10 ngày nổ súng - chiến thắng

Sư đoàn 304 lúc này nhanh chóng triển khai công tác chuẩn bị. Sư đoàn trưởng Sư đoàn 304 quyết định kéo pháo 85 từ điểm cao 118 vào điểm cao 296 (cách địch gần một kilômét) để trực tiếp chi viện cho bộ binh xung phong. Đồng chí Lê Đắc Long – tham mưu trưởng Sư đoàn 304 được cử xuống trực tiếp làm trung đoàn trưởng trung đoàn 66, đồng chí Nguyễn Sơn Văn – phó trung đoàn trưởng xuống trực tiếp làm tiểu đoàn trưởng.

Trong khi cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 304 và lực lượng vũ trang địa phương tích cực chuẩn bị cho một đợt tiến công mới thì địch không chịu ngồi yên. Sau đợt tiến công đầu tiên của ta, tên Nguyễn Quốc Hùng - thiếu tá quận trưởng mặc dù bị thương gấy chân nhưng vẫn báo cáo về Đà Nẵng và Sài Gòn là có thể giữ được Thượng Đức và yêu cầu tăng viện. Hy vọng có thể giữ vững cứ điểm quan trọng này, bọn chỉ huy địch ở chi khu quận lỵ Thượng Đức ráo riết huy động binh lính củng cố, tăng cường công sự, hầm hào. Phát hiện được lực lượng đang bao vây Thượng Đức là bộ đội chủ lực của ta vừa cơ động từ Quảng Trị vào, quân địch đã cho máy bay đánh phá dữ dội vào đội hình vây lấn cua Sư đoàn. Bộ binh, xe tăng địch ở Đà Nẵng cũng rục rịch chuẩn bị mở cuộc hành quân giải toả.

Tình hình không cho phép ta chậm trễ. Nếu để địch tăng cường lực lượng tới Thượng Đức, trận đánh càng thêm phức tạp. 6 giờ sáng ngày 6 tháng 8 năm 1974, Sư đoàn 304 tiếp tục tiến công chi khu quận lỵ Thượng Đức. Tiểu đoàn 8 đảm nhiệm tiến công hướng chủ yếu từ Thượng Đức. Tiểu đoàn 9 tiến công hướng thứ yếu từ hướng Tây. Tiểu đoàn 7 là lực lượng dự bị.

Lần này địch phản ứng rất nhanh. Ta vừa bắn pháo chuẩn bị, địch đã cho máy bay và trọng pháo đánh phá dữ dội vào các khu vực cửa đột phá. Nhưng rút được kinh nghiệm của đợt tiếncông trước, đội hình bộ binh ta đã áp sát mục tiêu và có công sự chu đáo. nên thương vong ít.

Trên cả hai hướng tiến công, quân ta nhanh chóng mở cửa đột phá và đánh chiếm được một số lô cốt ở tuyến chiến hào thứ nhất. Nhưng khi phát triển vào tung thâm, các mũi tiến công của trung đoàn 66 bị chững lại trước hệ thống hoả lực dày đặc của địch. Quân địch ở Thượng Đức đã không còn cơ hội rút. Chạy nên điên cuồng đánh trả các đợt xung phong của bộ binh ta. Trên bầu trời, các máy bay F.5 và A.37 địch liên tục bắn phá và ném bom vào khu vực hàng rào căn cứ, chi viện choquân đồn trú ở Thượng Đức giữ vững các khu vực còn lại. Cuộc chiến dấu giữa ta và địch diễn ra giằng co quyết liệt suốt đêm 6 tháng 8. Hướng chủ yếu bị địch ngăn chặn không phát triển được. Hướng thứ yếu phát triển thuận lợi, ta đã chiếm tiền đồn A và B.

