên tắc và cam kết đã thỏa thuận, trong đó có nghĩa vụ quy định trong DOC, duy trì môi trường thuận lợi cho tiến trình thương lượng COC.

Bên lề Hội nghị AMM 51, sáng 2-8, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có các cuộc tiếp xúc song phương với Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif, Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia và Bộ trưởng Ngoại giao Na Uy.

Tại cuộc gặp Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia Prak Sokhonn, hai bên khẳng định quyết tâm thúc đẩy triển khai hiệu quả và đúng tiến độ các dự án hợp tác giữa hai nước; đẩy nhanh tiến độ phân giới, cắm mốc biên giới trên đất liền nhằm xây dựng khu vực biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển. Về vấn đề Biển Đông, hai bên nhất trí cần tiếp tục thúc đẩy đàm phán để sớm đạt được COC thực chất và hiệu quả, góp phần duy trì hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Tại cuộc gặp Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh khẳng định, trong vai trò điều phối viên quan hệ ASEAN-Nhật Bản từ tháng 8-2018, Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ với phía Nhật Bản, nỗ lực thúc đẩy quan hệ ASEAN-Nhật Bản phát triển thực chất, hiệu quả hơn nữa.

Trao đổi với Bộ trưởng Ngoại giao Na Uy Eriksen Soreide, Phó thủ tướng đề nghị hai nước tăng cường trao đổi đoàn các cấp, khẳng định Việt Nam khuyến khích các công ty Na Uy đẩy mạnh đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế biển, đóng tàu, dầu khí, nuôi trồng thủy sản và năng lượng tái tạo.

Trong khi đó, tại cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif, hai bên đã nhất trí sẽ tăng cường hơn nữa hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, dầu khí, ngân hàng… nhằm góp phần sớm nâng kim ngạch thương mại song phương lên 2 tỷ USD như mục tiêu lãnh đạo cấp cao hai bên đã đề ra.

HÀ HÙNG - ĐOÀN CA