Không phải ngẫu nhiên đạo luật này nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ bởi có nhiều người đã trở thành nạn nhân của kỳ thị chủng tộc, nhất là trong bối cảnh khủng hoảng dịch Covid-19 cướp đi cuộc sống, việc làm của hàng triệu lao động Mỹ.

Tìm căn nguyên của kỳ thị chủng tộc

Trong tuyên bố ngày 19-3, Tổng thống Biden nêu rõ: Đạo luật về tội ác thù hận đại dịch Covid-19 khi được thông qua sẽ giúp thúc đẩy phản ứng của chính phủ liên bang đối với sự gia tăng của tội phạm thù hận ngày càng trầm trọng khi đại dịch Covid-19 xảy ra; hỗ trợ chính quyền tiểu bang và địa phương cải thiện việc báo cáo tội phạm thù hận và bảo đảm rằng thông tin về tội ác thù hận dễ tiếp cận hơn đối với các cộng đồng người Mỹ gốc Á.

Người Mỹ gốc Hàn tại Atlanta kêu gọi chống hành vi kỳ thị người châu Á sau vụ nổ súng ngày 16-3 vừa qua. Ảnh: Reuters 

Lời kêu gọi của ông Biden diễn ra trong bối cảnh các vụ kỳ thị, hằn thù chủng tộc không ngừng gia tăng ở Mỹ thời gian qua, nhất là từ khi dịch Covid-19 bùng phát, cướp đi nhiều việc làm của người lao động. Số liệu Bộ Lao động Mỹ công bố ngày 18-3 cho thấy, một năm sau khi bùng phát đại dịch, số đơn mới xin trợ cấp thất nghiệp ở nước này vẫn cao, bất chấp chiến dịch tiêm vaccine đang được xúc tiến bên cạnh một loạt gói cứu trợ mới nhằm kích thích kinh tế. Cụ thể, có 770.000 đơn xin trợ cấp thất nghiệp mới trong tuần kết thúc vào ngày 13-3, tăng 45.000 đơn so với tuần trước đó. Đây cũng là tuần thứ 52 tăng liên tiếp, cao hơn mức đỉnh ghi nhận được trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu những năm 2008-2010. Nhiều người Mỹ da trắng đã đổ vấy cho người nhập cư cướp đi việc làm của họ, từ đó dẫn tới tâm lý bài người nhập cư gia tăng trong thời gian gần đây.

Bên cạnh đó, sự hỗn loạn, sợ hãi và lo lắng của người dân trước đại dịch cũng tạo ra mảnh đất màu mỡ để các nhóm cực hữu, kỳ thị sắc tộc thúc đẩy các xu hướng mang tính bạo lực và cực đoan. Cùng với những “thuyết âm mưu” chống lại người châu Á trên mạng xã hội, những hành động cực đoan như: Phỉ báng, đánh đập, tấn công người châu Á, tẩy chay doanh nghiệp châu Á... cũng lây lan chẳng kém virus SARS-CoV-2 tại Mỹ và nhiều nước phương Tây. Những nội dung kỳ thị, thù hận chủng tộc trên lan truyền, kéo theo những hậu quả nghiêm trọng. Cuối tháng 1-2021, một cụ ông người gốc Thái Lan, 84 tuổi đã bị đẩy ngã dẫn đến tử vong tại San Francisco (bang California), trong khi một cụ ông 91 tuổi khác cũng bị xô ngã dã man tại một khu Chinatown (khu phố người Hoa) ở Oakland. Mới đây nhất, ngày 16-3 vừa qua, các vụ xả súng tại 3 cửa hiệu spa ở thành phố Atlanta, miền Đông Nam nước Mỹ, cướp đi sinh mạng của 8 người, trong đó có 6 phụ nữ gốc Á. Nghi phạm là Robert Aaron Long, 21 tuổi, sống tại Woodstock đã bị cơ quan chức năng bắt giữ và bị buộc tội giết người, cũng như một số tội hành hung khác.

Nguy hiểm hơn SARS-CoV-2

Theo NBC News, kể từ đầu năm 2020, người Mỹ gốc Á trở thành nạn nhân của các vụ tấn công phân biệt chủng tộc, xâm hại và lăng mạ liên quan đến căn bệnh vốn cướp đi sinh mạng của 2,63 triệu người trên toàn cầu, trong đó có hơn 500.000 người tại Mỹ. 

Stop Asian American and Pacific Islander (AAPI), một tổ chức tổng hợp hàng đầu về các vụ việc chống lại người Mỹ gốc Á khi diễn ra đại dịch Covid-19, mới đây công bố báo cáo cho biết, từ ngày 19-3-2020 đến 28-2-2021, trung tâm này đã nhận được báo cáo tổng cộng 3.795 vụ kỳ thị đối với người châu Á trên toàn nước Mỹ. Các hình thức kỳ thị bao gồm: Lăng nhục, né tránh, tấn công thân thể, quấy rối trực tuyến tới các vi phạm quyền công dân.

Theo báo cáo trên, quấy rối bằng lời nói (68,1%), né tránh (20,5%) và hành hung thân thể (11,1%) chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số các vụ kỳ thị và phân biệt chủng tộc. Phụ nữ là nạn nhân của các vụ kỳ thị nhiều hơn gấp 2,3 lần so với nam giới. Báo cáo nêu rõ, các doanh nghiệp là nơi diễn ra chủ yếu các vụ phân biệt đối xử (35,4%), tiếp theo là đường phố công cộng (25,3%) và công viên (9,8%). Kỳ thị trực tuyến chiếm 10,8% tổng số vụ. “Số vụ kỳ thị được báo cáo cho trung tâm chỉ chiếm một phần nhỏ so với số thực sự xảy ra. Tuy nhiên, nó cũng cho thấy người Mỹ gốc Á dễ bị phân biệt đối xử như thế nào và các kiểu kỳ thị mà họ phải đối mặt", báo cáo kết luận.

Trong một tuyên bố, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres từng kêu gọi cộng đồng quốc tế nỗ lực toàn diện để chặn đứng “cơn sóng thần thù hận và bài ngoại” do Covid-19 gây ra. "Có hai điều mọi người cần nhớ mỗi sáng thức dậy: Rửa tay và đừng trở thành kẻ phân biệt chủng tộc”, thông điệp mà nhà lãnh đạo hàng đầu Liên hợp quốc đưa ra như lời cảnh báo rằng, tư tưởng kỳ thị, cực đoan và thù hận chủng tộc có thể còn nguy hiểm hơn cả virus SARS-CoV-2.

BÌNH NGUYÊN