Theo Reuters, ngày 22-7, Nhật Bản đã công bố Sách trắng Quốc phòng năm 2022, trong đó đề cập những lo ngại về an ninh của Tokyo. Nhật Bản đã cảnh báo về các mối đe dọa leo thang đối với an ninh quốc gia, bao gồm hậu quả từ cuộc xung đột Nga-Ukraine và chuỗi cung ứng công nghệ dễ chịu tổn hại. Sách trắng xác định Trung Quốc, Nga và Triều Tiên là những mối đe dọa chính với an ninh của Tokyo. Hiện tại 3 nước này chưa lên tiếng về Sách trắng của Nhật Bản. Hồi tháng trước, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Kishi Nobuo đã đề cập rằng Nhật Bản đang ở trên một chiến tuyến bị bao quanh bởi các nước sở hữu vũ khí hạt nhân.
Đây là Sách trắng Quốc phòng đầu tiên dưới thời chính phủ của Thủ tướng Kishida Fumio, được đưa ra trong bối cảnh thế đối đầu giữa Nga và Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) mà Nhật Bản là thành viên, liên quan tới cuộc chiến ở Ukraine không có dấu hiệu hạ nhiệt, bất chấp các lệnh trừng phạt nhằm vào Moscow.
    |
 |
| Trang bìa Sách trắng Quốc phòng năm 2022 của Nhật Bản. Ảnh: Kyodo |
Sách trắng Quốc phòng năm 2022 bao gồm 4 phần, trong đó phần 1 đề cập tới môi trường an ninh xung quanh Nhật Bản, phần 2 nói về chính sách an ninh và quốc phòng của nước này, phần 3 mô tả về 3 trụ cột quốc phòng và phần cuối đề cập tới các thành phần cốt lõi hình thành nên năng lực quốc phòng của Nhật Bản. Bên cạnh đó, Sách trắng còn có 4 chuyên đề đặc biệt, tập trung vào các chủ đề “các vấn đề an ninh hiện nay”, “khả năng răn đe thúc đẩy hòa bình”, “các nỗ lực trong các chiến trường và lĩnh vực mới”, và “kiến tạo môi trường an ninh mong muốn”.
Về nội dung cụ thể, trong Sách trắng, Nhật Bản nhấn mạnh bối cảnh cán cân quyền lực toàn cầu đang thay đổi, cạnh tranh chiến lược giữa các nước đang gia tăng trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, quân sự và nhiều lĩnh vực khác, trong đó nổi bật nhất là cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc. Sự cạnh tranh chiến lược cũng đang trở nên phức tạp hơn bởi các nhân tố như sự gia tăng sức mạnh quân sự nhanh chóng và toàn diện của Trung Quốc, chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine và sự hợp tác giữa Nga và Trung Quốc, khiến cho cuộc đấu tranh vì trật tự quốc tế trở thành vấn đề toàn cầu.
Sách trắng cho rằng, sự cạnh tranh chiến lược như vậy đang diễn ra ngày càng phức tạp trong bối cảnh quốc tế có nhiều biến động, và được tiến hành thông qua nhiều công cụ, trong đó có mạng xã hội, và đôi khi thông qua “chiến tranh lai” kết hợp giữa các biện pháp quân sự và phi quân sự.
Đáng chú ý, Sách trắng năm nay nhấn mạnh đến yếu tố công nghệ trong lĩnh vực quốc phòng. Theo Sách trắng, những tiến bộ công nghệ đã làm thay đổi về cơ bản bản chất của an ninh. Các nước tập trung vào việc phát triển và sử dụng cái gọi là “các công nghệ thay đổi cuộc chơi”, đó là các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ siêu âm, đồng thời đã nhận ra tầm quan trọng của an ninh kinh tế cũng như ngăn chặn sự thất thoát của các công nghệ tiên tiến đó.
Ngoài ra, Sách trắng cho rằng khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong đó có Nhật Bản, đang bị tác động mạnh bởi các thay đổi về cán cân quyền lực toàn cầu và đang đối mặt với nhiều thách thức an ninh. Trong bối cảnh đó, Sách trắng khẳng định “Nhật Bản sẽ bảo đảm hòa bình và an ninh bằng cách tăng cường liên minh Nhật-Mỹ cũng như năng lực phòng thủ riêng của mình, và bằng cách phát triển thế trận phòng thủ liền mạch”. Bên cạnh đó, “trên cơ sở Hiến pháp, Nhật Bản đang xây dựng một cách có hiệu quả lực lượng phòng vệ thống nhất, hiệu quả cao theo các nguyên tắc cơ bản là duy trì chính sách định hướng phòng thủ và không trở thành một cường quốc có thể tạo ra mối đe dọa cho các nước khác, trong lúc vẫn duy trì một cách chắc chắn Thỏa thuận an ninh Nhật-Mỹ, tuân thủ nguyên tắc dân sự kiểm soát lực lượng vũ trang, và tuân thủ 3 nguyên tắc phi hạt nhân”.
Theo Reuters, Sách trắng Quốc phòng được công bố hằng năm này sẽ tạo tiền đề cho cuộc đánh giá an ninh quốc gia vào cuối năm của Nhật Bản, dự kiến nhằm kêu gọi mua các tên lửa tấn công tầm xa hơn, tăng cường năng lực không gian và không gian mạng, cũng như kiểm soát chặt chẽ hơn vấn đề tiếp cận công nghệ. Sách trắng Quốc phòng Nhật Bản được công bố trong bối cảnh nước này chuẩn bị đề xuất ngân sách quốc phòng và các cuộc thăm dò dư luận cho thấy người dân Nhật Bản có chung mối quan ngại với chính phủ về môi trường an ninh của nước này đang xấu đi cũng như ủng hộ việc tăng chi tiêu quốc phòng.
XUÂN PHONG