4 giờ ngày 7 tháng 8, Sư đoàn 304 quyết định chuyển hướng tiến công thứ yếu của tiểu đoàn 9 thành hướng tiến công chủ yếu và tăng cường hoả lực cho tiểu đoàn 9 đánh chiếm khu bảo an, dùng hoả lực bắn lướt sườn chí viện cho tiểu đoàn 8 đánh khu biệt động. Việc chuyển hướng tiến công đã hạn chế một phần hoả lực bắn thẳng và phi pháo của địch, tạo điều kiện đột phá thành công.

5 giờ 30 phút ngày 7 tháng 8, sau khi củng cố lại lực lượng, bố trí lại đội hình, trung đoàn 66 mở đợt tiến công cuối cùng, đánh chiếm được toàn bộ căn cứ địch. Đúng 8 giờ 30 phút ngày 7 tháng 8 năm 1974, lá cờ cách mạng của Đảng bộ và nhân dân Quảng Đà trao cho Sư đoàn 304 tung bay giữa chi khu quận lỵ, chính thức báo tin vui Thượng Đức hoàn toàn giải phóng.

Qua 10 ngày nổ súng chiến đấu, đợt tiến công mở đầu đánh chiếm Thượng Đức kết thúc thắng lợi. Cùng với lực lượng địa phương, các đơn vị của Quân đoàn tham gia chiến dịch đã thực hiện trọn vẹn mục tiêu của đợt hoạt động, san bằng chi khu Thượng Đức và toàn bộ các vị trí địch ở xung quanh, tiêu diệt 1600 tên địch trong đó có 900 tên bị bắt và tiểu đoàn 79 biệt động quân bị diệt gọn, bắn rơi 13 máy bay, thu hơn một nghìn súng các loại; giải phóng quận lỵ Thượng Đức và bốn xã Lộc Ninh, Lộc Vinh, Lộc Bình, Lộc Quang với hơn 13.000 dân, mở ra một bàn đạp quan trọng uy hiếp căn cứ liên hợp Đà Nẵng từ hướng Tây.

Cuộc tiến công tiêu diệt quân địch trong công sự vững chắc bằng sức mạnh hiệp đồng binh chủng ở khu vực Thượng Đức là cuộc ra quân đầu tiên của Quân đoàn buổi đầu thành lập. Khi đánh vào mục tiêu chính Sư đoàn 304 có thiếu sót, tổ chức, chỉ huy chiến đấu chưa chặt chẽ; sử dụng pháo chưa tập trung thích đáng vào khu vực cửa mở và hiệp đồng bộ binh-pháo binh chưa tốt, trong tư tưởng còn biểu hiện chủ quan khinh địch, nên các mũi xung phong bị địch chặn lại trước cửa đột phá, bộ đội bị thương vong và phải tạm dừng trận đánh một thời gian để chuẩn bị thêm mới giải quyết được mục tiêu. Tuy vậy, ta đã đạt được thắng lợi cả về quân sự, chính trị. Từ đợt hoạt động này, Quân đoàn rút ra được nhiều kinh nghiệm quý báu, kịp thời chỉ đạo các đơn vị phía sau nâng cao chất lượng và sức mạnh chiến đấu để đánh các trận hiệp đồng binh chủng với quy mô lớn hơn.

Thắng lợi của quân dân ta ở Thượng Đức là một đòn giáng mạnh vào "kế hoạch bình định 3 năm 1973-1975" và mưu đồ kéo dài chiến tranh của địch.

"Không tái chiếm được Thượng Đức xin giải tán sư đoàn dù”. !!!

Mất Thượng Đức, cánh cửa bảo vệ phía tây khu liên hợp quân sự lớn của địch ở Đà Nẵng đã mở toang, đây là một đòn nặng cả về quân sự và tâm lý đối với địch. Bộ tổng tham mưu ngụy quyết định điều phần lớn sư đoàn dù từ Quảng Trị vào Quảng Đà cùng với sư đoàn 3, mở cuộc hành quân chiếm lại Thượng Đức. Ngày 8 tháng 8 năm 1974, sư đoàn dù đến Đà Nẵng. Tại Đà Nẵng, sư đoàn trưởng sư đoàn dù ngụy là tướng Lê Quang Lưỡng hung hăng tuyên bố trước các nhà báo, sẽ đánh bại lực lượng ta ra khỏi vùng Đại Lộc trong tháng 8 năm 1974, và: "nếu không tái chiếm được Thượng Đức thì xin thượng cấp giải tán sư đoàn dù”. Trước tình hình đó, Sư đoàn 304 được giao nhiệm vụ tiếp tục tổ chức chiến đấu giữ vững vùng mới giải phóng.

