Theo Reuters, lãnh đạo 27 nước thành viên EU đã ủng hộ sáng kiến “Tái vũ trang châu Âu” của Ủy ban châu Âu về huy động 800 tỷ euro (860 tỷ USD) trong 4 năm để tăng năng lực quốc phòng của khối và hỗ trợ Ukraine. Theo đó, kế hoạch “Tái vũ trang châu Âu” sẽ xây dựng các cơ chế tài chính, cho phép các quốc gia thành viên đầu tư nhiều hơn vào quốc phòng và mua sắm thiết bị quân sự, với khoản vay lên tới 150 tỷ euro (161 tỷ USD).

Khoản vay này sẽ được sử dụng để đầu tư vào các lĩnh vực quốc phòng có nhu cầu cấp thiết như phát triển hệ thống phòng không, nghiên cứu tên lửa, máy bay không người lái và hệ thống chống máy bay không người lái hay hệ thống pháo binh. 

Các lãnh đạo của châu Âu và Tổng thống Ukraine Zelensky chia sẻ với báo giới sau hội nghị đặc biệt tại Brussels. Ảnh: AP 

Cũng tại hội nghị, EU đã thông qua tuyên bố chung tiếp tục ủng hộ Ukraine, mặc dù không có sự đồng ý của Hungary. Theo đó, EU cam kết tiếp tục hỗ trợ tài chính đều đặn và ổn định cho Ukraine trong năm 2025, với tổng cộng 30,6 tỷ euro (33 tỷ USD) từ nhiều nguồn, trong đó có lợi nhuận đến từ các tài sản bị đóng băng của Nga. Tuyên bố chung nhấn mạnh không thể có cuộc đàm phán nào về Ukraine mà không có Kiev tham dự và cam kết tiếp tục hỗ trợ quốc gia Đông Âu này. 

Đáng chú ý, tại hội nghị, các lãnh đạo EU đã thảo luận về sáng kiến thành lập một “liên minh tình nguyện”, bao gồm các nước thành viên EU và cả các đối tác bên ngoài. Liên minh này sẽ tập trung vào việc thiết lập các cam kết an ninh bền vững cho Kiev, trong trường hợp các bên đạt được một thỏa thuận hòa bình công bằng và lâu dài trong cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Liên minh sẽ đưa ra những bảo đảm hỗ trợ cụ thể về quân sự, tài chính, cũng như các biện pháp ổn định khu vực trong dài hạn. EU cũng đang tiến hành các cuộc thảo luận sơ bộ về quy mô và mức độ tham gia của khối trong liên minh.

Hội nghị lần này không chỉ là dịp để EU tái khẳng định cam kết với Ukraine mà còn là cơ hội để định hình chiến lược an ninh và quốc phòng của khối trong tương lai. 

Tuy nhiên, việc xây dựng một liên minh hỗ trợ lâu dài cho Ukraine không chỉ đòi hỏi sự thống nhất trong nội bộ EU mà còn cần có những cam kết cụ thể từ các đối tác quốc tế. Theo dự kiến, các lãnh đạo châu Âu tiếp tục nhóm họp trong ngày 7-3 để bàn về việc thành lập liên minh với sự tham dự của các đồng minh quan trọng như Anh, Thổ Nhĩ Kỳ, Na Uy và Iceland.

Trong bối cảnh EU đang cạn kiệt nguồn lực để hỗ trợ Ukraine, việc huy động tài chính cho các cam kết an ninh như vậy cũng là bài toán không dễ tìm lời giải. Chưa kể trong việc hỗ trợ Kiev, EU chưa hẳn có sự nhất trí hoàn toàn vì vẫn vấp phải sự phản đối từ một số quốc gia, đặc biệt là Hungary và Slovakia. Điều này sẽ gây khó khăn cho việc duy trì đồng thuận giữa các quốc gia thành viên về vấn đề Ukraine. Chính vì thế, các quốc gia thành viên EU đang thảo luận về nguồn ngân sách và phương thức triển khai hỗ trợ sao cho hiệu quả, đồng thời tránh vi phạm các quy định hiện hành của khối.

Theo giới quan sát, châu Âu khó có thể lấp đầy khoảng trống của Mỹ sau khi Washington đóng băng viện trợ quân sự cho Ukraine. Mỹ năm ngoái cung cấp hơn 40% viện trợ quân sự cho Ukraine. Một số lãnh đạo châu Âu vẫn hy vọng sẽ thuyết phục được Washington nối lại viện trợ.

XUÂN PHONG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.