QĐND Online - Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, phát thanh binh-địch vận là một trong những hình thức tuyên truyền binh địch vận chủ yếu và có hiệu quả to lớn. Đây là một hình thức vận động với loại thính giả đặc biệt, đòi hỏi phải nắm chắc đối tượng, nói có lý, có tình, có sức thuyết phục, có tính chiến đấu sắc sảo toát lên lòng nhân ái, đại nghĩa dân tộc, bền bỉ đi vào lòng người, thức tỉnh và cảm hóa họ để họ tìm được lối thoát đúng đắn và có hành động phù hợp với chính nghĩa...

Chương trình phát thanh binh-địch vận của ta được xây dựng với nội dung, lời lẽ mềm mỏng, không có tính chất miệt thị mà dùng cách nói tâm tình để cho họ hiểu chính nghĩa của cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta. Việc tổ chức tuyên truyền vận động quân đội miền Nam trên sóng phát thanh được sự phối hợp chặt chẽ với Ban Thống Nhất Trung ương và Đài Phát thanh Tiếng nói Việt Nam.

Chương trình phát thanh dành riêng cho Quân đội Miền Nam với nhạc hiệu của bài “Nam Bộ kháng chiến” được ra đời từ năm 1958, với nội dung tuyên truyền về hòa bình, độc lập, thống nhất, về dân chủ dân sinh; tuyên truyền về Miền Bắc và về phe XHCN nhằm làm cho binh sĩ Quân đội cộng hòa thấy rõ thủ phạm chính gây tội ác đau khổ cho nhân dân, giết hại đồng bào và con đường giành hòa bình độc lập tự do cho mình. Chương trình phát thanh dành cho binh sĩ Quân đội cộng hòa hấp dẫn đến mức có không ít sĩ quan ngụy mê nghe, đặc biệt là mê những ca khúc ngọt ngào. Nội dung chủ yếu là khơi gợi tình yêu quê hương, đất nước, nhớ cha mẹ, vợ con, nội dung tuyên truyền không coi họ là kẻ thù mà coi họ là nạn nhân của sự mâu thuẫn giữa cố vấn Mỹ, chỉ huy Mỹ với binh sĩ Quân đội cộng hòa và khuyên họ bỏ súng trở về với gia đình, cưỡng lại những mệnh lệnh bắt họ đi vào chỗ chết của bọn chỉ huy. Bài vở, tin tức luôn bám sát thực tiễn, diễn biến của chiến trường, đặc biệt văn nghệ, thơ ca chiếm một tỷ lệ quan trọng trong thời lượng phát sóng.

Từ năm 1962 trở đi, các buổi phát thanh binh-địch vận được tăng cường thêm phần ca nhạc, văn, thơ. Các bài tuyên truyền binh vận không chỉ phát trong chương trình chính mà còn đưa xen vào các chương trình khác. Nhiều bài phát thanh binh-địch vận là những tác phẩm báo chí và văn học có giá trị, có bài được giải thưởng báo chí Việt Nam. Tổng cục chính trị đã phối hợp với Đài Tiếng nói Việt Nam cho ra đời chuyên mục “Câu chuyện dành cho binh sĩ Mỹ” trong buổi phát thanh bằng tiếng Anh. Đến tháng 7-1965, có chương trình phát thanh Mỹ vận phát hàng ngày, mỗi ngày 15 phút, sau nâng lên 30 phút. Trước đó, được sự giúp đỡ của Chính phủ Cu-ba, ta đã cho ra đời buổi phát thanh phát đi từ Cu-ba nhằm vào đối tượng là nhân dân Mỹ. Chương trình này mỗi ngày phát 6 buổi, mỗi buổi 20 phút với nhiều tần số và nhiều hướng anten khác nhau phủ sóng khắp nước Mỹ. Năm 1968, được sự giúp đỡ của Đảng, Chính phủ và Quân đội nước CHDCND Triều Tiên, Tổng cục Chính trị cho ra đời buổi phát thanh tiếng Triều Tiên dành cho binh sĩ Quân đội Nam Triều Tiên, phát mỗi ngày 2 buổi, mỗi buổi 30 phút. Đến 1969, Tổng cục Chính trị còn lập riêng đài phát để tiếp âm và phát chương trình "Mỹ vận" của Đài phát thanh Giải phóng. Chuyên mục “Câu chuyện dành cho binh sĩ Mỹ”, chương trình phát thanh "Mỹ vận" với mục đích làm cho binh sĩ Mỹ hiểu rõ sự thật về cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Miền Nam dưới sự lãnh đạo của mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, tuyên truyền về chiến thắng của quân và dân miền Nam, sự đồng tình ủng hộ của nhân dân Mỹ và nhân dân thế giới, về cuộc chiến tranh xâm lược phi nghĩa của Mỹ, để từ đó tranh thủ sự đồng tình của những binh sĩ Mỹ tiến bộ. Nội dung của các buổi phát thanh "Mỹ vận" tập trung vào việc đưa các tin tức thời sự, các phát biểu, lời nhắn tin của những nhân vật phản chiến, của các tù hàng binh, các bài viết, bài nói của các học giả nước ngoài, các phong trào, các đài báo trên thế giới, các câu chuyện dành cho binh sĩ Mỹ. Các buổi phát thanh Mỹ vận đã lôi cuốn được sự cộng tác của nhiều tù, hàng binh Mỹ, có tác động rất lớn đến tư tưởng, tâm lý tinh thần của binh sĩ Mỹ ở Miền Nam và nhân dân tiến bộ Mỹ. Các bản nhắn tin của tù binh Mỹ về với gia đình đã có tác dụng lớn, nói lên chính sách nhân đạo của ta đối với họ, thúc đẩy thêm phong trào phản chiến của nhân dân Mỹ.

