Quốc hội Mỹ bất đồng về ngân sách cho Israel và Ukraine

Theo New York Times, ngày 2-11, dự luật về gói hỗ trợ trên do tân Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đề xuất đã được thông qua với tỷ lệ 226 phiếu thuận và 196 phiếu chống. Đây là một tỷ lệ hiếm hoi đối với gói ngân sách hỗ trợ Israel, vốn thường nhận được sự ủng hộ rộng rãi trong lưỡng đảng mỗi khi đem ra bỏ phiếu. Ngoại trừ một số nghị sĩ Đảng Dân chủ, các nghị sĩ còn lại trong đảng này ở Thượng viện đều phản đối dự luật bởi điều đó sẽ phá hủy kế hoạch của Tổng thống Joe Biden, theo đó nhà lãnh đạo này đề nghị một gói ngân sách bao gồm hỗ trợ cho cả Israel và Ukraine cũng như các vấn đề đối nội, đối ngoại cấp thiết khác. 

Tân Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson (đứng giữa) khẳng định việc ủng hộ Israel đã đoàn kết Đảng Cộng hòa. Ảnh: AP

Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ bang New York Chuck Schumer, đồng thời là lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện cho biết, Thượng viện sẽ không chấp nhận đề xuất đã được Hạ viện thông qua mà thay vào đó sẽ đưa ra một dự luật riêng bao gồm các khoản hỗ trợ cho Israel và Ukraine cũng như hỗ trợ nhân đạo cho dải Gaza.

Dự luật vừa được Hạ viện thông qua đã tạo ra tình thế khó xử cho nhiều thành viên Đảng Dân chủ ủng hộ Israel, những người muốn đứng về phía nhà nước Do Thái trong giai đoạn khủng hoảng, nhưng cũng bị do dự chấp nhận một dự luật có thể cắt giảm sự hỗ trợ cho Ukraine cũng như các khoản cứu trợ nhân đạo vốn là ưu tiên chính sách. 

Khoản ngân sách trong gói hỗ trợ mà Đảng Cộng hòa đề xuất sẽ thúc đẩy việc hỗ trợ Israel thay thế và tăng cường các hệ thống vũ khí, trong đó bao gồm 4 tỷ USD cho hệ thống Vòm Sắt và hệ thống tên lửa phòng không David's Sling. Nó cũng bao gồm 200 triệu USD để bảo vệ các nhân viên Mỹ và sơ tán công dân nước này. Tuy nhiên, khoản ngân sách này không bao gồm khoản hỗ trợ nhân đạo cho Gaza mà Tổng thống Joe Biden yêu cầu và nhiều thành viên Đảng Dân chủ cho là cần thiết.

Tân Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson dường như đã điều chỉnh dự luật ngân sách liên quan đến Israel để tìm kiếm sự đồng thuận trong những ngày đầu nhậm chức bởi việc tài trợ cho các cuộc chiến tranh ở nước ngoài vốn là vấn đề gây chia rẽ sâu sắc trong chính trường Mỹ. Tuy nhiên nỗ lực này của ông cũng không mang lại kết quả mong muốn, bởi nó đặt ông vào tình thế bất đồng với các lãnh đạo khác trong Quốc hội. Thượng nghị sĩ bang Kentucky Mitch McConnell, lãnh đạo phe thiểu số ở Thượng viện cho biết, ông và ông Schumer đều có chung lập trường rằng nên liên kết các gói hỗ trợ cho cả Ukraine và Israel cũng như các vấn đề khác vì cho rằng “các vấn đề này đều có liên kết với nhau”.      

Ngoài ra, hai thành viên Đảng Cộng hòa là Hạ nghị sĩ bang Georgia Marjorie Taylor Greene và Hạ nghị sĩ bang Kentucky Thomas Massie cũng phản đối dự luật trên vì cho rằng tiền thuế của người dân Mỹ nên được dành cho người dân Mỹ. Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ bang Connecticut Rosa DeLauro cho rằng, những điều các thành viên Đảng Cộng hòa trong Hạ viện đang làm là chưa từng có và sẽ đồng nghĩa với việc bất kỳ khoản hỗ trợ nào cho Israel sẽ bị trì hoãn. 

Về phần mình, ông Johnson cho biết, ông muốn gắn dự luật đối phó với vấn đề nhập cư ở biên giới phía Nam với gói hỗ trợ cho Ukraine. Động thái này phần nào cho thấy lập trường rõ ràng của các thành viên Đảng Cộng hòa về một gói hỗ trợ độc lập cho Kiev. Ông Johnson nói: “Đây là vấn đề nguyên tắc, nếu chúng tôi quan tâm tới biên giới Ukraine thì chúng tôi cần giải quyết tốt vấn đề biên giới của Mỹ”.

Mặc dù việc ủng hộ Israel là lập trường chung trong Quốc hội Mỹ, nhưng cách phân bổ tài chính của Đảng Cộng hòa đang bị Đảng Dân chủ và cả một số đảng viên Cộng hòa phản đối. Dự luật của Đảng Cộng hòa phản ánh phần nào quan điểm của họ trong cách chi tiêu ngân sách cũng như chính sách đối ngoại. Có thể thấy sự khác biệt lớn giữa hai phe trong cách sử dụng ngân sách, đó là trong khi Đảng Dân chủ muốn chi tiền cho mọi thứ, Đảng Cộng hòa lại chú trọng việc cân đối ngân sách hơn. 

Bất đồng này có thể khiến dự luật mới được Hạ viện thông qua nhiều khả năng không qua được "cửa" Thượng viện. Đảng Dân chủ chỉ trích Đảng Cộng hòa làm trì trệ kế hoạch hỗ trợ Israel khi đưa ra một kế hoạch khó đạt được đồng thuận. Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Joe Biden cũng sẽ phủ quyết dự luật nói trên nếu nó chỉ cấp viện trợ cho Israel mà không cấp cho Ukraine, kể cả khi dự luật này đã được lưỡng viện thông qua.

XUÂN PHONG    

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.