"Hồi sinh” nhờ chiến dịch tiêm chủng thần tốc

Vương quốc Anh bắt đầu triển khai chiến dịch tiêm chủng lớn nhất trong lịch sử từ ngày 8-12-2020. Chỉ sau gần nửa năm, gần 37 triệu người đã tiêm liều vaccine Covid-19 đầu tiên và hơn 19 triệu người đã tiêm liều thứ hai, theo số liệu từ BBC.

Giới chức nước này dự tính tiêm cho những người trưởng thành còn lại - khoảng 21 triệu người - vào cuối tháng 7. Theo số liệu từ Cơ quan Y tế Công cộng Anh (PHE), tính đến ngày 25-4, nhờ kết quả tích cực của việc tiêm chủng rộng rãi, 11.700 người trên 60 tuổi đã được cứu sống khỏi virus SARS-CoV-2. Hiện tại, Vương quốc Anh đã đặt thêm 500 triệu liều của bảy loại vaccine hứa hẹn nhất, bao gồm ba loại vaccine đã được chấp thuận: Pfizer-BioNTech, Oxford-AstraZeneca và Moderna.

Thủ tướng Anh Boris Johnson tiêm vaccine AstraZeneca tại bệnh viện St Thomas’ ở London. Ảnh: AFP. 

Tại Mỹ, tính tới ngày 24-5, 49,1% dân số đã được tiêm ít nhất một mũi vaccine Covid-19 và 39% dân số đã được tiêm đầy đủ. Mỹ nằm top các quốc gia tiêm vaccine Covid-19 nhanh nhất thế giới, trung bình 1,75 triệu/ngày trong tuần trước.

Ngày 10-5, Jeffrey Zients, Điều phối viên ứng phó Covid-19 của Nhà Trắng nhận định: "Chúng ta đang xoay chuyển tình thế". Mỹ sắp hoàn thành mục tiêu của Tổng thống Joe Biden, đó là tiêm ít nhất một liều vaccine cho 70% dân số trước ngày 4-7.

Số ca nhiễm Covid-19 hàng ngày tại Mỹ đã giảm mạnh kể từ khi triển khai tiêm chủng, từ mức trung bình hơn 250.000 hồi tháng 1 xuống 43.000 ca gần đây. Số người nhập viện và tử vong cũng giảm đáng kể.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Mỹ mới đây đã phê duyệt vaccine Covid-19 của Pfizer/BioNtech để tiêm cho nhóm người ở độ tuổi 12-15 nhằm ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm ở nhóm tuổi này.

"Tôi nghĩ mọi người đều đã mệt mỏi và việc đeo khẩu trang thật phiền phức. Nhưng chúng ta đã dần đến đích, ánh sáng cuối đường hầm ngày càng rõ hơn", ông Zients nói.

Bên cạnh việc tiêm vaccine tại các trung tâm y tế, Mỹ còn triển khai tiêm tại các điểm cơ động - nơi người dân có thể lái xe vào và tiêm rồi đi thẳng về nhà. Ảnh: TIME 

Nhờ vào hệ thống y tế dựa trên nền tảng số hóa, Israel là một trong hai nước tiêm vaccine Covid-19 nhanh nhất thế giới. Gần 90% nhóm người dễ tổn thương đã tiêm hai liều vaccine. 57% dân số hoàn thành tiêm chủng, tính đến ngày 7-4.

Hôm 9-5, Israel chỉ ghi nhận 10 ca nhiễm Covid-19 mới, con số thấp nhất trong vài tháng. 80 bệnh nhân nặng vẫn đang điều trị trong tầm kiểm soát.

Bài học thành công

Chiến thuật giúp chương trình chủng ngừa của Anh vượt trội hơn phần còn lại của thế giới là: Truyền thông công khai tin tức xấu về vaccine song vẫn kiên định với kế hoạch triển khai. Điều này giúp củng cố lòng tin của công chúng.

David Comerford, chuyên gia kinh tế Trung tâm Khoa học Hành vi, Đại học Stirling, nhận định: "Ở Anh, truyền thông y tế rất xuất sắc". Ông đề cập đến cách phản ứng của chính phủ nhiều nước khi lần đầu phát hiện chứng đông máu bất thường sau tiêm. Mỹ, Pháp, Italy vội vã tạm dừng tiêm chủng. Niềm tin của người dân vì thế giảm mạnh. Ngược lại, Anh tiếp tục chương trình tiêm chủng đã định, khác với các nước EU – nơi người dân dè dặt và nghi ngại với tác dụng phụ của vaccine.

Cụ Maggie Keenan, 90 tuổi là bệnh nhân đầu tiên ở Anh được tiêm vaccine Pfizer-BioNTech vào ngày 8-12-2020. Ảnh: Wall Street Journal.

