“Cú tát mạnh” với khủng bố tại Afghanistan

Viết tiếp ước mơ dang dở

Cách đây gần 4 năm, vào tháng 7-2017, một vụ đánh bom xe liều chết do lực lượng Taliban tiến hành tại thủ đô Kabul đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 24 người, trong đó có nữ nhân viên Chính phủ Afghanistan Najiba Hussaini, 28 tuổi. Hơn một năm sau đó, cũng tại Kabul, nữ sinh Rahila Monji, 17 tuổi, con gái út trong một gia đình 9 anh chị em, trở thành một trong số 40 học sinh bị thiệt mạng trong vụ đánh bom liều chết do tổ chức khủng bố “Nhà nước Hồi giáo” tự xưng (IS) thực hiện nhằm vào một trung tâm luyện thi đại học. “Najiba Hussaini và Rahila Monji không quen biết nhau nhưng sinh mạng của họ đã bị tước đoạt bởi cùng một tình trạng bạo lực không thể khoan nhượng vốn cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người và để lại những khoảng trống to lớn trong cuộc sống của vô số người dân Afghanistan”, bài viết nhấn mạnh.

Các nhân viên và tình nguyện viên làm việc tại Quỹ Rahila. Ảnh: The New York Times

Theo chia sẻ của chị gái Maryam, khi còn là sinh viên, Najiba Hussaini từng quyết tâm phải gặt hái thành công và ngày nào cô cũng đi bộ 1,5 giờ đồng hồ để tới trường, đồng thời còn làm thêm gia sư. Kết quả học tập xuất sắc của Najiba Hussaini chính là thành tích đầy ấn tượng đối với một người sinh ra và lớn lên tại tỉnh miền Trung Daikundi, địa phương nghèo nhất của Afghanistan. Điều đó lại càng đặc biệt ở một quốc gia mà phụ nữ và trẻ em gái thường xuyên phải đối mặt với các mối đe dọa từ lực lượng Taliban-vốn thường xuyên đốt phá trường học, tạt a-xít vào mặt và dọa giết các nữ sinh trong suốt những năm qua. Sau khi tốt nghiệp đại học tại Ấn Độ và cao học tại Nhật Bản, Najiba Hussaini nhanh chóng được nhận vào làm việc tại một cơ quan thuộc Chính phủ Afghanistan-vị trí mà nhiều người mơ ước. Hằng ngày, cô cùng một số đồng nghiệp thường đi xe bus đến nơi làm và vào một buổi sáng định mệnh của tháng 7-2017 cũng vậy.

Hussain Rezai, 33 tuổi, nhân viên Chính phủ Afghanistan cho biết, khi còn sống, người bạn gái Najiba Hussaini vẫn luôn mong muốn tỉnh Daikundi có một thư viện công cộng-một hoài bão lớn tại quốc gia Tây Nam Á với khoảng 38 triệu dân nhưng chỉ có 100 thư viện công cộng này. Vì vậy, vào tháng 7-2019, anh Hussain Rezai đã mở một thư viện tại Nili, thủ phủ của tỉnh Daikundi. Từ ban đầu chỉ với 400 sách giáo khoa vốn là do Najiba Hussaini sưu tầm khi còn sống, đến nay, thư viện đã có hơn 12.500 sách, tạp chí và các báo cáo nghiên cứu, phần lớn được quyên góp. Thư viện đã trở thành điểm đến yêu thích của nhiều học sinh, sinh viên địa phương. “Tôi đã mất mấy năm để biến nỗi đau mất đi người thương yêu thành một điều gì đó mang tính tích cực. Thư viện này chính là biểu tượng cho thấy Najiba Hussaini sống mãi”, The New York Times dẫn lời Hussain Rezai.

Trong khi đó, tại Kabul, nữ sinh Rahila Monji hồi còn sống vốn rất thích đọc sách, cũng từng có hoài bão giống như Najiba Hussaini. Khi kể rằng mình xếp vị trí thứ 5 trong lớp sau một loạt bài thi, Rahila Monji đã được anh trai Hamid Omer hứa thưởng 1.000USD nếu giành vị trí nhất lớp và số tiền ấy có thể dùng để mở một thư viện miễn phí gần nhà. Kết quả, Rahila Monji thực sự khiến Hamid Omer phải ngạc nhiên khi đứng đầu lớp. Thế nhưng, ngay ngày hôm sau, khi Hamid Omer còn chưa kịp thực hiện lời hứa thì em gái đã thiệt mạng trong vụ tấn công của IS vào tháng 8-2018.

Để thực hiện hoài bão còn dang dở của Rahila Monji, gia đình cô nhanh chóng tìm được một căn phòng ở tầng trên cùng của một thánh đường gần nhà để làm thư viện. Thông qua mạng xã hội, rất nhiều người biết đến thư viện và số lượng sách được quyên góp không ngừng tăng lên. Gia đình Rahila Monji sau đó còn lập Quỹ Rahila để cấp học bổng cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn và tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng. “Giờ đây, em gái tôi đã cứu sống hàng trăm người khác. Sau khi em gái qua đời, tôi từng phẫn uất đến mức muốn tự cầm súng giết một vài kẻ cực đoan để báo thù. Nhưng khi bình tĩnh lại, tôi đã nghĩ nếu làm vậy thì mình có khác gì những kẻ khủng bố? Thành lập một thư viện chính là cú tát đau vào mặt tất cả nhóm khủng bố tại Afghanistan”, Hamid Omer nhấn mạnh với The New York Times.

Đánh đổi?

Theo The New York Times, hiện nay, các thư viện công cộng như đã đề cập ở trên chính là “biểu tượng cho những tiến bộ hướng đến bình đẳng giới và tiếp cận giáo dục” tại Afghanistan, nơi có đến 3,5 triệu học sinh và 1/3 giáo viên là nữ giới.

Thế nhưng, những tiến bộ này cũng đang bị “phủ bóng” bởi tình trạng bạo lực leo thang. Các trung tâm giáo dục thường xuyên là mục tiêu tấn công khủng bố và hơn 1.000 trường học tại Afghanistan đã bị đóng cửa trong những năm gần đây. Người ta lo ngại nếu lực lượng Taliban quay trở lại nắm quyền, những thành quả mà phụ nữ Afghanistan đạt được trong hai thập niên qua xem như đổ sông đổ bể. “Trong các cuộc hòa đàm tại Qatar với Chính phủ Afghanistan, phía Taliban khẳng định ủng hộ các quyền của phụ nữ nhưng phải theo cách diễn giải của họ về luật Hồi giáo. Cho đến nay, các cuộc hòa đàm đều không hề bàn chi tiết đến các quyền của phụ nữ Afghanistan. Người ta ngày càng lo ngại rằng Afghanistan có thể phải hoặc hy sinh hòa bình để đổi lấy các quyền của phụ nữ hoặc đánh đổi các quyền của phụ nữ để có hòa bình”, bài viết nêu rõ.

HOÀNG VŨ