QĐND Online – Đây là vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội chỉ ra và phân tích trong phiên thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú ngày 8-6…

Còn nhiều bất cập chưa được điều chỉnh

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú gồm 2 điều và 5 khoản, sửa đổi, bổ sung 5 điều của Luật Cưu trú hiện hành. Nội dung tập trung chủ yếu điều chỉnh hành vi bị cấm, điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc trung ương, thay đổi nơi đăng ký thường trú, tạm trú, lưu trú và thông báo lưu trú. Đây là những vấn đề bất cập cần thiết nên các đại biểu đều đồng tình với việc phải sửa đổi. Tuy nhiên, theo đại biểu Touneh Drong Minh Thắm (đoàn Lâm Đồng), chỉ có 5 điều được sửa đổi như vậy là quá ít vì lĩnh vực cư trú và đăng ký cư trú đang có nhiều vấn đề cần được điều chỉnh và đòi hỏi có quy định chung thống nhất cả thành phố và khu vực nông thôn, nhất là khu vực miền núi, vùng Tây Nguyên, vùng dân tộc thiểu số và vùng đặc biệt khó khăn. Hiện nay, đang có rất nhiều trường hợp nhập khẩu, đăng ký thường trú vào các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn để được hưởng các chính sách ưu đãi của nhà nước.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng Touneh Drong Minh Thắm phát biểu ý kiến. Ảnh: Dương Giang - TTXVN

Cùng quan điểm này, đại biểu Lù Thị Lừu (đoàn Lào Cai) băn khoăn về phạm vi sửa đổi và cho rằng, nội dung sửa đổi chưa bao quát hết các vấn đề bất cập của luật. Theo báo cáo tổng kết của Bộ Công an, ngoài những nội dung đã sửa đổi còn một số vấn đề bất cập khác. Cụ thể như Luật Cư trú không quy định xóa đăng ký thường trú đối với trường hợp đã cấp giấy chuyển hộ khẩu, xuất cảnh ra nước ngoài từ 12 tháng trở lên, việc chấp hành hình phạt tù... Những bất cập này gây ảnh hưởng với phạm vi trên cả nước. Qua báo cáo tổng kết đã thấy rõ vấn đề này nhưng lại không đưa vào nội dung sửa đổi, bổ sung. Từ thực tế đó, đại biểu Lừu đề nghị: “Ban soạn thảo cần giải trình rõ thêm. Đồng thời nghiên cứu bổ sung nội dung sửa đổi để luật bao quát toàn diện hơn”.

Cùng phân tích về việc chưa bao quát hết những bất cập hiện nay, đại biểu Bùi Văn Xuyền (đoàn Thái Bình) chỉ ra một thực tế: Ở địa phương hiện nay, khi công dân đăng ký thường trú nhưng đi làm ăn xa lâu ngày không xóa đăng ký thường trú, không chuyển hộ khẩu là khá phổ biến. Trong khi đó, cơ quan chức năng không biết là họ làm ăn ở đâu, sinh sống ở đâu và nhiều khi gia đình những người đó cũng không biết. Vì vậy, khi có các công việc liên quan cần sự có mặt của họ thì không biết tìm ở đâu, như: Gọi công dân khám tuyển nghĩa vụ quân sự, giải quyết những việc dân sự, kinh tế, yêu cầu đến tòa án, đến các cơ quan chức năng rồi quản lý người hành chính… Gây rất nhiều khó khăn cho các cơ quan chức năng và hiện nay vẫn chưa quản lý được.

Các quy định cần có tính khả thi cao

Các đại biểu nhất trí cao với dự thảo là giao cho HĐND thành phố quy định diện tích bình quân đối với trường hợp đăng ký thường trú và chỗ ở cho thuê, mượn, ở nhờ. Điều này phù hợp với tình hình thực tế của mỗi thành phố và cũng phù hợp với Luật Tổ chức HĐND và UBND. HĐND thành phố trực thuộc trung ương quyết định biện pháp quản lý dân cư ở thành phố và tổ chức đời sống dân cư ở đô thị. Tuy nhiên, với yêu cầu xác nhận của UBND thì nhiều đại biểu cho rằng chưa hợp lý. Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (đoàn TP Đà Nẵng) đề nghị bỏ xác nhận của UBND phường về điều kiện diện tích bình quân chỗ ở, trong khi Báo cáo giải trình, tiếp thu ngày 5-6-2013 vẫn muốn giữ lại điều kiện này. Theo đại biểu Thúy, tổ dân phố chính là cánh tay nối dài của phường, một tổ dân phố giờ có từ 250 hộ trở lên theo như Điều 7 của Thông tư 04 ngày 31-8-2012 của Bộ Nội vụ. Vậy, ai sẽ xác minh để Ủy ban nhân dân Phường xác nhận, phải chăng là tổ trưởng tổ dân phố hay lại tăng thêm người để làm vệc này? Nếu xác nhận không đúng thì xử lý như thế nào, dự thảo luật không đề cập tới, mặt khác quy định như vậy là làm khó cho người dân. Cùng quan điểm, đại biểu Lù Thị Lừu cho rằng: “Quy định như vậy còn chung chung chưa thống nhất với Điều 19 của Luật Thủ đô và sẽ khó khả thi hơn”.

Trong dự thảo có quy định cấm cho người khác đăng ký vào chỗ ở của mình để trục lợi ở Khoản 10, Điều 8. Theo đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (đoàn Ninh Thuận) việc xác định hành vi trục lợi không phải là dễ. Dù có trục lợi, nhưng để tránh vi phạm pháp luật, cả chủ nhà lẫn người xin đăng ký vào đó không bao giờ khai là có chuyện trục lợi và trong trường hợp công an không chứng minh được là có trục lợi thì không thể xử lý được.

Cùng với đó, đại biểu Cương đề nghị, cần quy định rõ thế nào là chỗ ở hợp pháp tại Điều 20. Đây là một quy định rất căn bản, nên không thể để hiểu thế nào cũng được. Nếu hiểu chỗ ở hợp pháp đồng nghĩa với giấy chứng nhận sở hữu nhà và đất thì lại cứng nhắc. Trong thực tế có rất nhiều trường hợp mua nhà bằng tiền của mình và thực tế đã cư trú và ở đó nhiều năm, nhưng vì lý do nào đó mà không hoặc chưa làm được sổ đỏ (không phải do lỗi của họ) và nếu theo cách hiểu chỗ ở hợp pháp đồng nghĩa với giấy chứng nhận là sở hữu nhà đất thì sẽ không thể đăng ký thường trú được.

XUÂN DŨNG