QĐND Online - Nhân kỷ niệm 49 năm ngày thành lập Sư đoàn 2, từ Gia Lai, Đại tá Thái Đại Ngọc, Sư đoàn trưởng; Đại tá Lê Ngọc Nam, Chính ủy Sư đoàn, cán bộ các phòng ban và chiến sĩ Sư đoàn 2 đã về Đà Nẵng thăm, chúc sức khỏe Thượng tướng Nguyễn Chơn, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND), nguyên Ủy viên Trung ương Đảng khóa VI, VII, đại biểu Quốc hội khóa VIII, IX, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, nguyên Sư đoàn trưởng Sư đoàn 2.

Ở tuổi 87, vị tướng trận mạc vẫn còn khá minh mẫn. Mái tóc bạc trắng trên gương mặt hồng hào, Sư đoàn trưởng “thét ra lửa” năm nào giờ trông hiền hậu như một ông tiên. Căn bệnh huyết áp cao và hen suyễn không cho phép ông ngồi xe lăn được lâu. Vậy mà hôm nay ông vui, nói chuyện cả một tiếng đồng hồ. Nhận lẵng hoa từ tay chỉ huy Sư đoàn, ông cười trìu mến. Câu đầu tiên, ông hỏi: “Đơn vị hiện nay huấn luyện thế nào?” Đại tá Thái Đại Ngọc báo cáo công tác huấn luyện của Sư đoàn trong năm qua có bước tiến vượt bậc: Phối hợp với các quân binh chủng trong toàn quân tổ chức diễn tập hiệp đồng bắn đạn thật, quy mô chưa từng có; đăng cai cho Quân khu 5 tổ chức 11 sự kiện lớn; đơn vị nền nếp, chính quy, doanh trại xanh - sạch - đẹp; đời  sống cán bộ chiến sĩ không ngừng được nâng cao. Năm 2013 và 2014, Sư đoàn vừa kỷ niệm trang trọng 50 năm ngày thành lập Trung đoàn 1- Ba Gia, 60 năm ngày thành lập Trung đoàn 38- Gio An và đang chuẩn bị tâm thế bước sang năm 2015 kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Trung đoàn 95- Măng Yang và 50 năm ngày thành lập Sư đoàn.

Cán bộ chiến sĩ Sư đoàn 2 với Thượng tướng Nguyễn Chơn

Thượng tướng Nguyễn Chơn gật gù tỏ vẻ hài lòng. Ông hỏi về lễ kỷ niệm 50 ngày thành lập Sư đoàn (20-10-2015) sẽ mời những ai. Ông nhắc nhở nhớ đừng bỏ sót anh em chỉ huy nào, nhất là những đơn vị trước đây thuộc Sư đoàn 2 nay đã thay đổi phiên hiệu hoặc chuyển sang đơn vị khác. Chiều dài lịch sử Sư đoàn Thép hai lần Anh hùng LLVTND trong đó Trung đoàn 1 được 3 lần Anh hùng làm cho ông thêm phấn khích. Ông nói, sở dĩ Sư đoàn 2 có thành tích vẻ vang bởi vì nắm chắc địch, không chủ quan, đặc biệt là biết dùng quân. Lúc nào thì 2 kèm 1, lúc nào thì 1 kèm 1, không để chiến sĩ không được huấn luyện, thao tác lóng ngóng khi ra chiến trường. Phải rèn luyện nghiêm ý chí kỷ luật, đây là một trong những yếu tố quyết định thắng lợi. Ông nói kinh nghiệm một số trận tiêu biểu đánh Mỹ, ngụy mà ông tham gia và chỉ huy: Ba Gia, Vạn Tường, Đường 9 Nam Lào, Đắc Tô, Tân Cảnh... Ông nhớ về các Sư đoàn trưởng Lê Hữu Trữ, Dương Bá Lợi, Nguyễn Việt Sơn, Trương Hồng Anh đã hy sinh với bao cảm xúc bồi hồi và niềm thương mến. Với Sư đoàn trưởng Vũ Đình Nã, ông dành tình cảm đặc biệt; vui mừng khi nghe Quân khu 5 và Sư đoàn 2 hỗ trợ kinh phí để cuối đời Đại tá Vũ Đình Nã đã có căn nhà khang trang hơn.

