Thế giới và "hai cực" vaccine

Theo thống kê, khoảng 31,6% người trưởng thành tại 30 nước châu Âu đã được tiêm liều đầu tiên và 12% người được tiêm đầy đủ 2 liều. Nỗ lực tiêm chủng Covid-19 tại châu lục này sắp nhận được thêm cú hích sau khi bà Emer Cooke, Giám đốc Cơ quan Quản lý dược phẩm châu Âu (EMA) hôm 10-5 cho biết có thể phê duyệt sử dụng vaccine của hãng Pfizer (Mỹ) và đối tác BioNTech (Đức) cho trẻ từ 12-15 tuổi tại EU sớm nhất là trong tháng này.

Thông tin trên được đưa ra sau khi Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt sử dụng khẩn cấp vaccine của Pfizer-BioNTech cho trẻ em từ 12-15 tuổi tại Mỹ. Trước đó, vaccine này được FDA cho phép sử dụng khẩn cấp đối với người từ 16 tuổi trở lên. Tổng thống Mỹ Joe Biden gọi bước đi mới của FDA là cú hích đầy hứa hẹn trong cuộc chiến chống dịch bệnh.

Người dân đi dạo tại London, Anh, ngày 12-4-2021. Ảnh: Tân Hoa Xã

Tuy nhiên, tình hình ở các nước nghèo và đang phát triển lại không tích cực được như vậy. Số ca nhiễm tại Ấn Độ, Thái Lan, Brazil tiếp tục tăng chóng mặt. Sáng 13-5, Bộ Y tế Ấn Độ ghi nhận 4.120 trường hợp tử vong vì Covid-19, nâng tổng số người chết lên 258.317 người. Thêm 362.000 ca nhiễm mới được công bố, đẩy tổng số ca Covid-19 của nước này lên 23,7 triệu.

Vốn được coi là “công xưởng” vaccine cho thế giới, Ấn Độ cũng đồng thời là nhà cung cấp vaccine AstraZeneca chủ yếu cho COVAX - sáng kiến toàn cầu cung cấp vaccine giá rẻ hoặc miễn phí tới các nước thu nhập thấp. Việc nước này lao đao vì dịch bệnh đã ảnh hưởng vô cùng lớn đến thế giới, đặc biệt là các nước có thu nhập thấp.

Vaccine ngừa Covid-19 đang làm giảm ca bệnh nặng và tử vong tại các quốc gia may mắn có đủ số lượng vaccine. Các kết quả ban đầu cho thấy, vaccine có thể làm giảm đà lây lan Covid-19. Song, sự cách biệt trong tiếp cận vaccine vẫn là một trong những thách thức lớn nhất để kết thúc đại dịch.

Câu hỏi đặt ra rằng, liệu các nước nghèo nên trông chờ vào nguồn viện trợ vaccine, tự phát triển vaccine, hay sẽ mong đợi vào một phép màu?  

Chủ động là nước cờ đúng đắn

Chúng ta không thể phủ nhận được vai trò của vaccine, bởi cho đến giờ phút này, đó cũng là một trong những phương pháp mà tất cả mọi người đều mong đợi. Nhưng ngoài vaccine, chúng ta cũng có thể ngăn chặn sự lây nhiễm bằng các công cụ y tế cộng đồng hoặc các biện pháp cách ly và điều này cũng cho thấy tính hiệu quả. Ngay cả tại các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất như Mỹ, hoặc một số nước châu Âu khác như Anh, Pháp, Đức, năng lực y tế cộng đồng vẫn cần được chú trọng để ứng phó với các biến thể kháng lại vaccine.

Ngày 28-1-2021 vừa qua, Viện Nghiên cứu Lowy của Australia đã xếp hạng New Zealand, Việt Nam và Đài Loan (Trung Quốc) nằm trong top 3 các nước và vùng lãnh thổ xử lý đại dịch Covid-19 hiệu quả nhất trên thế giới. Các số liệu về kết quả phòng, chống dịch bệnh của các quốc gia trên thế giới, dựa trên tổng số ca nhiễm được xác nhận, số ca nhiễm được xác nhận/1.000.000 dân, số ca tử vong được xác nhận do nhiễm Covid-19, số ca tử vong được xác nhận do nhiễm Covid-19/1.000.000 dân, tỷ lệ số ca nhiễm được xác nhận/số người được xét nghiệm và số người được xét nghiệm/1.000 dân để tính toán.

Lực lượng y tế lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 cho công nhân tại KCN Vân Trung, Bắc Giang. Ảnh: nhandan.com.vn 

Có được kết quả đó là nhờ các biện pháp quyết liệt của Việt Nam được thực hiện rất sớm. Ngay từ đầu tháng 1-2020, khi Trung Quốc thông báo dịch bệnh lạ, Bộ Y tế Việt Nam đã công bố hướng dẫn tăng cường các biện pháp kiểm soát dịch bệnh tại khu vực biên giới với Trung Quốc. Việt Nam cũng là nước đầu tiên tại khu vực Đông Nam Á không nhập cảnh người tới từ Trung Quốc.

Với phương châm truy vết thần tốc, lấy mẫu xét nghiệm nhanh, trả lời kết quả xét nghiệm sớm, khoanh vùng diện rộng và phong tỏa hẹp, Việt Nam luôn chủ động trước mỗi đợt bùng phát dịch.

“Cách ly là biện pháp tốt nhất”, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc khẳng định tại cuộc họp Thường trực Chính phủ chiều 2-3-2021 về phòng, chống dịch Covid-19 trong nhiệm kỳ mà đồng chí giữ chức vụ Thủ tướng. Theo đó, từng người dân, từng địa phương, từng tổ chức, đơn vị phải chủ động ứng phó tốt nhất với những biện pháp thông thường chúng ta đang dùng hiện nay như rửa tay, tránh tụ tập đông người, dừng các hoạt động không cần thiết.

Từ bài học của Việt Nam cho thấy, việc chủ động phòng, chống dịch là phương pháp tốt nhất cho tất cả các nước, nhất là những nước có thu nhập thấp và chưa có nhiều tiềm lực về vaccine.

LAM ANH