Đội ngũ cộng tác viên của phát thanh binh-địch vận không ngừng phát triển. Cùng với sự tham gia rộng rãi, đầy nhiệt huyết của các nhân sĩ, trí thức, văn nghệ sĩ, các cán bộ nhiều ngành trong và ngoài quân đội, các bạn nước ngoài tận tình ủng hộ cuộc chiến đấu chính nghĩa của nhân dân ta cũng gửi bài, băng ghi âm, hoặc trực tiếp nói trên làn sóng phát thanh binh-địch vận của ta, đem tinh thần nhân nghĩa của cách mạng thức tỉnh tinh thần dân tộc trong sĩ quan và binh lính ngụy...

Nhiều phát thanh viên với giọng đọc thuyết phục và truyền cảm đã để lại ấn tượng tốt đẹp và giành được tình cảm sâu sắc với người nghe. Chương trình “Câu chuyện dành cho binh sĩ Mỹ” với giọng đọc của chị Trịnh Thị Ngọ - phát thanh viên tiếng Anh Đài Tiếng nói Việt Nam, đã có sức lôi cuốn, thuyết phục những người lính Mỹ đến kỳ lạ. Có người còn dùng băng casset ghi lại giọng nói của chị để thường xuyên được thưởng thức “tiếng nói của nàng tiên cá” văng vẳng bên tai. Nhiều lính Mỹ còn gọi chị là “nhà tiên tri” bởi chị cho họ biết những tổn thất của đế quốc Mỹ trên từng chiến trường, qua đó mà họ biết tình hình chuyển quân, nơi đóng quân của từng đơn vị và bạn bè họ đang ở Việt Nam. Binh sĩ Mỹ gọi chị với cái tên vừa kính nể, vừa thân tình là “Hanoi Hananah”, “Hananah Thu Hương”. Không thể kể hết những lời truyền tụng của lính Mỹ khi nghe Haannah Thu Hương qua Đài Tiếng nói Việt Nam mà báo chí Mỹ đã từng viết ra.

Với sách lược mềm dẻo, nội dung có sức thuyết phục, lời lẽ nhẹ nhàng, các buổi phát thanh không những được binh sĩ trên chiến trường mà cả người dân trên khắp nước đối phương chú ý. Nhiều người dân Mỹ còn ghi âm, chép lại nội dung các bài phát trên đài để phổ biến rộng rãi. Tác dụng của buổi phát thanh mạnh đến mức Đô đốc Tư lệnh Mỹ tại Thái Bình Dương phải ra lệnh cấm binh sĩ Mỹ ở Hạm đội 7, ở Thái Lan và ở Miền Nam Việt Nam nghe “Chương trình của Đài phát thanh cộng sản”.

Có thể nói, các chương trình tiếng Anh, tiếng Triều Tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam, và chương trình phát đi từ La Habana đã góp phần tích cực thúc đẩy phong trào phản đối chiến tranh trong binh sĩ và nhân dân nước đối phương. Chương trình phát thanh vận động binh sĩ Mỹ, binh sĩ Nam Triều Tiên chấm dứt từ sau khi quân Mỹ và chư hầu phải rút khỏi miền Nam, các buổi phát thanh dành cho Quân đội Sài Gòn cũng kết thúc sau ngày miền Nam giải phóng, đất nước hoàn toàn thống nhất. Cùng với các hình thức tuyên truyền binh-địch vận, công tác binh-địch vận trên làn sóng phát thanh là một mũi tiến công đã góp phần quan trọng vào thắng lợi vẻ vang của dân tộc ta trong cuộc chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Bùi Minh Tuệ

(Cục Dân vận-Tổng cục Chính trị)