QĐND Online - Ra đời ngày 16-1-1951, tại Nho Quan (Ninh Bình), Sư đoàn 320 với tên truyền thống là Đại đoàn Đồng Bằng đã tác chiến hầu hết các vùng lãnh thổ sông Hồng và giành nhiều chiến thắng giòn giã. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Sư đoàn tham gia mặt trận Bắc Quảng Trị, Đường 9-Nam Lào và Tây Nguyên; truy kích thần tốc, chốt chặn lực lượng rút chạy của quân ngụy tại Đường 7, Cheo Reo - Phú Bổn. Trong chiến dịch Hồ Chí Minh, Sư đoàn làm nhiệm vụ mở cửa một trong những hướng chủ yếu, tiêu diệt Căn cứ Đồng Dù của Sư đoàn 25 ngụy, mở toang cánh cửa thép ở Tây Bắc Sài Gòn, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Khi chiến tranh ở biên giới Tây Nam nước ta nổ ra, Sư đoàn tham gia bảo vệ biên giới và làm nghĩa vụ quốc tế trên đất bạn Cam-pu-chia.

Trước yêu cầu mới, năm 1988, Sư đoàn nằm trong đội hình của Quân đoàn 3, trở lại Tây Nguyên làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Sư đoàn và Trung đoàn 48 (trực thuộc) đều đã hai lần được tuyên dương Anh hùng LLVTND; 18 tập thể và 14 cá nhân là Anh hùng LLVTND; đây cũng nơi trưởng thành của nhiều tướng lĩnh trong quân đội.

Đại tá, Sư đoàn trưởng Nguyễn Anh Tuấn với quân nhân đơn vị tại buổi tập.

Đại tá Nguyễn Anh Tuấn, Sư đoàn trưởng Sư đoàn 320 cho biết: “Phát huy truyền thống anh hùng, đơn vị thường xuyên duy trì và kiểm soát chặt chẽ chế độ trực chỉ huy, trực ban, nâng cao cảnh giác, sẵn sàng cơ động trong mọi tình huống. Tuy 90% cán bộ là từ miền Bắc vào nhưng hầu hết anh em đều gắn bó với đơn vị. Đó là nhờ chúng tôi làm tốt công tác tư tưởng và có những quy định nghiêm ngặt từ trên xuống dưới; cán bộ gần gũi, thân thiết với chiến sĩ, bám nắm kịp thời. Mặc dù cường độ huấn luyện cao nhưng 5 năm liền đơn vị không có tình trạng đào, bỏ ngũ, mất an toàn trong huấn luyện hay tham gia giao thông; không có vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Nhiều năm nay, chúng tôi đã quán triệt cán bộ, chiến sĩ nắm bắt nhanh kỹ thuật quân sự, đưa công nghệ vào huấn luyện. Riêng phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật được phát động sâu rộng. Từ năm 2001 đến nay, Sư đoàn đã có 58 công trình nghiên cứu, giải pháp sáng tạo và sáng kiến, cải tiến có giá trị, đạt hiệu quả cao trong ứng dụng thực tiễn”.

Gắn bó với mảnh đất Tây Nguyên, đơn vị còn làm tốt công tác dân vận, vận động quần chúng bằng hình thức kết nghĩa, hành quân dã ngoại kết hợp với dân vận và tình nguyện mùa hè xanh. Hiện nay, Sư đoàn kết nghĩa với thành phố Plei-cu và huyện Đức Cơ (Gia Lai), Bộ CBQS tỉnh Quảng Ngãi, Nhà hát kịch Việt Nam; các đơn vị kết nghĩa với 28 đầu mối ở khu vực. Những năm 2001, 2014, 2008, một số địa phương trên địa bàn Tây Nguyên xảy ra điểm nóng, “Ba Hai Mươi” đã kịp thời về với đồng bào, nắm tình hình địa bàn, cùng cấp ủy, chính quyền địa phương nhanh chóng ổn định tình hình an ninh, chính trị. Đơn vị đã nhận nhiều bằng khen, giấy khen của UBND các tỉnh trên địa bàn vì đã giúp nhân dân địa phương ổn định cuộc sống, khôi phục sản xuất sau thiên tai, lũ lụt. Năm 2009, Sư đoàn cùng Bộ Tư lệnh Quân khu 5 cứu hàng trăm đồng bào huyện ÔzaĐao, tỉnh Ratanakiri, Vương quốc Cam-pu-chia bị lũ đe dọa…

Thực hiện “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”, Sư đoàn đã giúp đỡ các xã Ia Lang (Đức Cơ), Trà Đa, Biển Hồ (Plei-cu), Hà Bầu (Đắk Đoa), Chư Jôr, Nghĩa Hưng (Chư Pảh)…, huy động công sức bộ đội giúp các địa phương làm nhà, đường giao thông, nạo vét kênh mương, tu sửa giọt nước, đỡ đầu các hộ nghèo, tặng quà, khám bệnh, hỗ trợ mua sắm thiết bị văn phòng với trị giá hàng trăm triệu đồng. Nhiều xã, với sự giúp sức của Bộ đội 320 đã đạt được 19/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới.

Chiến sĩ Sư đoàn 320 hôm nay.

Sư đoàn 320 hôm nay đã có một "gương mặt mới". Doanh trại chính quy, khang trang, bộ đội không còn ở nhà cấp 4, được tắm nước nóng lạnh bằng hệ thống năng lượng mặt trời. Từ năm 1993, được sự quan tâm của tỉnh Gia Lai, làng quân nhân còn gọi “Làng Đồng Bằng” được hình thành. Cán bộ đơn vị không chỉ được cấp đất ở mà còn có đất trồng cà phê. Đến nay, có 200 hộ trong làng có nhà riêng và 112 hộ được ở nhà công vụ. Vợ con quân nhân được đơn vị tạo điều kiện làm việc trong Sư đoàn hoặc liên hệ với địa phương vào làm việc tại Khu công nghiệp Trà Đa; đời sống ổn định đã tạo điều kiện cho cán bộ yên tâm gắn bó với Tây Nguyên.

Những ngày này, Sư đoàn 320 sôi nổi các hoạt động chào mừng 40 năm thành lập Quân đoàn 3 (26-3-1975/ 26-3-2014). Tiếng hô điều lệnh dõng dạc trước sân vận động; những gương mặt rám nắng, sáng ngời niềm tự hào. Thế hệ trẻ Sư đoàn 320 hôm nay đang viết tiếp lịch sử hào hùng ở một đơn vị từng là một trong 6 sư đoàn chủ lực đầu tiên của quân đội nhân dân Việt Nam.

Bài và ảnh: HỒNG VÂN