Trung tuần tháng 8 năm 1974, Bộ Tư lệnh Quân đoàn 2 quyết định đưa thêm trung đoàn 24 bộ binh vào mặt trận Thượng Đức. Mặt khác, nhằm giam chân địch, chia lửa với mặt trận Thượng Đức và cải tạo thế trận của ta trên vùng tây nam Huế, đồng thời cũng để thăm dò sự phản ứng của Mỹ-ngụy, theo sự chỉ đạo của Bộ Tổng Tham mưu, Quân đoàn cùng lực lượng Quân khu Trị - Thiên mở tiếp đợt hoạt động tiến công thứ hai ở phía tây nam tỉnh Thừa Thiên (khu vực La Sơn-Mỏ Tàu), lấy mật danh là chiến dịch K.18.

Ở mặt trận Trị - Thiên, ngay từ đầu năm 1974, để tiếp tục thực hiện Nghị quyết 21 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Khu ủy Trị Thiên đã xác định trong năm 1974, quân khu có hai nhiệm vụ cơ bản là: Kiên cường đẩy mạnh phong trào đấu tranh chính trị, binh vận và vũ trang, từng bước đánh bại kế hoạch bình định và lấn chiếm, phá lỏng, phá rã thế kìm kẹp của địch, ra sức giành dân, từng bước làm thay đổi so sánh lực lượng tại chỗ đưa phong trào vùng địch kiểm soát lên cao hơn. Tranh thủ thời gian, ra sức xây dựng vùng giải phóng và căn cứ địa cách mạng vững mạnh toàn diện. Tổ chức hậu cần đảm bảo chi viện phía trước và đánh thắng địch trong mọi tình huống. Hướng tiến công chính là vùng nông thôn, đồng bằng, nhằm đạt mục tiêu cơ bản là tạo thế, tạo lực, tiến lên giải phóng hoàn toàn Trị - Thiên - Huế.

Ngay sau khi giải phóng Thượng Đức, để sẵn sàng đánh trả cuộc phản công lớn của địch hòng chiếm lại khu vực này, Bộ Chỉ huy chiến dịch sử dụng trung đoàn 3 Sư đoàn 324 tiến công đánh chiếm khu vực Bàn Tân 2, Hà Nha, các điểm cao 52, 126, 109 (đông Thượng Đức 5 kilômét). Tiếp đó Bộ Chỉ huy chiến dịch sử dụng trung đoàn 3 và trung đoàn 66 tổ chức một tuyến phòng ngự kéo dài từ điểm cao 52 qua Hà Nha, Bàn Tân, vượt sông Vu Gia vào tới thung lũng núi Hữu Trinh, cắt đứt hoàn toàn đường tiến quân của địch từ Đà Nẵng lên Thượng Đức Trung đoàn 24 bộ binh vừa từ Quảng Trị vào được giữ làm lực lượng dự bị.

Các trận địa phòng ngự của ta đều xây dựng trên các điểm cao có lợi, hình thành ba tuyến vững chắc. Ở Thượng Đức, ta chỉ bố trí tiểu đoàn 9 trung đoàn 66. Nhận thức rõ xây dựng hệ thống hầm hào, công sự vững chắc là một yếu tố rất quan trọng trong chiến đấu phòng ngự, các chiến sĩ không tiếc công sức và làm việc không kể ngày đêm.

TRẦN DANH (lược thuật)

Còn nữa