The Guardian đưa tin, phát biểu trước Nghị viện châu Âu (EP) ngày 18-12, Trưởng đoàn đàm phán EU Michel Barnier cho biết, các cuộc đàm phán hiện trở nên cực kỳ khó khăn về cách thức EU có thể trả đũa nếu Anh ngăn cản ngư dân châu Âu vào vùng biển đánh cá của mình trong tương lai. “Đây là thời điểm của sự thật. Chúng tôi chỉ còn rất ít thời gian nếu chúng tôi muốn thỏa thuận này có hiệu lực vào đầu tháng 1. Chúng tôi phải chuẩn bị cho mọi tình huống”, ông Michel Barnier nói trước khi tiến vào bàn đàm phán cho những nỗ lực cuối cùng với người đồng cấp Anh David Frost.

Như vậy, sau khi EU và Anh đạt được tiến bộ về nội dung giám sát cạnh tranh công bằng, quyền đánh bắt cá vẫn là một “lằn ranh đỏ” mà hai bên chưa thể vượt qua. Trước đó, BBC đưa tin, trong cuộc điện đàm khẩn diễn ra vào tối 17-12, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen và Thủ tướng Anh Boris Johnson đã không tìm được điểm đột phá nào mới cho tiến trình đàm phán giữa hai bên về thỏa thuận thương mại sau khi London rời khỏi “ngôi nhà chung” EU, hay còn gọi là Brexit. Sau cuộc điện đàm, Văn phòng Thủ tướng Anh cho biết, ông Boris Johnson đánh giá cuộc đàm phán đang trong tình thế “nghiêm trọng”. Thủ tướng Anh còn cho rằng khả năng cao hai bên không thể tìm được tiếng nói chung trừ khi EU thay đổi lập trường. Trong khi đó, Chủ tịch EC cũng thừa nhận việc thu hẹp những bất đồng còn tồn tại, nhất là vấn đề đánh bắt cá, trở thành thách thức lớn cho các nhà đàm phán của EU và Anh.

Kết quả trên thêm một lần nữa “phủ bóng đen” lên các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa Brussels và London trong giai đoạn này. Thậm chí, các nhóm chính trị tại EP cảnh báo, nếu không nhận được văn bản của thỏa thuận giữa EU và Anh trong ngày 20-12, EP sẽ không thể thông qua văn kiện này trước khi Anh chính thức rời khỏi thị trường chung châu Âu vào ngày 31-12 tới đây. 

EU và Anh đang nỗ lực đàm phán trong những ngày cuối cùng để có thỏa thuận thương mại hậu Brexit (ảnh minh họa). Ảnh: Getty Images 

Trong lĩnh vực thủy sản, mục tiêu của Brussels là duy trì mối quan hệ gần gũi nhất có thể với mối quan hệ hiện có, trong khi London lại dự định đàm phán hằng năm về hạn ngạch với các nước thành viên EU. Dù chỉ là ngành chiếm tỷ trọng khiêm tốn trong nền kinh tế EU nhưng đánh bắt cá lại là vấn đề quan trọng đối với một số nước thành viên EU và cũng là vấn đề được khối này gắn với một thỏa thuận thương mại rộng lớn hơn. Về phần mình, chính quyền London luôn khẳng định sẽ không chấp nhận đánh đổi các nguyên tắc căn bản của xứ sở sương mù, bao gồm chủ quyền lãnh thổ, kiểm soát luật pháp và đánh bắt cá. Báo chí Anh cũng cho biết, các tàu của Hải quân Hoàng gia Anh đã sẵn sàng được triển khai để bảo vệ khu vực đánh bắt cá của nước này nếu Brexit không thỏa thuận.

Những diễn biến đàm phán mới nhất đang làm gia tăng quan ngại về khả năng EU và Anh sẽ không đạt được thỏa thuận. Trong trường hợp hai đoàn đàm phán “tay trắng ra về”, quan hệ thương mại EU-Anh hậu Brexit sẽ dựa trên các quy định của Tổ chức Thương mại thế giới. Điều này có thể dẫn đến sự hỗn loạn thương mại xuyên biên giới khi bước sang năm mới, nhất là trong bối cảnh hai bên đang dốc sức ứng phó với làn sóng lây nhiễm mới của đại dịch Covid-19 và tìm cách chấn hưng nền kinh tế bị ảnh hưởng nghiêm trọng do dịch bệnh. 

Dù vậy, vẫn có một số ý kiến lạc quan rằng, EU và Anh đang thể hiện tinh thần “còn nước còn tát” và hai bên sẽ vượt qua được “khe cửa hẹp” vào phút chót. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel nhấn mạnh, các bên cần nỗ lực hết sức để đạt được một thỏa thuận tốt. Trong khi đó, Ngoại trưởng Ireland Simon Conveney cho rằng việc đạt được một thỏa thuận trong tình hình hiện nay rõ ràng là rất khó, song có thể thực hiện được.

Nếu cùng thiện chí và nhượng bộ lẫn nhau, thời điểm cuối tuần này sẽ là cuộc đua nước rút để EU và Anh có thể hoàn tất một thỏa thuận thương mại mới hậu Brexit.

VĂN HIẾU