QĐND - Khi đại tu máy nổ xe ô tô thì các chi tiết bạc biên, pa-li-ê, cam... đều phải thay mới. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, trên tuyến vận tải 559, số lượng xe ô tô vận tải phải đại tu rất lớn, có năm lên tới hơn 6000 chiếc, trong khi việc sản xuất bạc biên có công nghệ khá phức tạp, nguyên liệu làm cốt thép để đúc hợp kim là loại thép cán chuyên dùng, có quy cách riêng biệt.
Qua tài liệu kỹ thuật, chúng tôi được biết, hợp kim chống ma sát của xe GAZ-51, GAZ-63 thành phần chính là thiếc (80%) và đồng đỏ (20%). Cục Quản lý xe máy giao cho Phòng Kỹ thuật sửa chữa và Nhà máy sửa chữa đại tu ô tô Chiến Thắng nghiên cứu mẫu luyện hợp kim chống ma sát dùng để đúc biên, pa-li-ê, cam phục vụ đại tu máy nổ ô tô.
Trước khi nấu luyện, nguyên liệu được cân đúng, đủ số lượng, có trừ hao tỷ lệ bị ô-xi hóa. Lò nấu đồng nổi lửa trước, khi đồng bắt đầu chảy thì cho thiếc vào chiếc nồi trên lò lửa, thiếc chảy loãng thì đồng cũng đạt nhiệt độ rót khuôn; tiếp đó rót nước đồng vào nồi nước thiếc loãng, quấy mạnh để đồng và thiếc hòa trộn đều nhau, rồi đổ ra khuôn, đúc thành các thanh nhỏ.
Qua kiểm tra độ rắn, chúng tôi thấy hợp kim đều đạt quy định; khi đúc biên pa-li-ê, cam lắp vào máy cho chạy ở các chế độ rà nguội, rà nóng, thử công suất trên một số máy đại tu; khi tháo kiểm tra đều đạt yêu cầu chất lượng và được cho phép sử dụng trong đại tu máy nổ ô tô trong toàn quân.
Tự luyện được hợp kim chống ma sát và tự nghiên cứu sản xuất quả nén, vòng găng để đại tu máy nổ xe ô tô, bảo đảm kỹ thuật cho số xe ô tô vận tải trên tuyến đường vận tải chiến lược Trường Sơn là chủ trương đúng đắn, khoa học, vì trong đại tu xe ô tô thì đại tu máy nổ là chính, trong đó quả nén, vòng găng, bạc biên, pa-li-ê, cam đều phải thay mới 100%.
Tự lực nghiên cứu sản xuất quả nén, vòng găng, hợp kim chống ma sát để đại tu máy nổ xe ô tô vận tải là dấu ấn kỹ thuật quan trọng trong tự lực nghiên cứu sản xuất phụ tùng thay thế của ngành xe máy quân đội.
NGUYỄN VĂN MAI