Virus SARS-CoV-2 ma quái đã len lỏi vào châu Âu ngay từ đầu năm 2020, buộc chính phủ nhiều nước phải thực hiện biện pháp giãn cách xã hội, đóng cửa biên giới nhằm ngăn ngừa đại dịch lây lan. Cho đến những ngày cuối cùng của năm 2020, tình hình dịch bệnh ở châu Âu vẫn diễn biến phức tạp, liên tục lập kỷ lục không mong muốn về số ca nhiễm mới. Các quốc gia đầu tàu Liên minh châu Âu (EU) như Đức, Pháp, Italy bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Điển hình như ở Đức, ngày 16-12, nước này ghi nhận thêm 27.728 ca mắc Covid-19, nâng tổng số ca nhiễm lên gần 1,4 triệu. Trong khi đó, tại đất nước hình lục lăng, tổng số hơn 2,4 triệu người nhiễm Covid-19 với gần 60 nghìn ca tử vong. Bên kia bờ biển Manche, xứ sở sương mù cũng chao đảo bởi đại dịch khi có 65 nghìn ca tử vong, đứng thứ hai ở châu Âu sau Italy với 66 nghìn ca tử vong. Không chỉ gây tổn thất về người, đại dịch toàn cầu còn để lại di chứng trên "cơ thể" các nền kinh tế châu Âu, đẩy Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) rơi vào suy thoái kép lần đầu tiên trong gần 10 năm qua.

Nhân viên y tế chuyển bệnh nhân mắc Covid-19 từ xe cứu thương vào một bệnh viện ở Miami, bang Florida, Mỹ. Ảnh: TTXVN.

Đứng trước thách thức toàn cầu này chính là một nghị lực thầm lặng lan tỏa trong mọi tầng lớp ở châu Âu. Trong khi các bác sĩ mặc quần áo bảo hộ làm việc hối hả trong bệnh viện, hàng triệu người dân ở trong nhà nhiều ngày thì các nhà lãnh đạo châu Âu bình tĩnh ngồi lại cùng nhau tìm giải pháp cho cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu cũng như cho tương lai của EU.

Thái độ trầm tĩnh, nghị lực thầm lặng ấy được cho là xuất phát từ tinh thần đoàn kết châu Âu mỗi khi xảy ra khủng hoảng. Hội nghị thượng đỉnh cuối cùng của EU trong năm 2020 đã hoàn thành các mục tiêu lớn đặt ra sau hàng tháng thương lượng căng thẳng, đó là ngân sách giai đoạn 2021-2027 và kế hoạch phục hồi sau đại dịch Covid-19 với tổng trị giá hơn 1.800 tỷ euro. Bước tiến lớn cả về quy mô và bản chất này cho thấy EU đã đạt được sự đoàn kết cần thiết để bước vào một giai đoạn vô cùng khó khăn sau đại dịch cũng như các tác động của việc nước Anh rời khỏi khối, trong lộ trình thực hiện tham vọng "EU địa chính trị". Sự đoàn kết của các thành viên EU cũng buộc Anh chấp nhận kéo dài thời gian đàm phán Brexit nhằm tránh khả năng “không thỏa thuận”, bởi nếu xét về lâu dài đối với cả Brussels và London, “có thỏa thuận” vẫn tốt hơn là “không thỏa thuận”...

Nói một cách khác, trong cơn bĩ cực của đại dịch Covid-19, tinh thần đoàn kết đã tỏa sáng trong “ngôi nhà chung châu Âu”.

Còn ở phía Đông châu Âu, quan hệ giữa EU và Nga trong năm qua đã có ít nhiều cải thiện, đáng chú ý là chuyến thăm Nga của Thủ tướng Đức Angela Merkel hồi tháng 1-2020 và các cuộc điện đàm giữa Tổng thống Pháp E.Macron và Tổng thống Nga V.Putin hồi tháng 5 vừa qua. Những dấu hiệu "đổi chiều" theo hướng tích cực này ít nhiều xuất phát từ mối quan hệ “tuy gần mà xa” giữa Mỹ và EU. 4 năm qua, với chính sách “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Donald Trump, mối quan hệ giữa đôi bờ Đại Tây Dương đang bị rạn nứt nghiêm trọng. Sự bất đồng này vô hình trung đã làm thất bại nỗ lực của phương Tây nhằm cô lập Nga trên trường quốc tế suốt 5 năm qua, đồng thời đẩy EU và Nga gần như về chung một chiến tuyến. Hai bên cùng chia sẻ quan điểm về những chủ đề then chốt như thỏa thuận hạt nhân Iran, dự án “Dòng chảy phương Bắc 2” (Nord Stream 2), các cuộc xung đột khu vực hay biến đổi khí hậu... Trong cuộc xung đột giữa Armenia và Azerbaijan ở khu vực Nagorny-Karabak gần đây, Nga nổi lên với hình ảnh một cường quốc có trách nhiệm, một nhà trung gian hòa giải. Đó là lý do khiến EU nhận ra rằng, cải thiện quan hệ với Nga là xu thế tất yếu và có lợi nhất. Hợp tác chặt chẽ với Nga, quốc gia đóng vai trò quan trọng trong giải quyết nhiều vấn đề quốc tế lớn, là lựa chọn hàng đầu giúp “lục địa già” đối phó hiệu quả hơn với những mối đe dọa và thách thức về an ninh, nhất là trong bối cảnh Washington đã quyết định cắt giảm số binh lính Mỹ đồn trú ở Đức.

Với Moscow, ổn định quan hệ với EU lúc này cũng giúp Nga duy trì sự cân bằng chiến lược và giảm bớt sức ép mà Moscow phải gánh chịu gần 6 năm qua sau khi quan hệ giữa Nga với phương Tây rơi vào căng thẳng.

Những ngày cận kề Giáng sinh, nhịp sống ở châu Âu trở nên rộn ràng hơn với thông tin tích cực về các loại vaccine ngừa Covid-19, xua đi những ám ảnh của một năm đen tối. Tất nhiên, tác động của đại dịch sẽ còn dai dẳng, đòi hỏi các quốc gia châu Âu cần duy trì sự đoàn kết để giải quyết các vấn đề nảy sinh hậu Covid-19, hợp tác chặt chẽ để bảo vệ những giá trị cốt lõi của châu Âu. Có như vậy, châu Âu mới có thể “qua cơn bĩ cực” để “tới hồi thái lai”.

LINH OANH