Không ai có thể dám chắc “hộ chiếu vaccine”, cũng được gọi là “hộ chiếu Covid” là giả hay thật trong bối cảnh các phiên bản giả mạo đang được rao bán tại các chợ đen ở châu Âu với giá 100 euro. Hiện chương trình tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 đang được triển khai rộng rãi ở châu Âu. Sau khi tiêm, mỗi người sẽ được nhận một tấm thẻ y tế tiêu chuẩn chứng nhận đã tiêm vaccine. Nhưng có điều những tấm thẻ này rất dễ bị làm giả và không quá tốn kém để thực hiện việc này.

Nhưng kể từ khi ý tưởng “hộ chiếu vaccine” được thúc đẩy, đã có nhiều phân tích về những lợi, hại của "giấy thông hành quốc tế" này. Trong khi những nước phụ thuộc vào du lịch như Hy Lạp ủng hộ, thì chính Chủ tịch Hội đồng Du lịch và Lữ hành thế giới, bà Gloria Guevara, lại cho rằng, cuốn hộ chiếu này có thể sẽ khiến ngành du lịch càng khó khăn hơn.  

 “Hộ chiếu vaccine” vẫn đang gây nhiều tranh cãi. Ảnh: Getty

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen là người kiên quyết ủng hộ việc sử dụng “hộ chiếu Covid”, theo đó cho phép khách du lịch có thể qua được các khu kiểm dịch, thậm chí không cần phải lấy mẫu thử xét nghiệm nếu họ chứng minh đã được tiêm chủng. Theo bà, đây là một yêu cầu y tế để chứng nhận bạn đã tiêm vaccine. 

Tuy nhiên, hiện châu Âu đang phải đối mặt với việc tiêu chuẩn hóa cái gọi là “bằng chứng” xác thực đã tiêm vaccine vì không còn nhiều thời gian trong bối cảnh chỉ vài tháng ngắn ngủi là tới kỳ nghỉ hè. Hơn nữa, chứng chỉ tiêm vaccine giả không phải thách thức duy nhất của “lục địa già”. 27 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) hiện vẫn chưa thống nhất được “bằng chứng” tiêm vaccine này sẽ có hình thức ra sao trong thực tế. Vì vậy, một số nước đã và đang thúc đẩy cho ra đời các phiên bản riêng của loại “giấy thông hành” này. Đan Mạch đã đưa ra kế hoạch cấp hộ chiếu vaccine điện tử cho những người đã được tiêm chủng để đi lại tự do trong nước. Còn Estonia sẽ giới thiệu thẻ vàng điện tử, cho phép những khách du lịch đã tiêm vaccine cập nhật hồ sơ sức khỏe của mình trên một ứng dụng. Ở Iceland, quốc gia không thuộc EU nhưng được hưởng lợi từ Hiệp ước Schengen biên giới mở, “hộ chiếu vaccine” đã được áp dụng thay vì bắt buộc làm xét nghiệm. Ba Lan, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha đã có dự luật về “hộ chiếu vaccine” sẵn sàng để quốc hội thông qua. Và ở Hungary, “bằng chứng về miễn dịch” dưới hình thức tiêm chủng hoặc xét nghiệm kháng thể là đủ để đáp ứng yêu cầu kiểm dịch. Ở Italia, một số biện pháp đã được đưa ra để bảo đảm tính hợp lệ của loại giấy tờ như vậy dựa trên kinh nghiệm của một đất nước mà tội phạm có tổ chức hoạt động mạnh. 

Trong khi đó, ở Pháp, ngành du lịch đã cáo buộc chính phủ “chùn chân” trong việc thực hiện một kế hoạch tổng thể có thể bao gồm việc cấp các chứng chỉ kỹ thuật số có thể cập nhật thay cho hộ chiếu. Tại Anh, quốc gia đã rời khỏi EU cũng đang cân nhắc một loại bằng chứng miễn dịch của riêng mình, qua đó cho phép những người đã tiêm vaccine được tới nhà hàng, quán ăn và cả sân bay nếu được các nước khác cho phép.

Cho dù còn nhiều tranh cãi, nhưng khi vaccine đang được tiêm nhiều hơn thì ý tưởng về “hộ chiếu vaccine” càng được thúc đẩy mạnh mẽ ở nhiều nước. Trên thực tế, cho đến nay, mới chỉ người dân ở những nước giàu có được tiếp cận vaccine và vẫn có rất ít người được tiêm chủng trên thế giới. Và theo ước tính, phải tới hết năm nay, thậm chí hết năm sau, đa số người dân mới được tiêm chủng. Nên một tờ giấy chứng nhận như vậy có thể tạo ra sự bất bình đẳng giữa người đã tiêm và chưa được tiêm. Và hơn nữa, hiện chưa rõ loại vaccine được tiêm có thể bảo vệ người đã tiêm chủng trong bao lâu và câu chuyện biến thể của virus cũng ngày càng phức tạp. Chưa kể trong khi có nhiều loại vaccine khác nhau với hiệu quả không giống nhau, việc các nước phải công nhận vaccine của nhau cũng là câu chuyện không dễ dàng. 

XUÂN PHONG