Nơi rèn luyện và hình thành nhân cách
Đề cập về công tác GDQPAN cho học sinh, sinh viên, Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên, Cục trưởng Cục Dân quân tự vệ (Bộ Tổng tham mưu), Trưởng ban Thư ký Hội đồng GDQPAN Trung ương cho hay: “Giáo dục QPAN cho sinh viên là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, là môn học chính khóa ở các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp, giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong công tác quốc phòng của Đảng. Thông qua giáo dục nhằm bồi dưỡng kiến thức QPAN, khơi dậy lòng yêu nước, niềm tự hào, tự tôn của dân tộc cho sinh viên. Do đó, việc tổ chức hoạt động của trung tâm GDQPAN, liên kết GDQPAN với các trường đại học, cao đẳng có ý nghĩa hết sức quan trọng và thiết thực trong giai đoạn hiện nay".
Theo đánh giá của Hội đồng GDQPAN Trung ương và khảo sát ở một số trung tâm GDQPAN, chúng tôi nhận thấy, những năm qua, mặt công tác này được các cơ quan, đơn vị đã quán triệt sâu sắc và cụ thể hóa các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, nghị định của Chính phủ, thường xuyên bám sát sự chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo để xây dựng nội dung chương trình, đề cương môn học đúng quy định, sát tình hình thực tiễn. Ngoài việc được trang bị các kiến thức, kỹ năng quân sự, sinh viên còn được rèn luyện, trải nghiệm trong môi trường quân đội. Đây là điều kiện, cơ sở quan trọng để sinh viên hình thành nhân cách, tính tổ chức, tính tập thể, tính kỷ luật, bảo đảm phát triển toàn diện.
Khắc phục tâm lý cho rằng môn học GDQPAN là khô khan, nhàm chán, trong quá trình giảng dạy, Trung tâm GDQPAN Hà Nội 1 luôn chú trọng kết hợp giữa lý thuyết với thực hành, gắn lý luận với thực tiễn. Trung tâm chỉ đạo Phòng Đào tạo và các khoa giáo viên chú trọng tăng thời gian huấn luyện thực hành và tổ chức các hoạt động bổ trợ, ngoại khóa, khắc phục tình trạng giảng dạy lý luận chung chung, dàn trải. Theo đó, đội ngũ giảng viên nghiên cứu kỹ đối tượng, chuyên ngành đào tạo của sinh viên để biên soạn giáo án, chuẩn bị bài giảng cho phù hợp, sát đối tượng giảng dạy. Bài giảng luôn bảo đảm cập nhật thông tin, có minh họa bằng tranh, ảnh, video về hoạt động quân sự, QPAN…
Một giờ học của các sinh viên tại Trung tâm GDQPAN TP Vinh, tỉnh Nghệ An.
Tăng cường liên kết giữa trung tâm với các trường
Từ khi thành lập đến nay, Trung tâm GDQPAN thuộc Trường Đại học Hải Phòng đã tổ chức 108 đợt GDQPAN cho hơn 120.000 lượt học sinh, sinh viên. Chất lượng giáo dục của trung tâm được các nhà trường đánh giá cao. Đạt được kết quả trên là do trung tâm luôn coi trọng việc phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Quân khu 3 rà soát, kiện toàn đội ngũ cán bộ, hoàn thiện tổ chức, biên chế; đẩy mạnh đầu tư, xây dựng, nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ nhiệm vụ chính trị. Tuy nhiên, lưu lượng sinh viên về học tập tại trung tâm phụ thuộc vào số lượng sinh viên của Trường Đại học Hải Phòng và các trường liên kết. Vì vậy, để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, trung tâm luôn coi trọng giải quyết tốt việc kết hợp với các trường liên kết trong chuẩn bị, tổ chức GDQPAN cho sinh viên. Hằng năm, trung tâm chủ động liên hệ với các trường liên kết nắm kết quả tuyển sinh, trên cơ sở đó tiến hành xây dựng kế hoạch năm học, kế hoạch học tập từng đợt, kế hoạch giảng dạy, các hoạt động bổ trợ, công tác quản lý sinh viên. Cùng với đó, trung tâm duy trì tổ chức hội nghị liên kết GDQPAN nhằm chủ động nắm chắc tình hình, kịp thời khắc phục những mặt còn hạn chế trong tổ chức, chỉ đạo, quản lý dạy học và bảo đảm. Cách làm này đã phát huy hiệu quả, tăng sự gắn kết giữa trung tâm với các trường hướng vào thực hiện tốt môn học.
