Trận then chốt mở đầu chiến dịch là động lực tạo ra bước ngoặt của chiến dịch chiến đấu, có ý nghĩa quyết định của chiến dịch, làm rung chuyển thế trận của địch, gây phản ứng dây chuyền, buộc địch phải hành động theo đúng ý định của ta. Thắng lợi của trận then chốt mở đầu chiến dịch còn cổ vũ tinh thần chiến đấu của bộ đội, nhân dân; tạo tình huống, thời cơ cho việc mở các trận đánh then chốt tiếp sau.

Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng tư lệnh thảo luận cách đánh của Chiến dịch Hồ Chí Minh. Ảnh tư liệu.

Sự phát triển cao về trình độ nghệ thuật quân sự biểu hiện rõ nét qua việc tạo thế, nắm thời cơ, quyết định mở trận then chốt mở đầu chiến dịch. Do vị trí, tầm quan trọng của trận then chốt mở đầu chiến dịch, nên đánh trận then chốt mở đầu chiến dịch phải chắc thắng, có chắc thắng mới tạo đà cho chiến dịch phát triển thuận lợi và đi đến thắng lợi. Để trận then chốt mở đầu chiến dịch chắc thắng, phải chuẩn bị chu đáo lực lượng, chiến trường; tiến hành nghi binh lừa địch, điều động địch ra khỏi khu vực dự kiến đánh trận then chốt mở đầu, làm cho địch mắc sai lầm; tạo thế chia cắt địch, buộc địch phải phân tán lực lượng đối phó ở các hướng khác, làm cho sức mạnh và khả năng chi viện của địch yếu đi. Khi địch bộc lộ sơ hở, đi vào đúng tình huống ta đã chọn, đó là thời cơ để ta quyết định trận then chốt mở đầu chiến dịch.

Chuẩn bị lực lượng cho trận then chốt mở đầu chiến dịch có ý nghĩa quyết định cơ bản, vì đây là lực lượng trực tiếp chiến đấu để hoàn thành các mục tiêu, ý định của chỉ huy chiến trường đề ra. Lực lượng đánh trận then chốt mở đầu chiến dịch phải có bản lĩnh vững vàng, nhận thức nhiệm vụ tốt, huấn luyện chu đáo, có kinh nghiệm chiến đấu và mưu trí, sáng tạo, kiên quyết, táo bạo. Trận Tu Vũ - trận then chốt mở đầu trong chiến dịch Hòa Bình, diễn ra từ đêm ngày 10-12-1951, ta sử dụng Trung đoàn 88, Đại đoàn 308, là đơn vị có trình độ, kinh nghiệm chiến đấu cao, được tăng cường hai tiểu đoàn bộ binh và pháo binh, một đại đội súng máy. Chỉ trong thời gian ngắn, ta đã làm chủ Tu Vũ, hoàn thành trận then chốt mở đầu, tạo đà cho toàn chiến dịch Hòa Bình  thắng lợi.

Chuẩn bị chiến trường cho trận then chốt mở đầu rất quan trọng. Để giành thắng lợi, ngoài yếu tố bí mật và lực lượng, cần có sự chuẩn bị chu đáo chiến trường, những nơi xảy ra trận đánh, chuẩn bị từ bên trong và chuẩn bị từ xa. Trước hết, việc chọn nơi đánh trận then chốt mở đầu phải có ý nghĩa chiến dịch-chiến lược, những nơi có thể hạn chế được sự tăng viện, ứng cứu của địch khi trận chiến đấu nổ ra. Cần trinh sát kỹ, đầy đủ, nắm chắc địch, chắc thắng mới đánh. Để giành thắng lợi trận then chốt mở đầu tiêu diệt cụm cứ điểm Him Lam trong chiến dịch Điện Biên Phủ, ta đã chuẩn bị kỹ về chiến trường, thay đổi cách đánh để chuẩn bị kỹ hơn. Trong trận then chốt mở đầu chiến dịch Tây Nguyên mùa Xuân 1975 ở Buôn Ma Thuột, công tác chuẩn bị chiến trường hết sức kỹ lưỡng. Ta điều động nhiều lực lượng tham gia chuẩn bị, trên các hướng, kéo sự chú ý của địch ra ngoài khu vực ta dự định mở trận then chốt. Các lực lượng công binh, pháo binh, xe tăng, đặc công, thông tin liên lạc và bộ đội địa phương phối hợp hiệp đồng, chuẩn bị chiến trường chu đáo, bí mật khiến địch không thể phát hiện được.

Nghi binh đánh lừa định, kéo địch ra khỏi khu vực dự định đánh trận then chốt mở đầu chiến dịch, làm cho địch sơ hở, lực lượng yếu, tạo thế có lợi cho ta là một trong những nguyên tắc hàng đầu. Trong binh pháp cổ đại đã đề cao vai trò nghi binh “giương Đông, kích Tây”, đánh vào chỗ địch sơ hở, không ngờ tới và phòng bị yếu. Nghệ thuật nghi binh để đánh trận then chốt mở đầu chiến dịch tiến hành tốt góp phần quyết định cho trận đánh chắc thắng. Trong chiến dịch Biên Giới Thu-Đông 1950, ta tổ chức nghi binh rầm rộ ở Lào Cai và tiến công Bắc Hà trên hướng Tây Bắc, thu hút quân Pháp về các hướng này, ta chủ động tạo thế, thời cơ để tiến hành đánh trận then chốt mở đầu chiến dịch ở Đông Khê trên hướng Đông Bắc. Do không phòng bị tốt, lực lượng mỏng, nên chỉ trong thời gian ngắn, quân địch tại Đông Khê bị các Trung đoàn 174 và 209 của ta đánh bại. Thắng lợi trận then chốt mở đầu Đông Khê từ ngày 16 đến ngày 18-9-1950 đã thúc đẩy chiến dịch Biên Giới phát triển và thắng lợi.

Đỉnh cao về nghệ thuật nghi binh là trong chiến dịch Tây Nguyên mùa Xuân 1975. Để đánh trận then chốt mở đầu chiến dịch ở Buôn Ma Thuột, ta đã nghi binh, lừa địch hiệu quả, buộc địch phải phân tán lực lượng, kéo một bộ phận lực lượng địch ra khỏi khu vực chọn làm mục tiêu đánh trận then chốt mở đầu, tạo ra sự sơ hở, mỏng yếu của địch, từ đó giành thắng lợi.

Nghệ thuật tạo thế, thời cơ đánh trận then chốt mở đầu chiến dịch có ý nghĩa sâu sắc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Trong điều kiện mới, chúng ta cần phải tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện, đúc rút những kinh nghiệm, vận dụng sáng tạo trong xây dựng và tác chiến trong khu vực phòng thủ, xây dựng thế trận toàn dân về quốc phòng-an ninh vững mạnh; phòng tránh và sẵn sàng đánh trả thắng lợi cuộc chiến tranh công nghệ cao của địch.       

 

PHẠM AN ĐIỀN