Khi có thông tin vaccine Johnson & Johnson và Oxford-AstraZeneca có thể gây ra triệu chứng đông máu bất thường, Mỹ và EU đã ngay lập tức tạm dừng tiêm chủng loại vaccine này. Động thái này vô tình khiến cho người dân mất niềm tin vào việc đi tiêm vaccine ngừa Covid-19.

Ngoài ra, thông qua hồ sơ chăm sóc sức khỏe của tất cả người dân trên hệ thống Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS), chính quyền đã nhanh chóng xác định những người đủ điều kiện được tiêm. Nhờ đó mọi thứ được sắp xếp một cách chủ động, người dân nắm bắt được thông tin và sẵn sàng tuân thủ.

Khi Covid-19 bắt đầu bùng phát ở Israel, chính phủ đã nỗ lực thực hiện các chiến dịch truy vết và cách ly. Tuy vậy, nguồn lực và nhân lực của Bộ Y tế đã không thể đáp ứng. Quân đội Israel (IDF) đã vào cuộc.

Tại một trung tâm tri thức của quân đội Israel ở thành phố Ramla. Ảnh: Reuters 

Quân đội Israel đã thực hiện 240.000 điều tra dịch tễ học, trong khi đơn vị tuyến đầu thực hiện đến 50% tất cả các xét nghiệm. Quân đội cũng gửi người hỗ trợ các bệnh viện và phòng xét nghiệm, và trực tiếp quản lý 29 điểm cách ly.

“Theo tôi, yếu tố quan trọng nhất là hệ thống y tế ở Israel hoàn toàn xã hội hóa và được chính phủ tài trợ”, Giáo sư Eyal Leshem, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm ở Trung tâm Y tế Sheba thuộc Tel Hashomer.

Mỗi một người dân trong số 9 triệu người ở Israel đều đăng ký với một trong bốn cụm y tế (HMO). Đây là những tổ chức phi lợi nhuận luôn cạnh tranh với nhau để cung cấp dịch vụ y tế.

“Mỗi một HMO đều có bệnh án điện tử và vì thế có thể dễ dàng nhận ra những đối tượng cần được ưu tiên để tiêm chủng. HMO sẽ liên lạc và đưa đón họ đến tận nơi tiêm chủng. Vì thế, công tác hậu cần cho tiêm chủng ở Israel diễn ra rất suôn sẻ, khác với những quốc gia khác như Mỹ hoặc Đức”, ông Leshem giải thích.

Một nhân viên đang chuẩn bị liều vaccine Covid-19 tại một cơ sở tiêm chủng của Clalit ở Jerusalem. Ảnh: Times of Israel. 

Israel có chương trình vaccine hợp lý hơn nhiều so với các nước châu Á khác. Quá trình tiêm chủng được số hóa tuyệt đối. Y tá nhập dữ liệu bệnh nhân vào ứng dụng trên điện thoại thông minh, sử dụng xác thực hai yếu tố để tránh vi phạm quyền riêng tư. Khi tiêm vaccine xong và trở về nhà, người dân được gửi bản khảo sát trực tuyến về tác dụng phụ. Người dân dùng ứng dụng do nhà cung cấp bảo hiểm y tế ban hành để đặt lịch hẹn tiêm. Các dữ liệu được tổng hợp ở cấp độ quốc gia, để bất kỳ đơn vị bảo hiểm nào cũng truy cập được hồ sơ sức khỏe của bệnh nhân.

Thêm vào đó, một trong những hướng đi vô cùng đúng đắn của đất nước 9 triệu dân này, đó là “tình nguyện” làm “chuột bạch” cho hãng dược Pfizer. Thủ tướng Netanyahu đã điện đàm 17 lần với CEO Albert Bourla của Pfizer và trả 100% số tiền để có được 8 triệu liều vaccine. Ngoài ra, Israel cũng ký hợp đồng mua 6 triệu liều từ Moderna, 4 triệu liều từ Arcturus Therapeutics và một số lượng không rõ từ AstraZeneca. Bộ Y tế Israel cũng tiết lộ rằng nước này gửi báo cáo chi tiết hàng tuần cho hãng dược Pfizer. Điều này cũng có nghĩa là Israel đồng ý làm “chuột bạch” cho Pfizer. Hợp đồng với Pfizer cũng ghi rõ rằng Israel cũng sẽ cung cấp các dữ liệu về các trường hợp nhiễm mới, đi cấp cứu, số lượng vaccine đã tiêm theo độ tuổi và khu vực.

Thành công của các nước không chỉ đến từ những “nước cờ” đúng đắn và quyết liệt của Chính phủ, mà còn đến từ sự tin tưởng tuyệt đối của người dân đối với các chính sách của đất nước. Đó là những bài học quý báu có thể giúp thế giới vượt qua đại dịch khủng khiếp này.

LÊ ANH