Hội nghị an ninh Munich (MSC) thường niên theo hình thức trực tuyến vừa qua thu hút sự quan tâm với tuyên bố chính sách “Nước Mỹ trở lại” của Tổng thống Joe Biden. Còn tại hội nghị trực tuyến với các nhà lãnh đạo Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7), do Anh chủ trì, nhà lãnh đạo Mỹ cũng xuất hiện ấn tượng khi tuyên bố hỗ trợ 4 tỷ USD cho sáng kiến COVAX nhằm cung cấp vaccine cho các quốc gia thu nhập thấp và trung bình. Tuy nhiên, hai cuộc họp trực tuyến quan trọng đầu tiên với các đồng minh mà ông Joe Biden tham dự được cho là đã phơibày không íttrở ngạimà chính quyền mới ở Washington sẽ gặp phải trong nỗ lực thực hiện mục tiêu của mình.

Các nhà lãnh đạo Pháp, Đức và Mỹ tham dự Hội nghị an ninh Munich trực tuyến. Ảnh:AP 

“Nước Mỹ trở lại” củaTổng thống JoeBiden cụ thể làmột kỷ nguyên mớisẽ mở rađối với nước Mỹ. Ngoài ra,nước Mỹ sẽ cạnh tranh bằngsức mạnh thôngquatái thiết trong nước, hợp tác với các đồng minh và đối tác, đồng thời đổi mới vai trò của Washington trong các định chế quốc tế, giành lại uy tín và quyền lực của mình.

Trong các cuộc họpnói trên, Tổng thống Joe Biden đều khẳng định mong muốn hợp tác và sử dụng biện pháp ngoại giao sẽ là lựa chọn đầu tiên mỗi khi phải đối phó với mối đe dọa của thế giới. Tại MSC, ông nói: “Chúng được xây dựng dựa trên tầm nhìn về tương lai, trong đó mọi tiếng nói đều quan trọng, quyền của tất cả mọi người đều được bảo vệ và luật pháp được tôn trọng”. Và đương nhiên, lập trường này nhận được sự ủng hộ của các nước tham dự hai sự kiện. Thủ tướng Đức Angela Merkel, người chủ trì hội nghị MSC, tin rằng Tổng thống Mỹ là người theo đuổi con đường ngoại giao và chủ nghĩa đa phương sẽ được củng cố dưới thời ông Biden.

Không thể phủ nhận một điều là sự trở lại của nước Mỹ íthay nhiều cũng cần phải có sự ủng hộ của các nước đồng minh, vốn đã bị sứt mẻ quan hệ dưới thời chính quyền tiền nhiệm. Tuy nhiên, ngay cả khi đã có một loạt bước đi quan trọng liên quan tới chính sách đối ngoại, thậm chí mang tính hủy bỏ chính sách của người tiền nhiệm, những bất đồng giữa Washington với một số nước là điều chưa thể giải quyết ngay. Thủ tướng Đức Merkel đã ám chỉ những khác biệt với ông Joe Biden về Nga, trong đó có phản ứng với vụ bắt nhà lãnh đạo đối lập Alexey Navalny. “Điều quan trọng là chúng ta phải xây dựng một chương trình nghị sự chung xuyên Đại Tây Dương về Nga, trong đó một mặt đưa ra các đề nghị hợp tác nhưng mặt khác phải xác định rõ những khác biệt”, Thủ tướng Đức nhấn mạnh. Ngoài ra phải kể tới bất đồng lớn là ông Joe Biden muốn chấm dứt dự án Dòng chảy phương Bắc 2 đưa khí đốt từ Nga vào châu Âu, còn bà Angela Merkel thì không. Tổng thống Biden hiện vẫn chưa có một chính sách cụ thể về Dòng chảy phương Bắc 2. Chính quyền của ông đã tổ chức một số cuộc trao đổi với Đức về tương lai của đường ống trên, bao gồm cả những đe dọa về các lệnh trừng phạt những công ty liên quan đến việc xây dựng dự án này.

Có thể nói rằng một châu Âu đang mong muốn tự chủ bằng nội lực của mình đã khác so với thời kỳ trước. Không chỉ Thủ tướng Đức, lãnh đạo Pháp cũng đã chứng tỏ sự dè dặt đối với nhà lãnh đạo mới của Mỹ. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói rằng: “Chúng tôi có những thách thức chung với Mỹ ở châu Phi và Trung Đông. Chúng tôi có một chương trình nghị sự có thể không toàn khác biệt, nhưng có lẽ sẽ không có cùng mức độ ưu tiên”.

Về Trung Quốc, giữa Mỹ và châu Âu cũng tồn tại không ít bất đồng. Trong khi Tổng thống Joe Biden muốn các đồng minh bên kia Đại Tây Dương đứng về phía mình nhưng họ lại không nghĩ vậy. Trước khi dự các hội nghị trực tuyến với các đồng minh, một quan chức châu Âu đã cảnh báo về một số bất đồng khi nói: “Chúng tôi tin rằng châu Âu nên có những thỏa thuận của riêng mình... Chúng tôi coi đây là một phần của tự chủ chiến lược của khối. Chúng tôi có đối tác và chúng tôi bảo vệ giá trị, lợi ích của mình".

Cóthể thấy rõ trong nỗ lực thúc đẩy sự trở lại của nước Mỹ,Tổng thống Joe Bidenđã chứng tỏ sự coi trọng vai trò của đồng minh. Ngay sau khi nhậm chức, ôngđã tiến hành hàng loạt các cuộc điện đàm với lãnh đạo các nước đồng minh và đối tác trên khắp thế giới cũng như lãnh đạo các tổ chức quốc tế.Ngoài mục đích chào hỏi khi mới lên nhậm chức, thảo luận các biện pháp thúc đẩy song phương, các cuộc điện đàm của tân lãnh đạo nước Mỹ còn nhằmtìm kiếm giải pháp chung cho các vấn đề nóngtoàn cầu nhưđại dịch Covid-19, chống biến đổi khí hậu...

Rõ ràng, chính sách “Nước Mỹ trở lại” nhắmtới mục tiêukhôi phục vị thế vàvai tròcủanước Mỹ sau những suy giảm đáng kể thời gian qua. Thế nhưng trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động như hiện nay, nhất là đại dịch Covid-19 đang tạo ra những khủng hoảng chưa từng có tiền lệ, thật khó đoán biết sự trở lại của nước Mỹ sẽ như thế nào. Nhưng dù sao, sự trở lại theo hướng thúc đẩy hợp tác và gắn kết với các đồng minh của Washington hiện nay cũng là điều đang được dư luận quốc tế hoan nghênh, góp phần thúc đẩy xu thế hòa bình, hợp tác và phát triển trên thế giới.

XUÂN PHONG