(ảnh minh hoạ. Nguồn: internet)

Về nguyên lý hoạt động, các tàu ngầm hạt nhân cũng giống như các tàu ngầm thông thường, nhưng điểm khác biệt chính là các tàu ngầm hạt nhân được trang bị các lò phản ứng nguyên tử cung cấp năng lượng cho quá trình hoạt động của tàu. Đây là lợi thế chính của tàu ngầm hạt nhân.

Các tàu ngầm thông thường phải thường xuyên nổi lên mặt nước để chạy động cơ đi-ê-den nạp điện cho hệ thống pin để cung cấp năng lượng cho tàu khi hoạt động dưới nước. Năng lượng dự trữ trong pin chỉ đủ cho tàu ngầm hoạt động trong vài ngày, thậm chí vài giờ khi tàu chạy tốc độ tối đa. Tàu ngầm nguyên tử thì không cần các “công đoạn” trên vì năng lượng được cung cấp trực tiếp từ lò phản ứng nguyên tử. Với nguồn năng lượng này, tàu ngầm hạt nhân có tốc độ cao hơn hẳn so với các tàu ngầm thông thường và tầm hoạt động hầu như không hạn chế.

Các hệ thống duy trì sự sống, như máy tạo không khí, lọc nước đều được tích hợp trên tàu ngầm nguyên tử và sử dụng chính nguồn năng lượng “dồi dào” từ các lò phản ứng hạt nhân, nên tàu ngầm nguyên tử hầu như không cần phải nổi lên mặt nước. Giới hạn về tầm hoạt động đối với tàu ngầm hạt nhân chủ yếu là lương thực dự trữ cho thủy thủ đoàn.

Lò phản ứng hạt nhân, trên các tàu ngầm nguyên tử, do có yêu cầu về không gian nhỏ gọn, nên chúng được lắp các thanh nhiên liệu hạt nhân được làm giàu hơn 20% so với các lò phản ứng thông thường nhưng vẫn cung cấp đủ năng lượng cho quá trình hoạt động của tàu. Thời gian hoạt động của các lò phản ứng này có thể lên tới 30 năm.

Với ưu thế đặc trưng đó, tàu ngầm hạt nhân thường được trang bị các tên lửa đạn đạo chiến lược, có khả năng phóng từ dưới mặt nước. Đối phương rất khó có thể phát hiện và theo dõi hành trình của các tàu ngầm hạt nhân, nên chúng trở thành con “át chủ bài” mang tính răn đe rất lớn.

Mỹ là nước đầu tiên sở hữu tàu ngầm hạt nhân trên thế giới khi hạ thủy chiếc tàu ngầm nguyên tử USS Nautilus vào năm 1955. Nhưng Liên Xô trước đây mới là quốc gia chế tạo nhiều tàu ngầm hạt nhân nhất, với 245 chiếc được hạ thủy trong thời gian từ năm 1958 tới năm 1997.

Do quy trình chế tạo, vận hành tàu ngầm nguyên tử rất tốn kém và phức tạp, nên chỉ có một số quốc gia trên thế giới như Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc… mới có đủ khả năng về công nghệ và tài chính để chế tạo và duy trì hoạt động của các tàu ngầm này. Hiện nay, một số quốc gia như Ấn Độ, Bra-xin, Ác-hen-ti-na cũng đang lên kế hoạch chế tạo tàu ngầm hạt nhân.

TUẤN SƠN