Có những thành phố được khắc ghi bằng dấu chân trên con đường, có miền đất lưu giữ trong hương vị của món ăn. Còn Ô Trấn, ký ức đọng lại bằng tiếng nước chảy không ngừng. Bước vào Ô Trấn là bước vào một bản trường ca bất tận, nơi quá khứ và hiện tại song hành, để lại dư âm dịu dàng như một giấc mơ chưa kịp tan.

Khởi đầu trong sương sớm

Ô Trấn đón bình minh bằng sự tĩnh lặng khác thường. Làn sương sớm như một tấm voan mỏng phủ lên từng mái ngói, từng bức tường rêu phong, khiến cả cổ trấn như trôi nổi giữa hư vô. Trên mặt nước, ánh sáng ban mai phản chiếu thành những vệt nắng mong manh, như nét mực lạc trên trang giấy cũ. Trong khoảnh khắc ấy, cả cổ trấn như trở lại nguyên hình vẻ giản dị, tĩnh lặng, thoát khỏi lớp áo ồn ào thường thấy khi mặt trời lên cao.

Những ngôi nhà cổ mang dáng vẻ tĩnh mịch ở Ô Trấn. 

Con thuyền rời bến, nhịp chèo đầu tiên chạm xuống mặt kênh mở ra bản nhạc đầu ngày. Một chiếc thuyền gỗ trôi lững lờ, người lái thuyền mặc áo dài vải thô, động tác chậm rãi nhưng vững vàng, tựa như đã quen thuộc với nhịp chảy của dòng nước bao đời nay. Âm vang của mái chèo lan ra, hòa cùng mùi trà mới pha thoảng từ khung cửa gỗ hé mở, với hơi ấm từ xửng bánh hấp nghi ngút khói. Những thanh âm và hương vị nhỏ bé ấy gom lại, dệt nên nhịp sống cổ xưa vẫn lặng lẽ tiếp diễn, bất chấp bao biến đổi ngoài kia.

Dòng nước sớm mai không chỉ phản chiếu bầu trời, mà còn trở thành tấm gương của thời gian. Mỗi con sóng gợn lên đều khẽ thì thầm kể chuyện, như thể chính nơi đây đang muốn dẫn dắt khách lạ bước vào câu chuyện của hàng trăm năm lịch sử. Đặt mình trong không gian ấy, cảm giác như đang đứng trước một cánh cửa vô hình: Phía trước là hành trình của kẻ lữ khách, phía sau là lớp lớp ký ức xếp chồng lên nhau của cổ trấn ngàn năm.

Những ngôi nhà nghiêng soi bóng nước

Khi sương tan, dáng hình những ngôi nhà cổ hiện ra rõ nét. Mái ngói uốn cong phủ rêu sẫm, tường gạch sứt mẻ theo năm tháng, tất cả soi bóng xuống mặt kênh như một bức thủy mặc chưa kịp khô. Dòng nước chậm rãi kéo dài đường nét ấy những thành dải mờ ảo, khiến mỗi ngôi nhà như có thêm một phiên bản thứ hai, huyền ảo, lung linh, soi bóng xuống dòng kênh.

Thuyền rời bến, nhịp chèo chạm xuống mặt kênh mở ra bản nhạc đầu ngày. 

Cửa gỗ mở thẳng ra mép kênh, chỉ cách vài bậc đá xanh đã lõm dấu chân người. Trước cửa, chiếc cầu gỗ nhỏ vươn ra để buộc thuyền, như cánh tay của căn nhà chạm vào dòng chảy. Trong hiên, mùi gỗ mục hòa cùng hương nhang, gợi cảm giác thời gian ngưng đọng, nơi ký ức gia đình còn vương lại trong từng vết nứt tường, từng then cài cũ kỹ.

Có căn nhà treo lồng đèn đỏ, ánh sáng hắt xuống mặt nước thành vệt sáng run rẩy trong gió. Có căn chỉ khiêm nhường vài chậu hoa bên hiên, nhưng mỗi cánh hoa rơi xuống kênh lại làm dòng nước thêm duyên dáng. Những chi tiết nhỏ bé ấy không chỉ dệt nên vẻ đẹp bình dị, mà còn hé lộ cách con người và thiên nhiên giao hòa, cùng nhau vẽ nên diện mạo cổ trấn.

Mỗi ngôi nhà nơi đây đều mang bóng dáng ký ức. Một cánh cửa bạc màu kể về bao thế hệ từng ra vào; một khung cửa sổ chạm khắc tinh vi lưu lại bàn tay khéo léo của thợ xưa; một bức tường loang lổ nhắc về những mùa mưa bão đã đi qua. Và dưới mặt nước, tất cả những điều ấy lại được ghi nhớ thêm một lần nữa, như thể dòng kênh không chỉ chở thuyền bè, mà còn chở cả ký ức của bao thế hệ người Ô Trấn.

Không gian đêm ở Ô Trấn là sự giao hòa giữa tĩnh và động. 

Khi nắng chiều nghiêng xuống, bóng nhà soi nước trở thành ranh giới mỏng manh giữa thực tại và giấc mơ. Người ta bước qua cầu đá, nghe tiếng gỗ cọt kẹt dưới chân, nhìn xuống làn nước phản chiếu mái hiên cũ, chợt ngỡ như đang đi trong miền ký ức vừa xa vừa gần.

Ở nơi kiến trúc và dòng chảy giao hòa, mỗi ngôi nhà không chỉ đứng đó để tồn tại, mà còn để lưu dấu những câu chuyện chưa bao giờ cũ.