Giữa câu chuyện, cán bộ Sư đoàn hỏi: “Thủ trưởng từng nói, trong trận đánh có thể lường trước bao nhiêu thương vong của đơn vị, có đúng như vậy?”, ông khẳng định đúng như thế. Đánh nhiều thì ắt tiên liệu được. Lường trước thương vong là để trang bị đủ dụng cụ y tế cứu chữa thương binh kịp thời và chôn cất liệt sĩ chu đáo. Ông kể trong chiến tranh, bộ đội ta có lúc tương đối đơn giản, đánh dấu mộ đồng đội, không dùng hòn đá khắc tên mà dùng các khúc gỗ. Thời gian, mối mọt mưa gió, khúc gỗ hư hỏng, mộ trở thành vô danh, đau xót vô cùng. Rồi ông kể về trận đánh ở thị xã Kon Tum năm 1972, do sai lầm chiến lược trong chỉ đạo và không lường trước thời tiết địa bàn Tây Nguyên nên các hỏa lực mạnh bị vô hiệu, dẫn đến tổn thất quá lớn. Đây cũng là bài học của lịch sử mà người cầm quân phải nghiên cứu chiến lệ nhằm bảo đảm trận đánh thắng lợi. Ông nhắc nhở Sư đoàn nên thăm chiến trường Kon Tum, dâng hương tưởng niệm cán bộ, chiến sĩ của Sư đoàn đã ngã xuống ở mảnh đất này.

Chiến đấu và trưởng thành ở Sư đoàn 2 và Khu 5 gần hết cả cuộc đời binh nghiệp, từ tiểu đoàn trưởng, trung đoàn trưởng và hai lần làm Sư đoàn trưởng, Tư lệnh Quân khu 5 nên Thượng tướng Nguyễn Chơn được coi là linh hồn của Sư đoàn Thép. Một cán bộ Trung đoàn 1 đã từng viết về ông: “Dùng người như Thần toán. Quyết đoán như Thái Sơn. Kỷ cương như sắt thép. Mưu trí thật phi thường. Uy danh trùm bờ cõi...”. Tấm gương của ông mổ vết thương không cần dùng thuốc gây tê mà để dành cho thương binh nặng hơn làm ai nấy đều thán phục. Kể lại với ông chuyện này, ông giơ cánh tay vẫn còn mảnh đạn: “Vẫn còn một mảnh nằm trong, nhưng hồi đó phải đi viện thì làm sao đánh giặc. Thôi cứ kệ, lâu ngày thành quen, coi như không có”. Tuổi già, ông hay hoài niệm. Đồng đội làm tặng cuốn phim tư liệu về ông, ngồi xem mà ông cứ rớm lệ. Đó là khi phim nhắc về người vợ hiền của ông đã mất, Anh hùng LLVTND Trần Thị Lý; là đồng bào đã cưu mang ông trong chiến tranh; là các đồng chí lãnh đạo ở Bộ Quốc phòng, Quân khu 5 đã sát cánh với ông qua những trận đánh, nay không còn nữa; là những cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn gương mặt trẻ măng, ngời sáng trong buổi lễ ra quân huấn luyện…

Đại tá Lê Ngọc Nam cho biết: “Vẫn biết việc đón Thủ trưởng Chơn lên Sư đoàn là điều không thể, nhưng cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn ai cũng có tâm nguyện như vậy, nhất là trong những dịp lễ lớn. Hôm nay, về thăm, nghe những lời ông dặn dò, chúng tôi càng thấy trách nhiệm của mình làm sao để xứng đáng với truyền thống đơn vị mà thủ trưởng đã dày công xây đắp”.

Đã đến giờ quân y phải cho ông chạy khí dung chữa căn bệnh hen suyễn. Mọi người lưu luyến nắm chặt bàn tay ấm áp của vị tướng để được nhận thêm sức mạnh. Thượng tướng Nguyễn Chơn nhìn theo màu áo xanh mà ông từng gắn bó. Đôi mắt lại đỏ hoe…

Bài và ảnh : HỒNG VÂN