Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken vừa có chuyến thăm tới Ai Cập, Israel và Palestine từ ngày 29 đến 31-1. Chuyến công du của ông Blinken diễn ra trong bối cảnh xung đột Israel-Palestine đang ở thời điểm nguy hiểm nhất trong nhiều năm qua với các vụ bạo lực xảy ra liên tiếp tại Bờ Tây và Jerusalem làm hàng chục người thiệt mạng. Tại Jerusalem, ông Blinken đã kêu gọi Israel và Palestine thực hiện các biện pháp khẩn cấp để hòa bình trở lại Trung Đông.

Ngoại trưởng Blinken từ lâu đã có kế hoạch thăm Israel để gặp chính phủ do phe cánh hữu mới lên cầm quyền tại Israel. Chuyến thăm diễn ra khi chính phủ mới tại Israel tăng cường mở các đợt truy quét ở các thành phố Jenin và Nablus nhằm "bắt giữ các phần tử thánh chiến Hồi giáo".

leftcenterrightdel

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken (bên trái) và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong cuộc họp báo sau hội đàm ngày 30-1. Ảnh: AFP

Đỉnh điểm là ngày 25-1, các binh sĩ Israel đột kích vào một trại tị nạn ở Jenin. Xung đột khiến 9 người Palestine thiệt mạng và 20 người bị thương, biến tuần qua thành một tuần đẫm máu nhất đối với người Palestine. Hai ngày sau, tối 27-1, một tay súng người Palestine đã xả súng vào đám đông các tín đồ Do Thái bên ngoài một giáo đường tại khu định cư Neve Yaakov ở Jerusalem, làm ít nhất 7 người thiệt mạng và 10 người bị thương...

Làn sóng bạo lực mới giữa Israel và Palestine bị kích động bởi các yếu tố khác nhau. Xung đột tôn giáo dai dẳng liên quan đến các khu vực linh thiêng của cả người Hồi giáo và Do Thái giáo tại thành phố Jerusalem như bị đổ thêm dầu sau khi chính phủ mới của Israel lên nắm quyền với những chính sách cứng rắn nhằm vào người Palestine.

Đặc biệt, chính trị gia Ben Gvir của đảng tôn giáo cực hữu đã tới thăm điểm nóng tranh chấp Núi Đền theo cách gọi của Israel, hay đền Al-Aqsa theo cách gọi của người Hồi giáo, khiến cộng đồng Arab trong khu vực dậy sóng.

Ngay khi đặt chân tới Israel, Ngoại trưởng Blinken đã kêu gọi hai bên tránh các động thái làm gia tăng căng thẳng, khẳng định “đây là cách duy nhất để ngăn chặn làn sóng bạo lực đã cướp đi nhiều sinh mạng”. Phát biểu họp báo chung với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu sau hội đàm ngày 30-1, Ngoại trưởng Blinken khẳng định, Washington tiếp tục thực hiện cam kết mạnh mẽ bảo đảm an ninh cho Israel.

Ông Blinken nêu rõ Mỹ ủng hộ việc duy trì nguyên trạng của thành phố Jerusalem và kiên trì thực hiện giải pháp hai nhà nước là cách tốt nhất để khôi phục hòa bình ở Trung Đông. Ông Blinken cũng khẳng định, quan hệ Mỹ-Israel "có nền tảng lịch sử lâu dài", đồng thời kêu gọi các bên có trách nhiệm giảm căng thẳng nhằm tránh lặp lại "chu kỳ bạo lực" mới. 

Về phần mình, Thủ tướng Netanyahu đề cập các nỗ lực của Israel mở rộng quan hệ đối ngoại với các quốc gia Arab vùng vịnh như một giải pháp cho cuộc xung đột với Palestine. Đề cập tới vấn đề hạt nhân Iran, ông Netanyahu nhấn mạnh chính sách của Israel nói chung là "làm mọi việc trong khả năng để ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân". 

Chuyến thăm của ông Blinken là một trong những chuyến thăm dày đặc của các quan chức Mỹ tới Israel kể từ khi chính phủ cánh hữu mới được thành lập tại đây. Trước đó đã có hai quan chức cấp cao khác trong bộ máy an ninh của Mỹ tới Israel, bao gồm Cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan và Giám đốc Cơ quan tình báo Trung ương William Burns.

Giới quan sát cho rằng, những chuyến thăm “con thoi” của các quan chức Mỹ tới Israel nhằm hiện thực hóa hai trong số những ưu tiên của Tổng thống Joe Biden ở Trung Đông. Đó là, khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 và khởi động lại các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine.

Tìm kiếm giải pháp giảm leo thang căng thẳng giữa Palestine và Israel cũng là một trọng tâm trong chuyến thăm Ai Cập của ông Blinken. Trong cuộc gặp với các nhà lãnh đạo Ai Cập, ông Blinken khẳng định Cairo đã đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm leo thang căng thẳng và bạo lực giữa người Palestine và Israel, bao gồm cả việc làm trung gian cho một thỏa thuận ngừng bắn trong năm 2021 và trong cả năm 2022. “Mỹ dựa vào sự phối hợp chặt chẽ của Ai Cập để khôi phục ổn định và đạt được hòa bình giữa người Palestine và Israel”, Ngoại trưởng Blinken nhấn mạnh.

Trước khi kết thúc chuyến công du, ngày 31-1, Ngoại trưởng Mỹ đã tới Bờ Tây và hội kiến Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas. Trong hội kiến, Ngoại trưởng Mỹ nhắc lại sự ủng hộ của Washington đối với Nhà nước Palestine, kêu gọi Palestine giảm leo thang với Israel cũng như giữ nguyên hiện trạng tại khu phức hợp đền Al-Aqsa.

BÌNH NGUYÊN