Trung tá Hồ Đắc Thạnh.  Ảnh tư liệu

QĐND - Tàu 41 do đồng chí Hồ Đắc Thạnh làm Thuyền trưởng, xuất phát từ Bãi Cháy (Quảng Ninh) cuối năm 1964, có nhiệm vụ đặc biệt quan trọng: Ngoài việc chở 60 tấn vũ khí, thuốc men cung cấp cho chiến trường Khu 5, con tàu còn mang theo sứ mệnh mở bến cho Đoàn tàu không số vào Vũng Rô (Phú Yên). Sau nhiều ngày, đêm lênh đênh trên biển, Tàu 41 đã vượt qua nhiều thử thách, hiểm nguy; đối phó với hàng chục lượt tàu chiến và máy bay địch tuần tra, giám sát. Khi thì những chiếc máy bay quần lượn trên đầu; lúc thì 2 tàu địch áp sát 2 bên mạn… vì thế, chỉ một chút lơ là, mất cảnh giác là lộ tàu và chuyến đi thất bại. Xuất thân từ một gia đình làm nghề đi biển, nên Thuyền thưởng Hồ Đắc Thạnh có nhiều kinh nghiệm, ngụy trang khéo léo góp phần quan trọng đưa tàu vào bến Vũng Rô an toàn.

Thắng lợi của chuyến hàng mở bến có ý nghĩa quan trọng, tạo ra nhánh đường mới trong hệ thống Đường Hồ Chí Minh trên biển. Một bến mới bí mật ra đời tức là một lượng vũ khí lớn sẽ được cung cấp cho chiến trường miền Nam trong những ngày nóng bỏng nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Tuy nhiên, địa hình bến Vũng Rô trống trải, lại gần đồn và sân bay của địch; trên biển tàu địch tuần tra liên tục ngày đêm, nên Tàu 41 chỉ được phép vào bến từ 24 giờ đến 3 giờ sáng ngày hôm sau là phải trở ra vùng biển quốc tế. Với thời gian như vậy, tập trung mọi lực lượng cũng chỉ bốc được 1/5 số hàng từ tàu xuống bến. Trước tình thế đặc biệt khẩn cấp, Thuyền trưởng Hồ Đắc Thạnh đã quyết định cho tàu ở lại bến, ngụy trang kín, chờ tối hôm sau bốc hết hàng rồi mới cho tàu ra khơi.

Đây là quyết định sáng suốt và táo bạo của Thuyền trưởng Hồ Đắc Thạnh. Theo đó, ông cho tàu áp sát núi, dùng lưới đánh cá và lá cây để ngụy trang. Với cách ngụy trang hết sức sáng tạo và tài tình, nên Tàu 41 trở thành một phần của ngọn núi ven biển. Khi bóng đêm bao phủ xuống vùng biển, cũng là lúc cán bộ, chiến sĩ Tàu 41 cùng lực lượng người dân địa phương chặt cây rừng làm cầu tạm dựa vào mạn tàu để vận chuyển hàng lên bờ. Với sáng kiến này, Tàu 41 đã thực hiện 3 chuyến liên tiếp trong hai tháng, đưa vũ khí, lương thực vào Vũng Rô an toàn tuyệt đối. 

Tham gia 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, ở cương vị nào đồng chí Hồ Đắc Thạnh cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Là thuyền trưởng Đoàn tàu không số, đồng chí đã đi 12 chuyến, vào nhiều bến và là một trong những thuyền trưởng tham gia nhiều chuyến nhất; chỉ huy Tàu 41 vận chuyển gần 800 tấn vũ khí, đưa đón 18 lượt cán bộ tăng cường cho chiến trường miền Nam an toàn. Nay trở về với cuộc sống đời thường, Trung tá Hồ Đắc Thạnh vẫn luôn phát huy phẩm chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ, tích cực tham gia công tác xã hội, xây dựng quê hương, đất nước.

Mai Chi