Ra đời trong Chiến tranh thế giới lần thứ 2, tên lửa đối hạm (TLĐH) đã chứng tỏ là vũ khí hữu hiệu chống lại tàu chiến của đối phương nhờ được trang bị hệ thống dẫn đường hiện đại, vượt trội về tầm bắn, độ chính xác so với các phương tiện vũ khí đối hạm khác như hải pháo, ngư lôi…

Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật quân sự, tính "nguy hiểm" của TLĐH càng tăng, bởi chúng có tiết diện phản xạ nhỏ hơn, rất khó bị phát hiện bởi các hệ thống quan trắc bằng ra-đa, quang điện tử; tầm hoạt động xa hơn nhờ những cải tiến về nhiên liệu phóng và vật liệu cấu tạo tên lửa, hệ thống dẫn đường chính xác và khó bị gây nhiễu hơn. Đặc biệt, tốc độ của TLĐH ngày nay thường cao hơn tốc độ âm thanh nhiều lần, từ khi phóng đến khi tiếp cận mục tiêu (cách xa từ 100km tới 450km) chỉ mất vài phút-thời gian rất ngắn để các tàu chiến đối phương có thể kịp phát hiện và ngăn chặn. TLĐH có thể sử dụng các phương án tấn công khác nhau để nâng cao khả năng tiêu diệt mục tiêu như: Bay thấp (cách mặt biển từ 10m đến 15m) trong toàn bộ hành trình, bay hỗn hợp cao-thấp để nâng tầm hoạt động. TLĐH thường nâng tốc độ lên siêu thanh ở giai đoạn cuối khi bắt đầu vào khu vực "tiếp cận" mục tiêu (cách mục tiêu khoảng 30km đến 50km) để giảm khả năng bị ngăn chặn bởi các hệ thống phòng thủ tầm cực ngắn trên tàu chiến đối phương. Kể cả khi đối phương có thể ngăn chặn, nhưng khi tên lửa đã ở quá gần thì vẫn có thể gây thiệt hại trực tiếp lên các trang bị khí tài chiến đấu trên tàu chiến của đối phương.

TLĐH siêu thanh đã góp phần làm thay đổi căn bản các cuộc hải chiến hiện đại; các tàu chiến nhỏ trang bị tên lửa dạng này cũng có khả năng đánh bại các tàu chiến của đối phương thuộc lớp tàu lớn hơn, trang bị hiện đại hơn.

Liên bang Xô viết trước đây và Liên bang Nga hiện nay, với học thuyết quân sự hải quân sử dụng các TLĐH làm hạt nhân của hạm đội chống lại các đội tàu của đối phương rất chú trọng phát triển các dạng TLĐH siêu thanh, trong đó có các dòng TLĐH siêu thanh "cự phách" mà hiện tại Mỹ và một số nước phương Tây vẫn chưa có vũ khí nào làm "đối trọng" và có khả năng ngăn chặn như: P-800 Oniks, P-270 Moskit, P-700 Granit…

Các tàu chiến hiện đại được trang bị công nghệ "tàng hình" thế hệ mới, các hệ thống gây nhiễu chủ động, thụ động hoạt động hiệu quả hơn, hệ thống phòng không trên các chiến hạm cũng được cải tiến không ngừng, nâng cao khả năng ngăn chặn và vô hiệu các TLĐH siêu thanh. Tuy nhiên, hiện nay, trong các cuộc chiến trên biển, TLĐH siêu thanh vẫn là "át chủ bài" có khả năng thay đổi cục diện cuộc chiến rất nhanh chóng.

TUẤN SƠN