Một buổi sáng của tháng 12-2019, thuyền trưởng người Ấn Độ Ripusudan Prasad cùng 20 thủy thủ đồng hương khác bất ngờ bị những tên cướp biển có vũ trang bắt cóc làm con tin khi chiếc tàu chở dầu MT Duke đang ở Vịnh Guinea, ngoài khơi Tây Phi, trên hành trình đến cảng Lomé của nước Cộng hòa Togo. Ông Prasad kể lại với CNN rằng, các thủy thủ đã bị đưa đến một lán trại ở trong rừng, không được tắm giặt và thường xuyên bị bỏ đói. Quanh họ lúc nào cũng có 15 tay súng canh gác. 

 Tàu chở dầu MT Duke. Ảnh: CNN

CNN cho rằng, vụ bắt cóc nói trên đã phơi bày những mối nguy hiểm luôn rình rập các tàu hàng khi đi qua Vịnh Guinea, hiện là một trong những nơi nguy hiểm nhất thế giới vì nạn cướp biển. Số liệu của Trung tâm Báo cáo Cướp biển thuộc Cơ quan Hàng hải Quốc tế (IMB)-một tổ chức phi lợi nhuận tập trung vào cuộc chiến chống các loại tội phạm hàng hải, cho thấy trong năm ngoái, ít nhất 130 người đã bị bắt cóc trong 22 vụ cướp biển có vũ trang tại Vịnh Guinea, chiếm tới 95% số vụ trên toàn cầu. Theo ông Cyrus Mody thuộc IMB, tình trạng cướp biển lâu nay vẫn luôn xảy ra ở Vịnh Guinea nhưng trong suốt một thời gian dài, các doanh nghiệp vận tải biển không hề báo cáo vì lo ngại phải đóng thêm phí bảo hiểm hoặc vướng vào các cuộc điều tra phức tạp, kéo dài. 

Vừa qua, Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã gọi tình trạng cướp biển tại Vịnh Guinea là mối đe dọa “cấp bách và nghiêm trọng”. Theo Liên minh Hàng hải của Ấn Độ (MUI), tình trạng cướp biển tại khu vực này đang có dấu hiệu gia tăng trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Tại một phiên thảo luận của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc hồi tháng 2-2021, Ấn Độ đã kêu gọi “sự cần thiết cấp bách của việc tăng cường giám sát nhằm bảo đảm an ninh hàng hải tại Vịnh Guinea thông qua thúc đẩy sự phối hợp quốc tế”.

Theo CNN, hoạt động cướp biển tại Vịnh Guinea là “sự mở rộng của hoạt động tội phạm dầu mỏ có tổ chức trên đất liền”. Trước kia, các tay súng thường cướp hàng hóa (dầu mỏ) trên các tàu hàng rồi tuồn vào thị trường nội địa. Tuy nhiên, những năm gần đây, khi các lực lượng chấp pháp trên bộ và trên biển tăng cường đấu tranh chống hoạt động buôn bán bất hợp pháp, những kẻ cướp biển chuyển sang đòi các khoản tiền chuộc như là một cách kiếm tiền khác. Các chuyên gia cho rằng những kẻ cướp biển nhận thấy cướp hàng hóa vừa tốn thời gian mà lại rủi ro cao hơn so với bắt cóc con tin đòi tiền chuộc. “Mục tiêu của những kẻ cướp biển thường là những người có vị trí cao nhất trên tàu, có khả năng đem lại những khoản tiền chuộc cao nhất, như chủ tàu, thuyền trưởng..., chứ chúng không hề quan tâm tới quốc tịch của họ”, chuyên gia Dirk Siebels tại hãng tư vấn Risk Intelligence (Đan Mạch) nhấn mạnh.

Kể từ cuối năm 2019, các vụ tấn công ở ngoài khơi Tây Phi không chỉ nhằm vào các tàu chở dầu mà tất cả các tàu qua lại đây. Ông Prasad cho biết, sau 5 tuần thương lượng, những tên cướp biển đã chấp nhận trả tự do cho ông và các thủy thủ với số tiền chuộc 300.000 USD, “một khoản tiền tương đối nhỏ” so với yêu cầu 5 triệu USD lúc đầu. Ông Prasad hiện đã chuyển sang làm việc trên một tàu hàng khác. Giờ đây, những gì diễn ra khiến ông không dám quay lại Vịnh Guinea. 

HOÀNG VŨ