Thắng lợi của liên minh chiến đấu đặc biệt Việt Nam - Lào (Kỳ 2)

QĐND - Trên cơ sở phương án tác chiến của chiến dịch, Bộ Tổng tham mưu ta điều động, giao nhiệm vụ cho các đơn vị Quân đội nhân dân Việt Nam phối hợp với các đơn vị Quân giải phóng nhân dân Lào đánh địch. Quá trình thực hành chiến dịch, sự phối hợp tác chiến giữa quân đội hai nước diễn ra linh hoạt, sáng tạo, từng bước phát huy hiệu quả qua 3 đợt tác chiến chiến dịch.

Bộ đội Việt - Lào truy kích địch trên Đường 9. Ảnh tư liệu

Đợt 1, từ ngày 30-1 đến ngày 7-2-1971, khi địch bắt đầu mở cuộc hành quân “Lam Sơn 719", ta và bạn Lào gấp rút cơ động lực lượng, triển khai thế trận, tổ chức các chốt ngăn chặn địch ở Cô Bốc, Cơ Rốc; các điểm cao 660, 723, 351, khu vực cầu Cha Ky án ngữ trục đường 9. Đồng thời, bộ đội đặc công và lực lượng vũ trang Mặt trận B5 đánh địch ở Xuân Khánh, Vinh Quang Thượng, Vinh Quang Hạ, Bông Nho, Đầu Mầu, Kế Sóc, Ba Lào, gây cho địch một số thiệt hại. Trong khi đó, tại khu vực Nam Lào, ta giúp bạn Lào huy động toàn bộ lực lượng của Quân khu Nam Lào và tỉnh Xa-vẳn-na-khệt triển khai thế trận, bố trí lực lượng, sẵn sàng phối hợp với các đơn vị quân chủ lực Việt Nam đánh địch.

Đợt 2, từ ngày 8-2 đến ngày 11-3-1971, địch tổ chức tiến công đánh chiếm Bản Đông, phát triển lên Sê Pôn. Lực lượng ta và bạn, trên các hướng dũng cảm chiến đấu, ngăn chặn, làm chậm bước tiến của quân địch, tạo điều kiện cho bộ đội chủ lực cơ động triển khai đội hình, đánh những trận tập trung tiêu diệt lớn quân địch. Ở phía tây đường 9, Trung đoàn 141 bộ binh (Sư đoàn 2) và Trung đoàn 48 bộ binh (Sư đoàn 320) phối hợp với một bộ phận Quân giải phóng nhân dân Lào đánh thiệt hại nặng 3 tiểu đoàn quân ngụy Lào ở Pha Dô Tuya. Đến ngày 11-3, ta và bạn chặn đứng các mũi tiến công của địch, giữ vững hệ thống kho tàng, hành lang vận chuyển chiến lược phía tây Trường Sơn, tạo thế phát triển chiến dịch, từ phối hợp tác chiến phản công chuyển sang phối hợp tác chiến tiến công địch quy mô lớn.

Đợt 3, từ ngày 12 đến ngày 23-3-1971, phát huy thắng lợi, ta và bạn liên tục tiến công các vị trí quân địch trên toàn tuyến, gây cho địch thiệt hại nặng. Ở khu vực Nam Lào, các tổ công tác của Đoàn 565 phối hợp với các đại đội 91, 93 Quân giải phóng nhân dân Lào và du kích chặn đánh tiêu diệt nhiều sinh lực của GM 33. Một tổ chuyên gia quân sự Việt Nam cùng Tiểu đoàn 14 bạn Lào tổ chức các trận phục kích GM 31 ở khu vực Đồng Một, Huội Xa La, đánh thiệt hại nặng 1 tiểu đoàn và Sở chỉ huy GM31 buộc chúng phải rút chạy về Xê Xăng Xoi. Ở Phu Tin Tốc, hỏa lực ĐKB của Quân giải phóng nhân dân Lào đánh thiệt hại nặng GM32 khi chúng triển khai đội hình chiến đấu. Trong khi đó, ở hướng đường 9, quân địch bị vây chặt, cô lập ở Bản Đông và thiệt hại nặng, buộc phải rút lui. Ngày 23-3-1971, chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào kết thúc thắng lợi.

Chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào năm 1971 thắng lợi có ý nghĩa chiến lược to lớn, đánh dấu bước phát triển về nghệ thuật tác chiến tập trung hiệp đồng binh chủng của quân đội ta, trong đó có sự phối hợp tác chiến chặt chẽ, hiệu quả giữa các đơn vị Quân đội nhân dân Việt Nam và Quân giải phóng nhân dân Lào. Qua thực tiễn phối hợp tác chiến giữa quân đội hai nước trong chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào năm 1971 cho thấy:

Kể từ khi cùng tiến hành kháng chiến chống kẻ thù chung là đế quốc Mỹ xâm lược, lãnh đạo hai nước Việt Nam và Lào đã thống nhất chủ trương phối hợp tác chiến trên các chiến trường Lào, trong đó xác định Nam Lào là một địa bàn chiến lược rất quan trọng của chiến trường Lào và chiến trường Đông Dương, nên đã quyết định phối hợp tác chiến chặt chẽ. Đây là một trong những nguyên tắc quan trọng trong mối quan hệ đoàn kết liên minh chiến đấu đặc biệt giữa quân đội hai nước Việt Nam - Lào, do Đảng Lao động Việt Nam (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam) và Đảng Nhân dân Lào (nay là Đảng Nhân dân cách mạng Lào) lãnh đạo trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược.

Thực hiện đường lối, chủ trương của lãnh đạo hai nước, các đơn vị được giao nhiệm vụ của Quân đội nhân dân Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị của Quân giải phóng nhân dân Lào tác chiến trong chiến dịch phản công Đường 9-Nam Lào. Khu vực đường 9 thuộc tỉnh Quảng Trị (Việt Nam) và vùng Nam Lào thuộc tỉnh Xa-vẳn-na-khệt (Lào) đã trở thành trung tâm phối hợp tác chiến, biểu hiện sinh động về đoàn kết quốc tế, giúp đỡ tận tình giữa quân đội hai nước. Trong suốt quá trình diễn ra chiến dịch, các đơn vị quân đội Việt-Lào đã phối hợp tác chiến ở phía tây đường 9, quyết tâm chiến đấu ngăn chặn, gây cho địch một số thiệt hại, làm chậm bước tiến quân của chúng. Trên cơ sở đó, quân đội hai nước nhanh chóng chuyển từ thế phối hợp tác chiến phản công sang phối hợp tác chiến tiến công, phát huy sức mạnh của lực lượng chủ lực cơ động, đánh các đòn then chốt, bẻ gãy từng cánh quân của địch, tạo thế và thời cơ thuận lợi nhanh chóng chuyển sang tiến công tiêu diệt lực lượng lớn quân địch và truy kích chúng rút chạy, kết thúc chiến dịch.

Thắng lợi của chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào là thắng lợi của mối quan hệ đoàn kết, liên minh chiến đấu đặc biệt giữa quân đội và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào. Từ đây, thế và lực phối hợp tác chiến giữa quân đội hai nước ở vùng Nam Lào, cũng như trên các chiến trường Lào có điều kiện phát triển thuận lợi. Phát huy thắng lợi của chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào, quân đội hai nước tiếp tục phối hợp tác chiến mạnh mẽ trên các chiến trường Lào, đánh nhiều trận, điển hình là phối hợp tác chiến trong các chiến dịch tiến công Cánh Đồng Chum-Loong Chẹng (tháng 12-1971 đến tháng 4-1972), chiến dịch phòng ngự Cánh Đồng Chum-Xiêng Khoảng (tháng 5 đến tháng 11-1972), góp phần đánh bại hoàn toàn chiến lược “chiến tranh đặc biệt tăng cường”, tạo thế và lực mới, bảo đảm cho quân và dân Lào thực hiện thắng lợi “ba đòn chiến lược” và mũi giáp công pháp lý, kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ ở Lào vào năm 1975.

Truyền thống và kinh nghiệm về phối hợp tác chiến trong sự nghiệp giải phóng dân tộc của quân đội hai nước Việt Nam và Lào là di sản vô cùng quý báu, cần được giữ gìn và tiếp tục phát huy, phát triển cao hơn, lớn hơn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân mỗi nước.

Đại tá, TS Dương Đình Lập 

(Tiếp theo và hết)

Thắng lợi của liên minh chiến đấu đặc biệt Việt Nam - Lào (Kỳ 1)