Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã có cuộc gặp thượng đỉnh song phương đầu tiên vào ngày 27-4 và cuộc gặp thứ hai vào ngày 26-5 vừa qua. Hai cuộc gặp này đã đặt nền tảng cho cuộc gặp thượng đỉnh lịch sử Mỹ-Triều Tiên hồi tháng 6 mà tại đó, Tổng thống Donald Trump và nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã nhất trí hướng tới phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên để đổi lấy sự bảo đảm an ninh cho Bình Nhưỡng từ phía Washington. Tuy nhiên, việc thực hiện thỏa thuận này đã bị đình trệ khi Mỹ và Triều Tiên xảy ra bất đồng về việc bên nào thực hiện trước. Trong khi Triều Tiên yêu cầu Mỹ cùng tuyên bố chính thức chấm dứt Chiến tranh Triều Tiên (1950-1953) thì Washington yêu cầu trước hết Bình Nhưỡng phải công khai kho vũ khí hạt nhân của mình.

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại cuộc gặp thượng đỉnh hồi tháng 4 vừa qua. Ảnh: Newsweek

Theo Yonhap, tại Hội nghị thượng đỉnh liên Triều lần thứ ba này, Tổng thống Moon Jae-in và nhà lãnh đạo Kim Jong-un sẽ thảo luận các biện pháp thúc đẩy tiến trình phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Ngày 17-9, trong cuộc họp với các trợ lý cấp cao tại Nhà Xanh, Tổng thống Moon Jae-in bày tỏ hy vọng sẽ có cuộc hội đàm “thẳng thắn” với nhà lãnh đạo Kim Jong-un. “Những gì tôi muốn đạt được là hòa bình. Những gì tôi tìm kiếm không phải là một sự thay đổi tạm thời do tác động của tình hình quốc tế mà đó là nền hòa bình lâu dài, không thể đảo ngược bất chấp tình hình quốc tế có thay đổi”, Yonhap dẫn lời Tổng thống Moon Jae-in.

Nhà lãnh đạo Hàn Quốc cho rằng, việc đưa ra một tuyên bố hay thỏa thuận mới giữa hai miền Triều Tiên tại Hội nghị thượng đỉnh liên Triều lần thứ ba không còn quan trọng. Điều quan trọng là thúc đẩy quan hệ liên Triều và thực thi các thỏa thuận mà hai bên đã đạt được cho đến nay. “Tôi sẽ tập trung nỗ lực vào hai vấn đề tại hội nghị thượng đỉnh lần này nhằm thiết lập hòa bình lâu dài trên bán đảo Triều Tiên. Một là xóa bỏ căng thẳng và khả năng xung đột vũ trang do đối đầu quân sự giữa hai miền Triều Tiên cũng như làm giảm nỗi lo về chiến tranh. Hai là thúc đẩy các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Triều Tiên nhằm phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên”, Tổng thống Moon Jae-in nêu rõ.

Trong khi đó, Chánh văn phòng Nhà Xanh Im Jong-seok nhấn mạnh tầm quan trọng của các cuộc thảo luận giữa lãnh đạo hai miền Triều Tiên, khẳng định rằng không thể thảo luận vấn đề phi hạt nhân hóa ở cấp chuyên viên và ngay cả khi vấn đề này được thảo luận ở cấp chuyên viên cũng không có thỏa thuận nào đạt được. 

Yonhap dẫn lời ông Lee Han-chan, Chủ tịch đảng Dân chủ cầm quyền tại Hàn Quốc, một thành viên trong đoàn 200 quan chức Hàn Quốc tới Bình Nhưỡng lần này, cho biết ông sẽ cố gắng hỗ trợ để Hội nghị thượng đỉnh liên Triều lần thứ ba đạt tiến triển trong việc phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Ông Lee Han-chan bày tỏ hy vọng hội nghị lần này sẽ tạo ra một “bước ngoặt quan trọng đem lại một kỷ nguyên hòa bình trên bán đảo Triều Tiên”. 

Chỉ một ngày trước thềm Hội nghị thượng đỉnh liên Triều lần thứ ba, ngày 17-9, tờ Rodong Sinmun, cơ quan ngôn luận của Đảng Lao động Triều Tiên, đã có bài viết kêu gọi hai miền Triều Tiên “tích cực mở trang sử mới hòa bình, thịnh vượng và thống nhất bằng cách tập trung sức mạnh, trí tuệ và vun đắp những thành tựu đạt được trên con đường hướng tới việc thực hiện Tuyên bố Panmunjom”. “Các cuộc thảo luận và dự án hợp tác đang được tiến hành trong nhiều lĩnh vực khác nhau như một phần của các nỗ lực thực hiện Tuyên bố Panmunjom. Và trong quá trình này, người dân hai miền Triều Tiên ngày càng vui mừng vì các cuộc thảo luận và dự án hợp tác đang tạo điều kiện cho sự hòa giải, đoàn kết, hòa bình và thịnh vượng”, tờ Rodong Sinmun nhấn mạnh.

Đánh giá về Hội nghị thượng đỉnh liên Triều lần thứ ba, trả lời Yonhap, chuyên gia Frank Aum của Viện Hòa bình Mỹ, cho rằng Tổng thống Moon Jae-in có thể đóng một vai trò hữu ích trong việc tìm hiểu lập trường của nhà lãnh đạo Kim Jong-un, tìm các giải pháp mới phù hợp với mong đợi của Triều Tiên, đồng thời thông tin với Bình Nhưỡng về lập trường của Mỹ cũng như những điều có thể làm hài lòng Washington. Trong khi đó, chuyên gia Ken Gause của cơ quan nghiên cứu CAN (Mỹ), lại đánh giá Hội nghị thượng đỉnh liên Triều lần thứ ba có thể tạo điều kiện cho cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ hai, song việc có đạt được bất kỳ sự đột phá nào hay không lại phụ thuộc vào Washington và Bình Nhưỡng. Mặc dù vậy, ông Ken Gause cũng nhận định Tổng thống Moon Jae-in có thể giúp Tổng thống Donald Trump và nhà lãnh đạo Kim Jong-un hiểu rõ hơn lập trường của nhau và đi tới thỏa thuận về cách thức phá vỡ thế bế tắc hiện nay.

HOÀNG VŨ