Theo Reuters, tháng trước, ông Putin tuyên bố, Nga sẵn sàng duy trì các giới hạn về quy mô của hai kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới được nêu trong Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới (New START) năm 2010, nếu Mỹ cũng làm điều tương tự. “Nga sẵn sàng tiếp tục tuân thủ các giới hạn trong Hiệp ước New START thêm một năm, tính từ ngày 5-2-2026”, Tổng thống Putin nêu rõ trong cuộc họp của Hội đồng An ninh Liên bang Nga ngày 22-9.

 Tên lửa đạn đạo liên lục địa di động RS-24 Yars của Nga trong một cuộc duyệt binh ở Quảng trường Đỏ. Ảnh: The Moscow Times 

Giải thích về đề xuất này, người đứng đầu Điện Kremlin cho rằng, sự sụp đổ của New START sẽ gây ra những hậu quả tiêu cực đối với ổn định toàn cầu. Tổng thống Putin nhấn mạnh, ông đưa ra đề xuất này với mong muốn thúc đẩy đối thoại với Mỹ về một hiệp ước thay thế cho New START và vì lợi ích của nỗ lực chống phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu.

Cách đây một tuần, Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc Vassily Nebenzia cho biết, Nga vẫn đang chờ ông Trump phản hồi đề nghị của ông Putin.

Đáp lại, phát biểu với các phóng viên ngoài Nhà Trắng ngày 5-10 khi được hỏi về đề xuất của Tổng thống Nga, ông Trump nêu rõ: "Với tôi thì đó là một ý tưởng hay".

Tờ The Moscow Times cho biết, hiệp ước nói trên được Nga và Mỹ ký kết vào năm 2010. New START hạn chế số lượng vũ khí hạt nhân tấn công được triển khai của cả hai nước, yêu cầu số lượng tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM), tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) và đầu đạn hạt nhân phải được duy trì dưới mức giới hạn đã thỏa thuận. Cụ thể, hiệp ước giới hạn số đầu đạn hạt nhân chiến lược được triển khai của mỗi bên ở mức 1.550 và 800 bệ phóng tên lửa đạn đạo đã triển khai và chưa triển khai, cùng máy bay ném bom hạng nặng.

Ngoài ra, hiệp ước này còn bao gồm hệ thống giám sát lẫn nhau giữa hai nước. Tuy nhiên, các cuộc thanh sát như vậy đã bị đình chỉ cách đây 2 năm và hiệp ước cũng sẽ hết hạn vào đầu tháng 2-2026.

Trong bối cảnh New START sắp hết hạn, Tổng thống Donald Trump trước đó từng đề xuất khởi động các cuộc đàm phán về phi hạt nhân hóa với cả Nga và Trung Quốc, nhằm tìm kiếm một cơ chế ràng buộc. Trang NHK News cũng cho biết, tháng 7 vừa qua, ông Trump đã bày tỏ thiện chí gia hạn Hiệp ước New START.

Theo hãng tin RT, ông Kirill Dmitriev, cố vấn kinh tế của Tổng thống Nga đồng thời là một trong những nhân vật chủ chốt trong nỗ lực bình thường hóa quan hệ với Mỹ, đã hoan nghênh phát biểu mới nhất của Tổng thống Donald Trump. Trong bài viết đăng trên Telegram, ông Dmitriev cho rằng, lập trường của Tổng thống Donald Trump cho thấy, Washington và Moscow "khá có khả năng" sẽ gia hạn Hiệp ước New START.

Trong khi đó, trang Channel News Asia nhận định, bất kỳ sự thấu hiểu mới nào cũng sẽ đánh dấu “khoảnh khắc hợp tác hiếm hoi” giữa Nga và Mỹ, trong bối cảnh căng thẳng giữa hai nước đã gia tăng kể từ cuộc gặp giữa ông Trump và ông Putin tại Alaska hồi giữa tháng 8 vừa qua.

Giới chuyên gia cũng cho rằng, việc Moscow và Washington tiếp tục tuân thủ các giới hạn được nêu trong New START có thể sẽ giúp hai bên tránh rơi vào một cuộc chạy đua vũ trang tiềm tàng sau khi hiệp ước này hết hiệu lực.

ANH VŨ

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.