Trong một cuộc trả lời phỏng vấn trang mạng iPolitics, ông Stephane Dion, Đại sứ Canada tại Pháp kiêm Đặc phái viên Canada tại EU và châu Âu cho rằng giờ đây, người dân châu Âu không những vẫn có thiện cảm với đất nước và con người Canada như trước kia mà họ còn cần Canada. Lý do là vì cả Canada và châu Âu đều có chung một mục tiêu: Giảm sự phụ thuộc vào Mỹ, đồng thời không muốn phụ thuộc vào các cường quốc khác về nguồn cung năng lượng.

"Canada là quốc gia rộng lớn, là bạn bè, đồng minh của châu Âu trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), không cách quá xa về địa lý, có nguồn gốc châu Âu vững chắc, sử dụng hai ngôn ngữ châu Âu, có nền dân chủ ổn định, sở hữu nhiều loại khoáng sản cần thiết để bảo đảm thành công trong quá trình chuyển đổi năng lượng. Thật khó để tìm được quốc gia nào hội tụ tất cả những đặc điểm này, trừ khi nhìn vào Canada-quốc gia mang đậm chất châu Âu nhất trong số các quốc gia ngoài châu Âu", Đại sứ Stephane Dion khẳng định.

Từ trái sang: Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Thủ tướng Canada Mark Carney và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa tại Hội nghị thượng đỉnh EU-Canada ở Brussels (Bỉ), tháng 6-2025. Ảnh: Reuters

Phải thừa nhận rằng thời gian qua, Canada và châu Âu nhìn chung duy trì mối quan hệ "xuôi chèo mát mái". Thậm chí, Thủ tướng Canada Mark Carney còn phá vỡ truyền thống khi đến thăm châu Âu thay vì Mỹ trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông trên cương vị là nhà lãnh đạo đất nước với hai chặng dừng chân tại Pháp và Anh vào giữa tháng 3 năm nay. Theo Đại sứ Stephane Dion, vấn đề ở đây không chỉ vì châu Âu là "một phần nguồn gốc" của Canada mà còn vì Ottawa cần đa dạng hóa các mối quan hệ đối tác. "Mặc dù không thể thay thế Mỹ bằng châu Âu, châu Á hay khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nhưng Canada cần giảm sự phụ thuộc vào Mỹ. Sẽ không có chiến lược đa dạng hóa hiệu quả nào nếu như Canada không đạt được lợi ích trong mối quan hệ với châu Âu, cả về phương diện chính trị lẫn kinh tế", Đại sứ Stephane Dion nhấn mạnh.

Đánh giá châu Âu ngày càng phát triển và EU là "một thành tựu tuyệt vời", "một tổ chức lớn mạnh", Đại sứ Stephane Dion cho rằng không có gì ngạc nhiên khi một số quốc gia muốn gia nhập EU. Tuy nhấn mạnh tới sự cần thiết phải củng cố mối quan hệ với EU, song Đại sứ Stephane Dion khẳng định việc Canada trở thành thành viên của khối "sẽ không xảy ra". Thay vào đó, Canada và EU làm bạn thì tốt hơn là làm người cùng một nhà. Đại sứ Stephane Dion cho biết có hai rào cản chính khiến ý tưởng Canada gia nhập EU trở nên bất khả thi. Thứ nhất, Canada nằm ở Bắc Mỹ, chứ không phải là một quốc gia châu Âu.

Thứ hai, EU không phải là một liên bang mà là một tổ chức gồm các quốc gia có chủ quyền, khiến việc quyết định các vấn đề "trở nên phức tạp hơn rất nhiều". Canada không có lý do gì phải “hy sinh” một phần chủ quyền của mình để tham gia “một bộ máy phức tạp như vậy". "Canada sẽ không gia nhập EU bởi đó không phải là bước đi phù hợp. Điều Canada cần làm là tận dụng tối đa tất cả thỏa thuận đã đàm phán với EU và các quốc gia thành viên EU như Pháp và Đức", Đại sứ Stephane Dion nêu rõ.

Theo trang mạng iPolitics, ý tưởng Canada gia nhập EU không phải là mới bởi trên thực tế nó đã từng được truyền thông châu Âu nhắc đến hồi năm 2005. Tuy nhiên, ý tưởng này xuất hiện trở lại và được thảo luận rầm rộ sau khi mối quan hệ giữa Canada và Mỹ rơi xuống mức thấp nhất. Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần đe dọa trừng phạt kinh tế Canada và sáp nhập nước láng giềng phía Bắc thành bang thứ 51 của Mỹ với lý do không muốn Washington phải "trợ cấp" hằng năm cho Ottawa.

AP khẳng định Mỹ không "trợ cấp" cho Canada và ông chủ Nhà Trắng nhiều lần nhắc tới con số 200 tỷ USD mà không giải thích chi tiết. CNN cho biết giới chức chính quyền Mỹ tiết lộ phần lớn trong con số 200 tỷ USD này là chi tiêu quốc phòng của Mỹ, trong đó Canada được hưởng lợi trực tiếp, và phần còn lại là thâm hụt thương mại với Canada. "Một quốc gia muốn gia nhập EU phải đáp ứng tiêu chí cơ bản là nằm ở châu Âu. Đây là rào cản dường như không thể vượt qua đối với Canada. Ngoài ra, gia nhập EU là một quá trình kéo dài, đòi hỏi ý chí chính trị rất lớn của cả Canada lẫn EU nhưng điều này hiện không tồn tại. Tôi không cho rằng người dân Canada hay người dân EU sẽ nghĩ đây là một ý tưởng thực tế. Lý do duy nhất người ta đề cập tới ý tưởng Canada gia nhập EU là liên quan tới Mỹ", Giáo sư Amy Verdun tại Đại học Victoria (Canada) nhận định với iPolitics.

HOÀNG VŨ

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.