Vụ việc trên diễn ra trong bối cảnh nước Mỹ đang nỗ lực giải quyết vấn nạn lạm dụng thuốc giảm đau gây nghiện, vốn nguy hiểm hơn 50 lần so với heroin.

Theo CNN, ông Mike Hunter, Tổng chưởng lý tiểu bang Oklahoma cho biết, từ năm 2007 đến 2017, có 4.653 người dân ở tiểu bang Oklahoma đã chết vì dùng quá liều thuốc giảm đau nhóm opioid. Trong giai đoạn 2012-2018, tiểu bang Oklahoma ghi nhận hơn 28.000 yêu cầu nhập viện để điều trị chứng nghiện opioid và heroin.

Thuốc giảm đau thuộc nhóm opioid là nhóm các chất tự nhiên và tổng hợp, chứa thành phần hóa học như heroin, với hiệu ứng giảm đau tương tự morphine. Những loại thuốc giảm đau nhóm opioid được đánh giá là có độ nguy hiểm gấp 50 lần so với heroin. Trên thực tế, sau khi sử dụng nhóm thuốc opioid để giảm đau, phần lớn bệnh nhân đã nghiện các loại thuốc này như nghiện ma túy. Dù bác sĩ đã ngừng kê đơn thuốc opioid sau điều trị nhưng rất nhiều bệnh nhân đã bị nghiện và chuyển sang sử dụng heroin có giá rẻ hơn.

Hình ảnh một loại thuốc giảm đau nhóm opioid. Ảnh: AP.

Giới chức tư pháp tiểu bang Oklahoma gọi Johnson & Johnson là "ông trùm" đằng sau cuộc khủng hoảng tồi tệ, gây ra mối nguy hại cho cộng đồng và phá hoại sức khỏe của hàng nghìn người. Ông Brad Beckworth, luật sư ở tiểu bang Oklahoma giải thích rằng, Johnson & Johnson đã thúc đẩy các bác sĩ kê đơn thuốc giảm đau nhóm opioid bằng cách quảng bá sản phẩm này là "an toàn và hiệu quả", "phù hợp với các cơn đau hằng ngày" nhưng giấu nhẹm khả năng gây nghiện. Đây được cho là một trong những hành động làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lạm dụng thuốc giảm đau nhóm opioid trên toàn nước Mỹ. Do đó, Tòa án tiểu bang Oklahoma yêu cầu Johnson & Johnson phải trả 572 triệu USD để giúp khắc phục vấn đề này trong những năm tới. 

Johnson & Johnson là công ty dược phẩm đầu tiên bị đưa ra xét xử liên quan cuộc khủng hoảng lạm dụng thuốc giảm đau nhóm opioid ở Mỹ. Ngoài ra, hiện vẫn còn khoảng 2.000 vụ kiện chống lại các nhà sản xuất và phân phối thuốc giảm đau thuộc nhóm này. Theo phán quyết của Tòa án tiểu bang Oklahoma, Johnson & Johnson và bộ phận dược phẩm Janssen của công ty này sẽ phải hỗ trợ tài chính cho một kế hoạch bồi thường nhằm chăm sóc những người bị nghiện chất thuộc nhóm opioid, các gia đình và cộng đồng là nạn nhân của cuộc khủng hoảng phụ thuộc thuốc chứa chất gây nghiện. Trước khi bản án dành cho Johnson & Johnson được tuyên bố, ông Thad Balkman, thẩm phán Tòa án ở tiểu bang Oklahoma nhấn mạnh: "Những hành động của Johnson & Johnson đã làm tổn hại sức khỏe và sự an toàn của hàng nghìn người dân tiểu bang Oklahoma. Cuộc khủng hoảng opioid đã tàn phá Oklahoma".

Những năm gần đây, Mỹ phải đối mặt với cuộc khủng hoảng thuốc giảm đau tồi tệ nhất trong lịch sử. Theo Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Mỹ, ước tính mỗi ngày có tới 115 người Mỹ tử vong do sử dụng quá liều thuốc giảm đau có gốc từ thuốc phiện. Viện nghiên cứu lạm dụng dược phẩm Mỹ cho biết, hơn 70.000 người dân nước này đã tử vong do lạm dụng thuốc vào năm 2017, trong đó có 47.000 người là nạn nhân của các loại thuốc có gốc từ thuốc phiện và 28.400 người chết vì sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau có chứa ma túy và các loại thuốc tương tự.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạm dụng thuốc giảm đau gây nghiện nghiêm trọng tại Mỹ được cho là do có bàn tay của một số bác sĩ vô lương tâm khi kê đơn cùng với sự thao túng của các hãng dược phẩm mặc cho các chuyên gia y tế khuyến cáo, cần thận trọng khi kê đơn thuốc giảm đau nhóm opioid và chỉ sử dụng loại thuốc này để cắt cơn đau đối với các bệnh nan y như ung thư giai đoạn cuối. Bên cạnh đó, thói quen sử dụng thuốc giảm đau thiếu kiểm soát của một bộ phận lớn người dân tại Mỹ cũng khiến cuộc khủng hoảng lạm dụng thuốc giảm đau ngày càng lan rộng.

Để siết chặt việc kê đơn thuốc giảm đau, Bộ Tư pháp Mỹ đã thành lập một đơn vị phụ trách giám sát việc lạm dụng và sử dụng không đúng cách thuốc giảm đau có tính chất gây nghiện. Nếu một bác sĩ kê thuốc giảm đau gây nghiện vì mục tiêu kiếm lời, hay một dược sĩ để thuốc lọt ra ngoài một cách gian lận, họ sẽ bị truy tố. Dù vậy, các chuyên gia trong lĩnh vực y tế cho rằng, trong thời gian tới các nhà chức trách Mỹ vẫn cần có những biện pháp cứng rắn và mạnh tay hơn nữa mới mong có thể ngăn chặn triệt để tình trạng này.

LÂM ANH