Quảng trường Thiên An Môn ở thủ đô Bắc Kinh
Từ năm 2004, ý tưởng "xây dựng một xã hội hài hòa” được Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đưa ra ngay lập tức nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ của các giới trong xã hội Trung Quốc. Dựa trên cơ sở phân tích mà Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đưa ra, các học giả Trung Quốc đã đi sâu nghiên cứu và nâng cao thành lý luận. Hội nghị Trung ương 6 khóa 16 của Đảng Cộng sản Trung Quốc, diễn ra tại thủ đô Bắc Kinh từ ngày 8 đến 11-10, đã lấy vấn đề này làm trọng tâm thảo luận.

Phát triển kinh tế phải song hành với phát triển xã hội

Theo các học giả Trung Quốc, tư duy mới của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào về “xây dựng xã hội hài hòa” có xuất phát điểm từ ý tưởng “xây dựång một xã hội hài hòa trên các mặt”. Tại lớp nghiên cứu thảo luận chuyên đề “Cán bộ chủ chốt cấp tỉnh, bộ nâng cao năng lực xây dựng xã hội hài hòa” do Trường Đảng Trung ương Trung Quốc mở ra vào năm 2005, Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đã có bài phát biểu mang tính gợi mở, trong đó đưa ra hướng xây dựng lý luận về vấn đề này. Bài phát biểu của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào có sức lan truyền mạnh mẽ trong xã hội và trở thành một “làn sóng” tại Trung Quốc. Nội dung trung tâm của lý luận này dựa trên 6 mặt chính: “Chính trị dân chủ; công bằng chính nghĩa; thành tín thân ái; tràn đầy sức sống; ổn định trật tự và con người chung sống hài hòa với thiên nhiên”. Bộ Chính trị Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã kiến nghị với Hội nghị Trung ương 6 lần này khi bàn về chủ đề “xây dựng xã hội hài hòa” cần phải theo yêu cầu chung của 6 mục tiêu trên, trong đó nhấn mạnh lấy việc giải quyết những vấn đề lợi ích mà quần chúng nhân dân quan tâm nhất, trực tiếp nhất và thiết thực nhất làm trọng điểm.

Vấn đề điều tiết kinh tế vĩ mô đã trở thành một nội dung trọng điểm tại hội nghị lần này. Theo thống kê của Cục Thống kê Trung Quốc, tổng giá trị sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này trong 6 tháng đầu năm nay tăng 10,9%, trong khi đó, đầu tư chủ yếu vào tài sản cố định chiếm 46%, tăng 29,8% so với cùng kỳ năm ngoái. GDP năm 2005 đã tăng 9,9%, trong khi đầu tư vào tài sản cố định vẫn chiếm 48%. Những con số tăng trưởng kinh tế tuy ấn tượng nhưng vấn đề đầu tư tài sản cố định chiếm tỷ lệ quá cao trong GDP thì tiềm ẩn nhiều nguy cơ bất ổn trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội của nước này. Theo Giáo sư Trường đại học Nhân dân Trung Quốc Trịnh Bảo Vệ, điều quan trọng trong xây dựng xã hội hài hòa là phải thay đổi những cách làm sai lệch. Tại một số nơi, một số ngành quá coi trọng chỉ tiêu phát triển kinh tế, thành quả vật chất, lợi ích trước mắt mà xem nhẹ những tiến bộ của xã hội. Do đó, trong Quy hoạch 5 năm lần thứ 11 (2006-2010), Trung Quốc đã đặt trọng tâm chuyển đổi phương thức tăng trưởng theo số lượng sang chất lượng, hiệu quả, tiến tới phát triển bền vững.

Thực tế cho thấy, hiện Trung Quốc đang chú trọng phát triển sự nghiệp khoa học, giáo dục, văn hóa, y tế, thể thao... bên cạnh việc phát triển kinh tế nhằm khắc phục tình trạng “chân cao, chân thấp” trong phát triển kinh tế, xã hội như hiện nay. Tại Trung Quốc đã xuất hiện hiện tượng người dân “ngại đến bệnh viện, sợ chữa bệnh đắt” và “đi học khó và đi học tốn kém”... Đây cũng là sự mất cân đối trong xã hội. Vì vậy, Trung Quốc đặt trọng tâm giải quyết ba vấn đề: tăng cường đầu tư cho các công tác xã hội trên phạm vi toàn quốc; tăng đầu tư cho công tác xã hội tại các vùng nông thôn, khu vực miền tây, giải quyết vấn đề mất cân bằng trong phát triển sự nghiệp công ích giữa thành thị và nông thôn, giữa các khu vực, các ngành nghề; phải tăng cường giám sát, quản lý sự nghiệp xã hội, giải quyết một số vấn đề chạy theo hiệu quả kinh tế, chạy theo đồng tiền...