Là trung tâm GDQPAN lớn của khu vực trung du miền núi phía Bắc, những năm qua, Trung tâm GDQPAN Đại học Thái Nguyên đã có nhiều biện pháp nâng cao chất lượng GDQPAN. Đảng ủy, chỉ huy trung tâm kịp thời đề ra các chủ trương, biện pháp cụ thể để nâng cao chất lượng, hiệu quả GDQPAN cho học sinh, sinh viên. Trong đó, chủ động hiệp đồng các nhà trường thống nhất nội dung, chương trình, thời gian, nắm vững đối tượng, điều kiện cơ sở vật chất, bãi tập... để xây dựng kế hoạch giảng dạy khoa học, hạn chế thấp nhất những sai sót. Những năm trước đây, trung tâm tiếp nhận sinh viên năm thứ nhất, do các em chưa được chuẩn bị về tâm lý và còn bỡ ngỡ với môi trường học tập, rèn luyện, nên ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả cuối kỳ. Vì vậy, từ năm học 2016-2017, trung tâm chủ động tham mưu và hiệp đồng với các trường, tiếp nhận sinh viên học từ năm thứ hai, nên chất lượng dạy, học được nâng lên rõ rệt.
Đẩy nhanh tiến độ quy hoạch và thành lập trung tâm
Mới đây, Ban Thường trực Hội đồng GDQPAN Trung ương tổ chức hội nghị đánh giá việc thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước; sự phối hợp trong chỉ đạo, quản lý, điều hành của các cơ quan chức năng về những vấn đề liên quan đến công tác GDQPAN. Theo đó, thời gian qua, các bộ, ngành, địa phương đã phối hợp chặt chẽ trong tổ chức thực hiện; công tác bảo đảm cơ sở vật chất, kinh phí đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, giảng viên được quan tâm đầu tư, từng bước đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tính đến nay, đã có 30 trung tâm GDQPAN được quy hoạch thành lập mới, trong đó 9 trung tâm đã có quyết định thành lập. Tuy nhiên, tại hội nghị, các đại biểu cũng thẳng thắn chỉ rõ một số hạn chế, như: Việc phân luồng liên kết giữa các trung tâm GDQPAN với các trường cao đẳng, cơ sở giáo dục đại học còn có khu vực, địa phương chưa hợp lý; một số nhà trường chưa thực hiện liên kết giáo dục quốc phòng; nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ chủ chốt về công tác GDQPAN chưa toàn diện; các trung tâm đã có và các trung tâm mới được quy hoạch vẫn chưa có quyết định gây khó khăn trong đầu tư xây dựng và tổ chức thực hiện liên kết…
Theo Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên, để khắc phục những hạn chế trên, thời gian tới, các trung tâm GDQPAN tiếp tục thực hiện nghiêm túc Quyết định số 161 của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, các bộ chủ quản, Chủ tịch UBND các tỉnh sớm ban hành quyết định tổ chức lại và thành lập trung tâm GDQPAN theo thẩm quyền, nhà trường quân đội thành lập trung tâm GDQPAN theo quyết định của Bộ Quốc phòng để các trung tâm có đủ tư cách pháp lý, pháp nhân lập dự án đầu tư và đi vào hoạt động, cấp chứng chỉ môn học cho học sinh, sinh viên. Nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh việc liên kết đào tạo GDQPAN cho sinh viên phù hợp với điều kiện thực tế của từng trung tâm. Muốn đạt được mục tiêu đó, trước hết phải tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật về GDQPAN nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của các cơ quan, tổ chức và học sinh, sinh viên. Đồng thời, phát huy vai trò tham mưu, chỉ đạo của Hội đồng GDQPAN các cấp, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức và địa phương, các trường cao đẳng, cơ sở giáo dục đại học trong thực hiện các quy định về GDQPAN...
Bài và ảnh: LÊ DUY HỒNG