Màn đêm buông mình trên những dòng kênh

Mặt trời khép lại sau đường chân trời, để lại vệt lửa đỏ rơi trên mái ngói rêu phong. Khi ấy, Ô Trấn như khoác lên mình một lớp áo mới. Bóng tối không ập đến vội vàng, mà len lỏi qua kẽ mái ngói, men theo nhịp cầu đá, thấm vào làn nước dần chuyển sắc xanh thẳm.

Từng chiếc đèn lồng dần được thắp lên, treo dọc hiên nhà, hắt xuống mặt kênh những đốm sáng run rẩy. Ánh đỏ, ánh vàng, ánh cam hòa quyện, phản chiếu lung linh như dải ngân hà đang trôi ngược dưới chân. Dòng nước vốn tĩnh lặng ban ngày, giờ hóa thành tấm gương khổng lồ, lưu giữ mọi ánh sáng, khiến cả cổ trấn như đang thở bằng nhịp điệu của ngàn ngọn lửa nhỏ.

Trên cầu đá, tiếng bước chân vang khẽ, xen lẫn tiếng trò chuyện rì rầm. Dưới lòng kênh, mái chèo khua nhẹ, hòa cùng tiếng tì bà vọng ra từ quán trà ven sông. Âm thanh ấy vừa mơ hồ vừa rõ ràng, tựa như tiếng thì thầm của quá khứ chảy song hành với hiện tại.

Ô Trấn lặng lẽ hóa thân thành chứng nhân cho cuộc đối thoại bất tận giữa quá khứ và tương lai. 

Những ngôi nhà cổ, ban ngày mang dáng vẻ tĩnh mịch, khi đêm về lại bừng lên sức sống khác. Qua khung cửa sổ hé mở, ánh sáng hắt ra, soi rõ bóng người đang dùng bữa, cụ già thong thả rót trà, lũ trẻ ríu rít nô đùa. Những khoảnh khắc bình dị ấy, nhờ đèn lồng và mặt nước phản chiếu, bỗng hóa thành cảnh trong một vở kịch cổ trang lung linh.

Không gian đêm ở Ô Trấn là sự giao hòa giữa tĩnh và động. Tĩnh trong những khoảng lặng khi gió đưa mùi gỗ mục, hương trà hoa thoảng qua. Động trong tiếng hát cất lên từ chiếc thuyền trôi chậm, vọng lại thành nhiều lớp ngân vang. Sự đan xen ấy khiến thời gian như khựng lại, để lữ khách chỉ biết lặng nhìn ánh sáng run rẩy trên mặt nước, quên mất cả thế giới ngoài kia.

Tương lai trong gương nước cổ thành

Dòng kênh ở Ô Trấn chưa từng dừng lại một khoảnh khắc nào. Hàng thế kỷ trước, những chiếc thuyền buôn xuôi ngược mang theo tơ lụa, trà, gốm sứ; tiếng gọi nhau rộn rã, tiếng bánh lái nghiến vào dòng nước, từng là nhịp thở chính của thương cảng phồn hoa. Mặt nước khi ấy là đường giao thông, là mạch sống nuôi dưỡng kinh tế, là sợi dây nối liền Ô Trấn với thế giới bên ngoài.

Nước vì thế trở thành biểu tượng của sự tiếp nối. Nó mang trong mình ký ức trăm năm, nhưng cũng phản chiếu khát vọng hôm nay. Nó chảy qua những cột gỗ cũ kỹ, qua cầu đá vắt ngang, qua ánh nhìn tò mò của người lữ khách, và sẽ còn chảy mãi, để thế hệ sau tiếp tục viết tiếp câu chuyện.

Ô Trấn không chỉ là một cổ trấn, mà còn như là một dòng chảy vô hình. 

Ô Trấn được mệnh danh là “cổ trấn ngàn năm”. Thế nhưng, chính nơi tưởng chừng chỉ thuộc về ký ức này lại là điểm hẹn của thế giới khi bàn về Internet - ngôn ngữ của tương lai.

Tại những ngôi nhà gỗ ven sông, Hội nghị Internet Thế giới (World Internet Conference Wuzhen Summit) nhiều lần diễn ra; nơi tiếng mái chèo khua nước gặp gỡ nhịp gõ bàn phím, nơi ánh đèn lồng đỏ hòa cùng ánh sáng xanh màn hình.

Ô Trấn (vì thế) tựa một cây cầu kỳ lạ: Một đầu bắc qua nghìn năm lịch sử, một đầu vươn tới kỷ nguyên số. Giữa nhịp bước hối hả của thời đại, cổ trấn này không nằm ngoài xu hướng ấy, mà lặng lẽ hóa thân thành chứng nhân cho cuộc đối thoại bất tận giữa quá khứ và tương lai.

Dòng lịch sử chảy bất tận

Ở Ô Trấn, dường như không có ranh giới giữa vĩnh hằng và khoảnh khắc. Một bước chân đặt xuống cầu đá có thể thoáng qua trong giây lát, nhưng trong dòng chảy ấy, nó hóa thành dư âm còn ngân mãi. Một tiếng cười vang lên dưới mái hiên có thể tan biến chỉ trong vài giây, nhưng trên mặt nước, nó trở thành nốt nhạc nối dài trong bản giao hưởng không hồi kết.

Rồi khi màn đêm khép lại, sương sớm lại phủ xuống, vòng tuần hoàn khởi đầu thêm một lần nữa. Dòng nước vẫn thì thầm, vẫn mải miết trôi qua bao thế kỷ, mang theo ký ức quá khứ, hơi thở hiện tại và cả những ước vọng chưa kịp thành hình. Chính sự bất tận ấy khiến Ô Trấn không chỉ là một cổ trấn, mà còn như là một dòng chảy vô hình - một nhịp điệu vĩnh cửu ngân vang trong tâm trí bất cứ ai từng một lần dừng chân.

Bài, ảnh: NHẬT ANH

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.