Vừa qua, Ủy ban châu Âu (EC) đã đề xuất tạo ra Chứng chỉ xanh kỹ thuật số nhằm tạo thuận lợi để người dân có thể di chuyển tự do một cách an toàn trong Liên minh châu Âu (EU) bất chấp đại dịch Covid-19. Nếu được tất cả các quốc gia EU chấp thuận, giải pháp này có thể trở thành cú hích cho ngành du lịch châu Âu vốn đang điêu đứng vì dịch bệnh.

Theo thông tin từ trang web chính thức của EC, Chứng chỉ xanh kỹ thuật số sẽ là bằng chứng cho thấy một người đã được tiêm vaccine ngừa Covid-19, có kết quả xét nghiệm âm tính với virus SARS-CoV-2 hoặc được xác nhận đã hồi phục sau khi bị nhiễm virus. Chứng chỉ này tồn tại dưới dạng ứng dụng cài trên điện thoại hoặc cũng có thể in ra giấy, được tích hợp mã QR để bảo đảm tính bảo mật và tính xác thực.

Nhằm tránh lộ lọt thông tin, chứng chỉ sẽ chỉ lưu giữ những thông tin cá nhân tối thiểu, bao gồm họ tên, ngày sinh và số thẻ căn cước công dân. Phần thông tin y tế sẽ bao gồm ngày tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19, loại vaccine, nơi tiêm, số liều đã tiêm, kết quả xét nghiệm hoặc xác nhận đã hồi phục sau khi bị nhiễm virus. Mỗi chứng chỉ đều có chữ ký điện tử kèm theo một số định danh.

Trước đây, ý tưởng về “hộ chiếu vaccine” mà châu Âu từng đưa ra vấp phải nhiều ý kiến trái chiều. Người thì lo ngại điều này sẽ tạo ra sự phân biệt đối xử giữa người đã tiêm chủng và người chưa được tiêm chủng. Người thì cho rằng nếu làm không khéo, thông tin cá nhân rất dễ lộ lọt và bị sử dụng vào mục đích xấu. Nhưng có vẻ như với Chứng chỉ xanh kỹ thuật số, EC đã tính toán kỹ lưỡng để công cụ này có thể giải quyết được tất cả những lo ngại kể trên. Điển hình như việc sử dụng tên, EC không dùng cách gọi "hộ chiếu" hay "giấy thông hành" để tránh mọi hiểu nhầm và tranh cãi. Thêm nữa, các quan chức châu Âu cũng khẳng định chắc nịch rằng, công cụ này chỉ được sử dụng trong đại dịch Covid-19 và sẽ không còn giá trị khi Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố kết thúc dịch. Điều này phần nào đã giúp xoa dịu tâm lý e dè của người dân đối với chiếc vé thông hành mang tên Chứng chỉ xanh kỹ thuật mà EC đề xuất.

Thêm nữa, dù chứng chỉ này được cấp miễn phí và có giá trị như nhau tại 27 nước EU, nhưng EC sẽ không tạo cơ sở dữ liệu từ đầu mà thay vào đó ủy ban sẽ xây dựng cái gọi là "cổng vào" và hỗ trợ các quốc gia thành viên phát triển phần mềm để quốc gia đó có thể tự xác minh tất cả chữ ký chứng chỉ trên toàn EU. Quan trọng hơn, dữ liệu cá nhân của người sở hữu Chứng chỉ xanh sẽ không bị các quốc gia xác minh lưu giữ, để tránh trường hợp lộ thông tin.

Chứng chỉ xanh sẽ có hiệu lực ở tất cả quốc gia EU và thậm chí được mở cho cả Iceland, Liechtenstein, Na Uy cũng như Thụy Sĩ. Công dân EU và các thành viên gia đình của họ sẽ nhận được chứng chỉ bất kể quốc tịch của họ là gì. Ngoài ra, những công dân không thuộc EU đang cư trú trong khối và những du khách có quyền đến các quốc gia thành viên khác cũng sẽ được cấp Chứng chỉ xanh. Rõ ràng điều này phản ánh mục tiêu mà EU hướng tới là cứu vãn ngành du lịch đang gặp khó khăn vì dịch Covid-19. Trong đó, phục hồi lượng khách du lịch quốc tế đã và đang trở thành điều kiện tiên quyết để EU có thể hiện thực hóa mục tiêu này.

Dịch Covid-19 đã tấn công mạnh vào ngành du lịch châu Âu. Điển hình như tại Hy Lạp, ngành du lịch của quốc gia này hồi năm ngoái đã “tụt dốc không phanh” với doanh thu chỉ còn chưa đầy 1/3 so với mức 18 tỷ euro năm 2019. Một số quốc gia khác phụ thuộc lớn vào du lịch như Tây Ban Nha và Italy cũng được dự báo khó có thể vực dậy nền kinh tế cho đến khi ngành du lịch được mở cửa trở lại. Do vậy, đây cũng chính là những quốc gia đặt nhiều kỳ vọng vào việc áp dụng hệ thống “hộ chiếu vaccine” có thể mở đường cho khách quốc tế đến với khu vực này trong mùa du lịch hè năm nay, qua đó giúp họ vực dậy nền kinh tế đang đứng bên bờ vực.

Thế nhưng một số quốc gia phía bắc như Đức, Bỉ, Ireland thì vẫn bày tỏ quan ngại về sự phân biệt đối xử (trong tiếp cận vaccine) và những người đã được chủng ngừa vẫn có thể mang virus gây Covid-19.

Hiện tại Chứng chỉ xanh kỹ thuật số vẫn chỉ là đề xuất, có được thông qua hay không phụ thuộc hoàn toàn vào tất cả các quốc gia thành viên EU. Tuy nhiên, đây rõ ràng là cơ hội tốt để các quốc gia thành viên tìm lại tiếng nói chung trong vấn đề bức xúc nhất hiện nay, đó là khôi phục quyền tự do đi lại, một trong những quyền cơ bản trụ cột của Liên minh châu Âu.

HÀ LAN