Giải quyết công bằng xã hội - tạo thêm việc làm

Những năm gần đây, khoảng cách thu nhập của người dân giữa thành thị và nông thôn, vùng xa xôi, giữa các ngành, nghề có xu thế ngày càng lớn. Có người làm việc tại một số ngành nghề với mức thu nhập rất cao trong khi nhiều người thu nhập thấp, điều đó tạo ra trật tự phân phối không đều, gây bất bình trong một bộ phận dư luận xã hội. Tháng 5 năm nay, Bộ Chính trị Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã triệu tập hội nghị chuyên đề nghiên cứu cải cách chế độ phân phối thu nhập và quy phạm trật tự phân phối thu nhập.

Theo đó, hướng cải cách chế độ phân phối thu nhập phải làm tốt ba vấn đề: kiên trì và hoàn thiện chế độ phân phối thu nhập theo lao động; trên cơ sở phát triển kinh tế, phải chú trọng hơn nữa vấn đề công bằng xã hội; tăng cường điều tiết thu nhập, ngăn chặn các nguồn thu nhập không chính đáng, rút ngắn khoảng cách chênh lệch thu nhập giữa các vùng, miền, ngành, nghề... Do đó, phân phối thu nhập là vấn đề trọng tâm liên quan công bằng của xã hội, xây dựng hệ thống phân phối thu nhập khoa học, hợp lý, trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm xây dựng xã hội hài hòa. Kết quả nghiên cứu của Bộ Khoa học, Văn phòng Khai thác miền tây Quốc vụ viện, Văn phòng giúp đỡ người nghèo Quốc vụ viện Trung Quốc, Cục Thống kê... cho thấy hệ số chênh lệch giàu nghèo về thu nhập của cư dân miền tây nước này đã đạt 0,47.

Để xây dựng xã hội hài hòa, vấn đề tạo việc làm và đưa ra hàng loạt chính sách tạo việc làm cho người lao động là một nhiệm vụ quan trọng. Mục tiêu của Trung Quốc là hằng năm tạo khoảng 9 triệu việc làm song vấn đề việc làm vẫn rất nghiêm trọng tại Trung Quốc. Theo dự báo, một vài năm tới, Trung Quốc sẽ có thêm khoảng 1 triệu lao động mới trong khi khoảng 4 triệu lao động khác sẽ mất việc. Mặc dù kinh tế Trung Quốc tăng trưởng mạnh trong những năm gần đây với tốc độ trên dưới 10%, nhưng nước này vẫn cần đến 10 triệu việc làm hằng năm, chưa tính lao động dôi dư tại nông thôn. Theo Phó tổng biên tập Nhà xuất bản Hồng Kỳ Trung Quốc, Hoàng Vĩ Đinh, Trung Quốc là nước có dân số lớn, áp lực việc làm cũng lớn. Giải quyết việc làm cho người dân là nhiệm vụ gian khổ, lâu dài, là một vấn đề nổi cộm ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, xã hội. Do đó, muốn xây dựng xã hội hài hòa phải đưa vấn đề việc làm lên vị trí hàng đầu trong công tác phát triển kinh tế, xã hội của Trung Quốc, đồng thời kiên trì thực hiện các chính sách việc làm, tăng cường chức năng phục vụ công cộng của chính phủ nhằm giải quyết vấn đề này.

Tăng cường chống tham nhũng

Theo nhà nghiên cứu thuộc Trung tâm nghiên cứu phát triển xã hội thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc Thẩm Kiệt, tham ô, tham nhũng là kẻ thù số một của xã hội hài hòa. Hội nghị Trung ương 6 lần này có nhiệm vụ phải đề ra các mục tiêu như tăng cường dân chủ trong Đảng, tiếp tục kiện toàn cơ chế giám sát, kiên trì công khai, minh bạch, tăng cường giáo dục tư tưởng, đạo đức, tăng cường tính giác ngộ của cán bộ. Theo Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, năm 2005, Trung Quốc có hơn 11.000 người bị khai trừ khỏi Đảng do có hành vi liên quan tới tham ô, tham nhũng, trong đó có 7.279 người bị xử lý theo pháp luật. Do đó, vấn đề công tác tư tưởng và công tác cán bộ được coi là một trong những yếu tố quyết định tới sự phát triển của Trung Quốc. Làm tốt việc này, Trung Quốc sẽ chắc chắn giải quyết được một gánh nặng đáng kể trong quá trình xây dựng một xã hội hài hòa và khá giả.

BẢO MINH