Trong các chiến dịch tiến công và phản công, pháo binh được tổ chức sử dụng theo quyết tâm chiến đấu của tư lệnh chiến dịch. Pháo binh là lực lượng nòng cốt chi viện hỏa lực cho các mũi, các hướng đánh địch, đặc biệt là chi viện cho nhiệm vụ đánh trận then chốt mở đầu chiến dịch hoặc các trận then chốt chiến dịch, các mục tiêu quan trọng. Hỏa lực pháo binh cấp chiến dịch do tư lệnh nắm và chi viện chung, lực lượng pháo binh trực thuộc các đơn vị chi viện hỏa lực cho đơn vị làm nhiệm vụ cụ thể trên các hướng, các mũi.

Huấn luyện nạp đạn và chuẩn bị bắn của Phân đội 1, Đoàn pháo binh Bến Hải.

Pháo binh chiến dịch được bố trí sử dụng trên các hướng tiến công chủ yếu, các trận then chốt mở đầu chiến dịch hoặc tăng cường cho các sư đoàn đánh trận then chốt chiến dịch tiến công, phản công. Bố trí sử dụng pháo binh mạnh, tập trung hỏa lực cho các trận then chốt mở đầu chiến dịch, trận then chốt chiến dịch. Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, pháo binh thuộc Đại đoàn 351 được tư lệnh chiến dịch bố trí đánh trận mở màn Him Lam với ưu thế áp đảo, khiến pháo binh địch không kịp trở tay. Ở trận then chốt mở đầu chiến dịch Tây Nguyên mùa Xuân 1975 tại Buôn Ma Thuột, pháo binh được sử dụng với mật độ lớn, nhanh chóng tiêu diệt các mục tiêu chủ yếu, quan trọng của địch, tạo điều kiện cho bộ binh và các lực lượng khác làm chủ chiến trường. 

Khi thực hiện nhiệm vụ đánh trận then chốt mở đầu chiến dịch, sư đoàn bộ binh được tư lệnh chiến dịch tăng cường một tiểu đoàn pháo bắn gián tiếp và một tiểu đoàn (hoặc thiếu) pháo bắn trực tiếp. Pháo bắn ngắm gián tiếp do chỉ huy sư đoàn nắm và tổ chức thành tiểu đoàn pháo để sử dụng chi viện chung, thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu như chế áp, tiêu diệt các cụm bộ binh, xe tăng địch trong phạm vi chiến đấu của đơn vị; chi viện cho các trung đoàn bộ binh cơ động triển khai; đánh địch đổ bộ đường không; kiềm chế, chế áp, tiêu diệt các lực lượng địch; chi viện hỏa lực theo yêu cầu chiến đấu của các lực lượng binh chủng hợp thành... Bố trí các trận địa pháo bắn gián tiếp tập trung cho hướng chủ yếu, khu vực đánh trận then chốt mở đầu hoặc khu vực dự kiến đánh địch đổ bộ đường không. Yêu cầu đặt ra là phải bảo đảm thuận tiện cho việc cơ động pháo, tránh các đòn tập kích bằng vũ khí công nghệ cao. Do vậy, trận địa pháo binh cần được xây dựng tốt, chuẩn bị sẵn đường cơ động và các mặt công tác bảo đảm khác để pháo binh có thời cơ, rút ngắn thời gian chuẩn bị, kịp thời thực hiện nhiệm vụ. Cùng với các trận địa pháo binh chính cần có kế hoạch và tổ chức các trận địa giả để nghi binh, lừa địch. Trong điều kiện cụ thể, có thể triển khai pháo binh chiếm lĩnh trận địa ngay để dùng hỏa lực kịp thời chế áp địch, đánh đòn phủ đầu hiệu quả. Đối với pháo bắn ngắm trực tiếp được tăng cường, sư đoàn bố trí từ một đến hai đại đội, tăng cường cho đơn vị đánh trận then chốt mở màn chiến địch hoặc đại đội đánh địch trên hướng chủ yếu. Lực lượng còn lại được tổ chức thành lực lượng dự bị của sư đoàn. Trận tiến công địch ở Thượng Đức (Quảng Nam) cuối tháng 7, đầu tháng 8-1974, ta đã triển khai lực lượng pháo binh áp sát mục tiêu, chiếm lĩnh trận địa và bắn chế áp, tiêu diệt địch. Bộ đội ta đưa trận địa pháo vào sát căn cứ địch và tổ chức hiệp đồng chặt chẽ với pháo bắn thẳng của từng trung đoàn, tiểu đoàn bắn thẳng vào các chi khu, sở chỉ huy địch, tạo điều kiện cho bộ binh chiến đấu, giải phóng Thượng Đức.

Do được trên tăng cường, nên pháo có trong biên chế được bố trí thành một lực lượng dự bị pháo binh, còn lại tăng cường cho các đơn vị, ưu tiên cho đơn vị làm nhiệm vụ trên hướng chủ yếu. Các loại pháo bắn thẳng 85mm, cối 100mm, ĐKZ-75... được bố trí trong khu vực tác chiến. Pháo biên chế của đơn vị dùng để tiêu diệt xe tăng, bọc thép của địch; kiềm chế, chế áp hỏa lực và tiêu diệt sinh lực địch.
Trong tác chiến chiến dịch, pháo chiến dịch được bố trí liên hoàn, sử dụng phối hợp với các loại hỏa lực có trong biên chế đơn vị như súng B40, B41, các loại pháo ĐKZ, súng phóng lựu. Pháo binh chiến dịch sử dụng kết hợp với pháo binh ba thứ quân, các loại hỏa lực khác của dân quân, tự vệ và các đơn vị vũ trang khác. 
Pháo binh là hỏa lực nòng cốt chi viện cho đơn vị tiến hành trận then chốt mở màn chiến dịch hoặc trận then chốt, các mục tiêu quan trọng. Trong quá trình tổ chức, bố trí, sử dụng hỏa lực pháo binh, tư lệnh chiến dịch và chỉ huy các đơn vị phải luôn kịp thời nắm tình hình, xử lý linh hoạt, sáng tạo các tình huống; kiên quyết điều chỉnh lực lượng, điều chỉnh thế trận bố trí để bảo đảm hiệu quả hỏa lực chi viện cho các lực lượng binh chủng hợp thành đánh địch.

Trần Minh Đăng