Theo Reuters, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi và Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff tiến hành đàm phán gián tiếp thông qua các bên trung gian đến từ Oman. Nội dung đàm phán tập trung vào chương trình hạt nhân của Iran và các lệnh trừng phạt của Washington đối với Tehran.

Trước đó, ngày 18-4, phát biểu họp báo tại Moscow sau cuộc hội đàm với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov, Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi cho biết, Iran tin tưởng vào khả năng đạt được thỏa thuận với Mỹ về chương trình hạt nhân nếu Mỹ không đưa ra những yêu cầu phi thực tế. Về phần mình, cùng ngày, phát biểu trước các phóng viên, ông Trump nêu rõ: “Tôi chỉ đơn giản là muốn ngăn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Họ không thể có vũ khí hạt nhân. Tôi muốn Iran trở nên vĩ đại, thịnh vượng và tuyệt vời”.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi (bên trái) đàm phán với Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff. Ảnh: IRNA 

Vòng đàm phán lần này diễn ra một tuần sau vòng đàm phán đầu tiên mà cả hai bên đều mô tả là “mang tính xây dựng” ở thủ đô Muscat của Oman. Tại đây, Tehran nhận thấy mức độ nghiêm túc trong cách tiếp cận của Washington nhằm giải quyết các vấn đề xung quanh chương trình hạt nhân của Iran. Iran cũng bày tỏ sẵn sàng đàm phán về một số hạn chế để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Tuy nhiên, Iran cần nhận được sự bảo đảm chắc chắn rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không lặp lại hành động rút khỏi thỏa thuận hạt nhân như hồi năm 2018.

Năm 2015, Iran ký thỏa thuận hạt nhân, hay còn gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), với Nhóm P5+1 (gồm 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là Mỹ, Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc cùng với Đức). Theo thỏa thuận, Tehran đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân để được nới lỏng các lệnh trừng phạt. Trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump rút Mỹ khỏi JCPOA vào năm 2018 và tiếp tục áp lệnh trừng phạt lên Iran. Đáp lại, Tehran dần từ bỏ tuân thủ nhiều cam kết về kiểm soát hạt nhân. Kể từ năm 2019, Iran đã vi phạm và vượt xa các giới hạn của thỏa thuận về làm giàu urani, sản xuất lượng urani vượt xa mức mà phương Tây cho là cần thiết đối với chương trình năng lượng dân sự. Dù vậy, Tehran luôn khẳng định chương trình hạt nhân của mình là vì mục đích hòa bình.

Kể từ khi quay trở lại Nhà Trắng vào tháng 1-2025, ông Trump đã khôi phục chiến dịch gây áp lực tối đa với Iran. Đầu tháng 3 vừa qua, ông đã gửi thư cho lãnh đạo Iran, trong đó đề xuất đàm phán để đạt một thỏa thuận mới về chương trình hạt nhân của Iran. Ông Trump cũng đặt ra thời hạn hai tháng để hai bên đạt được thỏa thuận hạt nhân mới. Iran đã đồng ý đàm phán theo hình thức gián tiếp. 

Một quan chức cấp cao của Iran đã liệt kê những “lằn ranh đỏ” trong đàm phán với Mỹ theo yêu cầu của Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei bao gồm: Không chấp nhận tháo dỡ máy ly tâm làm giàu urani, không chấm dứt hoạt động làm giàu urani hoàn toàn và không giảm trữ lượng urani đã làm giàu xuống dưới mức đã thống nhất trong thỏa thuận năm 2015. Ngoài ra, Iran cũng từ chối đàm phán về các năng lực quốc phòng, chẳng hạn như chương trình tên lửa. Trong khi đó, Washington muốn Tehran chấm dứt việc sản xuất urani được làm giàu ở cấp độ cao vì cho rằng mục đích của việc này là chế tạo bom nguyên tử.

Các vòng đàm phán diễn ra giữa lúc Iran tìm cách nới lỏng các lệnh trừng phạt đang làm tê liệt nền kinh tế nước này. Mặc dù cả Tehran và Washington đều tuyên bố cam kết theo đuổi giải pháp ngoại giao, nhưng khoảng cách giữa hai bên vẫn rất lớn về chương trình hạt nhân của Iran. Lập trường kiên quyết của cả Mỹ và Iran báo hiệu sẽ còn nhiều khó khăn để hai bên có thể đạt được thỏa thuận mới về vấn đề hạt nhân. Nga, một bên tham gia thỏa thuận hạt nhân năm 2015, đã đề nghị sẵn sàng hỗ trợ Iran và Mỹ để đạt được thỏa thuận mới. “Chúng tôi sẵn sàng giúp đỡ, làm trung gian và đảm nhận mọi vai trò mà Iran thấy hữu ích và Mỹ sẵn sàng chấp nhận”, Ngoại trưởng Nga Lavrov phát biểu tại cuộc họp báo sau hội đàm với người đồng cấp Iran tại Moscow.

Theo Tân Hoa xã, Liên hợp quốc đánh giá vòng đàm phán thứ hai giữa Mỹ và Iran về vấn đề hạt nhân là “một tín hiệu tốt” và bày tỏ hy vọng đàm phán sẽ mang lại kết quả tích cực, góp phần làm giảm căng thẳng trong quan hệ giữa hai nước cũng như ở Trung Đông.

LÂM ANH

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.