Trong cuộc gặp thượng đỉnh hôm 1-7, Thủ tướng Albanese đã hoan nghênh một "khởi đầu mới" trong quan hệ với Pháp. “Sự hiện diện của tôi ở đây thể hiện một sự khởi đầu mới cho mối quan hệ của hai nước chúng ta... Mối quan hệ của Australia với Pháp rất quan trọng. Sự tin tưởng, tôn trọng và trung thực là vấn đề. Đây là cách tôi sẽ tiếp cận các mối quan hệ của mình”, ông Albanese phát biểu. Trước đó, hai nhà lãnh đạo đã có cuộc trò chuyện bên lề Hội nghị thượng đỉnh NATO.

Về phía mình, Tổng thống Macron tuyên bố chuyến thăm của Thủ tướng Australia và các cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo “đánh dấu sự sẵn sàng xây dựng lại mối quan hệ tin cậy giữa hai nước chúng ta, một mối quan hệ dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau”. Sau khi thừa nhận đây là thời điểm khó khăn, ông Macron nhấn mạnh vào quan hệ đối tác chiến lược Pháp-Australia, lịch sử chiến tranh chung của hai nước ở khu vực châu Âu và lợi ích chung của hai nước trong sự ổn định ở khu vực Thái Bình Dương.

leftcenterrightdel
 Hai nhà lãnh đạo cùng hai phu nhân nở nụ cười tươi trong buổi họp báo. Ảnh minh họa: Getty Images

 

Các tuyên bố bày tỏ tinh thần ngoại giao gắn kết sau những khó khăn trong giai đoạn vừa qua. Còn nhớ hồi tháng 9-2021, Tổng thống Macron đã vô cùng tức giận sau khi thỏa thuận mua tàu ngầm trị giá 90 tỷ AUD bị Australia hủy bỏ với Pháp, để chuyển sang thực hiện thỏa thuận đóng tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân trong khuôn khổ đối tác an ninh mới với Mỹ và Anh (AUKUS). Theo đó, Washington và London sẽ cung cấp cho Canberra công nghệ và năng lực triển khai các tàu ngầm hạt nhân. Australia sẽ là nước thứ hai sau Anh được tiếp cận công nghệ của Mỹ để đóng tàu ngầm hạt nhân. Giải thích cho hành động hủy bỏ thỏa thuận tàu ngầm với Pháp, Thủ tướng Australia khi đó Scott Morrison lấy lý do “muốn đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu”.

Trước hành động của Australia, dĩ nhiên Tổng thống Macron đã phản ứng gay gắt bởi Pháp không chỉ mất đi một hợp đồng béo bở, mà còn bởi sự việc này góp phần ảnh hưởng tiêu cực tới uy tín của ông ngay trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống Pháp nhiệm kỳ tiếp theo. 

Tại cuộc gặp thượng đỉnh lần này, dường như những “giận dỗi” giữa hai bên đã được hóa giải. Trong buổi họp báo chung sau cuộc gặp, khi được một phóng viên Australia hỏi liệu ông Albanese có nên thay mặt Australia đưa ra lời xin lỗi về điều mà Tổng thống Pháp đã mô tả là "sự vi phạm lòng tin sâu sắc" hay không?, ông Macron tuyên bố: "Chúng tôi nói về tương lai, không phải quá khứ... Ông ấy không phải chịu trách nhiệm về những gì đã xảy ra”.

Dĩ nhiên, trước chuyến thăm này, ông Albanese đã “bắn đi” những tín hiệu có tác dụng xoa dịu căng thẳng, với tuyên bố sẽ chi trả 830 triệu AUD (584 triệu USD) cho Tập đoàn đóng tàu Naval của Pháp như khoản tiền bồi thường vì đã hủy hợp đồng đóng tàu ngầm với hãng này. Phát biểu trên kênh truyền hình ABC tối 23-6, Thủ tướng Albanese cũng không quên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khởi động lại mối quan hệ Canberra-Paris khi cho rằng Pháp là một "trung tâm quyền lực" ở châu Âu và cũng là nước đóng vai trò "chủ chốt" ở khu vực Thái Bình Dương. “Sự tham gia của họ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương sẽ là điều cần thiết để giải quyết những thách thức mà khu vực của chúng ta đang đối mặt”, ông Albanese cho hay, đồng thời lưu ý rằng hai nước có thể hợp tác chặt chẽ với nhau về các vấn đề an ninh.

Quan điểm mới của Chính phủ Australia về biến đổi khí hậu cũng đã đưa hai quốc gia xích lại gần nhau hơn. Chính phủ của ông Albanese đã cam kết cắt giảm 43% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính so với mức của năm 2005 vào năm 2030, con số cao hơn nhiều so với mức cắt giảm 26%-28% mà chính phủ cựu Thủ tướng Morrison đã đề ra. “Tất cả các nhà lãnh đạo tôi đã gặp trong những ngày gần đây đều bày tỏ hoan nghênh quan điểm thay đổi của Australia”, ABC News dẫn lời ông Albanese. Còn theo ông Macron thì “lập trường mới của Australia, chủ động và đầy tham vọng, cho chúng ta cơ hội để cùng tiến lên”.

Sự thay đổi trong chính sách của Australia cũng khiến tiến trình của một hiệp định thương mại tự do với Liên minh châu Âu có nhiều khả năng sẽ diễn ra. Các cuộc đàm phán hiệp định này đã bị đình trệ kể từ sau vụ đổ vỡ ngoại giao Australia-Pháp liên quan đến thỏa thuận tàu ngầm. Cho đến đầu tuần này, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã đề nghị hỗ trợ các bên để nối lại đàm phán trong vòng vài tháng tới.

HÀ PHƯƠNG