Trong một tuyên bố ngày 13-9 mà Tổng thống Donald Trump gọi là “thư gửi NATO và thế giới” trên mạng xã hội Truth Social, ông cho biết “sẵn sàng mạnh tay trừng phạt Nga khi toàn bộ quốc gia trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đồng ý và hành động tương tự, cũng như ngay khi họ ngừng mua dầu từ Nga”. Ông Trump từng bày tỏ "bị sốc" khi các quốc gia thành viên NATO vẫn mua dầu Nga, cho rằng điều này ảnh hưởng tới tiếng nói của liên minh trên bàn đàm phán. Nhà lãnh đạo Mỹ cũng khẳng định “sẵn sàng hành động” khi các nước NATO sẵn sàng và đề nghị khối liên minh quân sự này đưa ra thời điểm cụ thể. 

Theo Pravda, trong cuộc phỏng vấn ngày 12-9, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sự kiên nhẫn của ông với Tổng thống Nga Vladimir Putin "đang cạn kiệt" và “cạn kiệt rất nhanh”, đồng thời cũng cảnh báo gây sức ép về kinh tế với Nga. Ông tuyên bố, các biện pháp trừng phạt đối với các ngân hàng cũng như dầu mỏ và thuế quan sẽ rất nặng nề. Ông Trump nói một cách hình ảnh rằng “cần có hai người mới có thể nhảy tango”, ám chỉ việc Nga và Ukraine cùng hợp tác để chấm dứt xung đột.

       Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp gỡ tại Alaska tháng 8 vừa qua. Ảnh: Getty

Đây là lần thứ hai trong tháng ông Trump bày tỏ “thất vọng” với Tổng thống Putin, đồng thời nhấn mạnh “đã đến lúc châu Âu phải gánh vác trách nhiệm nhiều hơn trong cuộc khủng hoảng Ukraine”. Trước đó, ngày 2-9, ông chủ Nhà Trắng tuyên bố sẽ thực hiện "một số biện pháp nhất định" và chỉ vài ngày sau đó, ông Trump cho biết đã sẵn sàng chuyển sang giai đoạn trừng phạt thứ hai đối với Nga. Tổng thống Donald Trump sau cuộc gặp với Tổng thống Putin vào tháng 8 tại Alaska đã cho thấy có nhiều nỗ lực nhằm sắp xếp cuộc đàm phán trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Ukraine nhưng kết quả không được như trông đợi.

Cũng trong ngày 12-9, Điện Kremlin tuyên bố đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine đang ở trạng thái "tạm dừng", cáo buộc châu Âu cản trở tiến trình này. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh Nga vẫn sẵn sàng đi theo con đường đối thoại hòa bình “nhưng châu Âu đang cản trở là việc có thật”. Ông Peskov kêu gọi các bên không nên nhìn nhận tình hình bằng “lăng kính màu hồng" bởi tiến trình hòa bình là một vấn đề phức tạp và không thể mang lại "kết quả chớp nhoáng".

Tuyên bố của Điện Kremlin đưa ra trong bối cảnh nhiều quốc gia phương Tây vừa công bố thêm nhiều biện pháp trừng phạt nhắm vào dầu mỏ và vũ khí của Nga, tăng cường cấm vận và hạn chế tài chính, liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine.

Nga và Ukraine đã tiến hành 3 vòng đàm phán trong năm nay tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Vòng đàm phán gần đây nhất diễn ra vào tháng 7. Tuy nhiên, hai bên vẫn chưa thể thống nhất về vấn đề lãnh thổ cũng như các bảo đảm an ninh. Moscow kêu gọi một giải pháp ngoại giao cho xung đột nhưng cảnh báo sẽ tiếp tục hành động quân sự cho đến khi giải quyết những nguyên nhân gốc rễ. Nga liên tục nêu rõ các “điều kiện gốc rễ” cho một thỏa thuận bao gồm tình trạng trung lập của Ukraine, giải trừ quân bị, và công nhận bán đảo Crimea, Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhia thuộc Nga. Mặt khác, Moscow phản đối bất cứ bảo đảm an ninh nào cho Ukraine mà không có sự tham gia và nhất trí của Nga.

Về phía Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky tiếp tục khẳng định không chấp nhận bất kỳ sự nhượng bộ nào về lãnh thổ, đồng thời kêu gọi sự tham gia của lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu-điều mà Moscow coi là “không thể chấp nhận”. Kiev cũng đặt trọng tâm vào các bảo đảm an ninh quốc tế, yêu cầu sự cam kết chắc chắn từ phương Tây rằng Nga sẽ không tái phát động chiến tranh. Điều đáng nói là dường như Kiev vẫn đang cho thấy kỳ vọng nhiều hơn vào sự hỗ trợ quân sự từ châu Âu và Mỹ, thay vì tìm kiếm một thỏa hiệp chính trị.

Trong khi đó, tình hình chiến trường chưa có chuyển biến đột phá, khiến cả hai bên đều khó tạo ra áp lực đủ mạnh để buộc đối phương phải ngồi lại với thái độ nhượng bộ.

Dù liên tục khẳng định “nỗ lực ngoại giao không ngừng”, thực tế Washington và Brussels lại thiên về sử dụng sức ép kinh tế, chính trị và quân sự để buộc Nga phải nhún nhường. Liên minh châu Âu vừa gia hạn thêm 6 tháng lệnh trừng phạt với 2.500 thực thể và cá nhân Nga, đồng thời chuẩn bị gói trừng phạt thứ 19.

Trả lời phỏng vấn kênh One America News Network đầu tuần này, Phó tổng thống Mỹ JD Vance cho biết, các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt xung đột giữa Nga và Ukraine đã “ít nhất thu hẹp lại thành một vài vấn đề cốt lõi”. Theo ông Vance, các cuộc đàm phán đã đạt được tiến triển, nhưng câu hỏi mấu chốt là liệu “Nga và Ukraine có bước qua cánh cửa hòa bình đó hay không”. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi vẫn đang làm việc tích cực cho mục tiêu này”.

XUÂN PHONG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.