Thảm họa đối với một vùng đất nghèo đói

Dải Gaza đang chìm trong đống đổ nát và gần như buộc phải xây dựng lại từ đầu. Một lệnh ngừng bắn đã được đưa ra, ít nhất là tạm thời, sau hai năm oanh tạc dữ dội của quân đội Israel. Nhưng quy mô tàn phá thật khó tưởng tượng. Số liệu thống kê của Liên hợp quốc cho thấy, gần 2/3 số tòa nhà ở dải Gaza đã bị san bằng hoặc hư hại; 84% cơ sở y tế bị phá hủy và hầu hết đất nông nghiệp không thể canh tác được. Đây thực sự là thảm họa đối với một vùng đất biệt lập với 2 triệu dân, vốn trước chiến tranh đã là một nơi nghèo đói với mật độ dân số thuộc hàng cao nhất thế giới.

Vấn đề hiện nay là liệu dải Gaza có đủ nguồn lực và phương tiện để thực hiện công cuộc tái thiết không? Theo ước tính của các chuyên gia Liên hợp quốc, ngân sách tái thiết dự kiến là 70 tỷ USD,  trong đó sẽ chi 20 - 25 tỷ USD trong vòng 5 năm cho những nhu cầu cấp thiết nhất. Đơn cử thu dọn 40 triệu tấn bê tông, gạch vỡ trong những đống đổ nát, nhưng công việc này sẽ cần nhiều năm để hoàn thành.

 Một cảnh hoang tàn ở dải Gaza. Cộng đồng quốc tế đang được kêu gọi tài trợ cho một cuộc tái thiết khổng lồ tại đây. Ảnh: Reuters

Trong kế hoạch hòa bình cho dải Gaza của Tổng thống Mỹ Donald Trump, toàn bộ hoạt động tái thiết sẽ phụ thuộc vào viện trợ quốc tế. Chính quyền Washington đã công bố khoảng 30 công ty đa quốc gia, trong đó có Tesla, Ikea và Amazon, có thể tham gia vào hoạt động tái thiết này.

Trong khi đó, các quan chức Liên hợp quốc tin rằng, các nước châu Âu và vùng Vịnh, cũng như Canada và Mỹ sẽ sẵn sàng đóng góp tài chính. “Trước tiên, chúng ta phải ưu tiên cải tạo bệnh viện, trường học và trường đại học, khôi phục nguồn cung cấp nước uống và điện, đồng thời cung cấp nhà ở tạm thời trong khi chờ đợi các tòa nhà được xây dựng", Yousef Daoud, giáo sư kinh tế tại Đại học Bir Zeit của Palestine ở Bờ Tây, giải thích.

Giai đoạn hai, theo GS Daoud, cần tập trung vào cơ sở hạ tầng, đặc biệt là đường sá. Tuy nhiên, theo ông, số tiền mà Liên hợp quốc đề cập có thể sẽ không đủ do nhu cầu quá lớn. "Chỉ riêng chi phí xây dựng lại 300.000 đến 350.000 ngôi nhà đã lên tới 50 tỷ USD", GS Daoud nói thêm.

Tuy nhiên, toàn bộ dự án tái thiết dải Gaza được nêu trong kế hoạch hòa bình của Tổng thống Trump chỉ có thể thực sự khởi động nếu lệnh ngừng bắn được Hamas và Israel tôn trọng.

Ngày 17-10, Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc Volker Turk đã kêu gọi tất cả các bên đặt nhân quyền làm trọng tâm trong các nỗ lực tái thiết dải Gaza và xây dựng một nền hòa bình lâu dài, nhấn mạnh rằng lệnh ngừng bắn hiện nay cần trở thành nền tảng cho an ninh và ổn định bền vững của khu vực. Ông Turk cho biết, dù xung đột tại dải Gaza đã chấm dứt, song vẫn còn nhiều việc phải làm để bảo đảm hòa bình lâu dài, công lý và trách nhiệm giải trình đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng nhân quyền và luật nhân đạo quốc tế trong 2 năm qua. Ông kêu gọi sự tham gia đầy đủ của toàn thể người dân Palestine trong các quá trình ra quyết định, đồng thời khôi phục quyền tiếp cận lương thực, nước sạch, nhà ở, chăm sóc y tế và giáo dục, cũng như bảo vệ quyền vui chơi và an toàn của trẻ em tại dải Gaza.

Sẽ mất thời gian để giải quyết nạn đói ở dải Gaza

Bên cạnh chương trình tái thiết dải Gaza vừa cần vốn, vừa cần thời gian thì giải quyết tình trạng nạn đói ở đây cũng "sẽ mất thời gian".

Bà Abeer Etefa, người phát ngôn Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) cho biết, sẽ mất thời gian để giảm bớt nạn đói mà Liên hợp quốc đã quan sát thấy ở một phần lãnh thổ Palestine kể từ cuối tháng 8. "Chúng tôi hiện có 5 điểm phân phối hàng cứu trợ đang hoạt động, gần dân cư hơn... Mục tiêu của chúng tôi là triển khai 145 điểm để cung cấp lương thực cho người dân ở dải Gaza", bà Etefa nói rõ.

Một chiếc xe tải chở hàng viện trợ do Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) cung cấp chạy trên đường ở Deir el-Balah, miền trung Dải Gaza, vào ngày 15-10. Ảnh: lexpress.fr

Tuy nhiên, điều kiện ở dải Gaza vô cùng khó khăn. Đường sá, khả năng lưu trữ, di chuyển của cộng đồng và việc người dân trở về nhà, nguồn cung cấp lương thực cần thiết trên quy mô lớn... "Chúng ta vẫn còn xa mới đạt được mục tiêu", bà Abeer Etefa giải thích.

Theo bà Etafa, hiện chỉ có các cửa khẩu Kerem Shalom (phía nam) và Kissufim (phía đông) là mở cửa. Trong khi đó, hai cửa khẩu biên giới Zikim và Erez với Israel ở phía Bắc Gaza, nơi cuộc khủng hoảng nhân đạo đang diễn ra nghiêm trọng nhất, vẫn tiếp tục đóng cửa. Do đó, kế hoạch  trong ba tháng tới của WFP là tăng dần viện trợ để tiếp cận 1,6 triệu người bên trong dải Gaza.

PHƯƠNG LINH (theo Les Echos)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.