Trước tác động của BĐKH toàn cầu, tình hình thiên tai, sự cố trên địa bàn cả nước gia tăng, đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, khó lường, gây thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản của Nhà nước, nhân dân, để lại hậu quả nặng nề về kinh tế-xã hội (KT-XH). Chưa bao giờ chúng ta phải hứng chịu các đợt thiên tai bất thường như những năm gần đây, đặc biệt là đại dịch Covid-19 vẫn đang lây lan toàn cầu với tốc độ nhanh, tác động lớn đến quá trình phát triển KT-XH của đất nước và làm ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ của quân đội. Từ ngày 1-1-2020 đến nay, toàn quốc đã xảy ra 1.437 sự cố, thiên tai và mất an toàn (không kể tai nạn giao thông đường bộ, đường sắt), làm chết hơn 300 người, 77 người mất tích và hơn 400 người bị thương; hơn 250 phương tiện chìm, cháy hỏng; hơn 560 nhà xưởng, hơn 1.400ha rừng bị cháy. Đã có 41.931 ngôi nhà và 19.871ha lúa, hoa màu bị hư hỏng, gần 5.000 con gia súc, gia cầm bị chết. Đặc biệt, tính đến 20 giờ ngày 6-8, Việt Nam có tổng cộng 747 người nhiễm Covid-19 và 10 người đã tử vong. 

leftcenterrightdel
Lực lượng vũ trang tỉnh Hà Giang tham gia khắc phục hậu quả mưa lũ, tháng 7-2020 tại TP Hà Giang.

Nhận thức rõ tác hại của thiên tai, BĐKH, dịch bệnh và quán triệt sâu sắc chức năng, nhiệm vụ được giao, toàn quân đã tích cực, chủ động các giải pháp sát, đúng thích ứng với BĐKH, thực hiện tốt nhiệm vụ phòng, chống thiên tai (PCTT), dịch bệnh, ứng phó với BĐKH và đạt nhiều kết quả tích cực. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo được cấp ủy, chỉ huy các cấp quan tâm, tiến hành chặt chẽ. Các đơn vị chủ động xây dựng lực lượng, kế hoạch, phương án, chuẩn bị vật chất, phương tiện PCTT, sự cố, TKCN phù hợp với nhiệm vụ, sát đặc điểm địa bàn và thường xuyên rà soát, bổ sung, điều chỉnh, tổ chức luyện tập, diễn tập, ứng trực nghiêm túc. Năm 2019 và 6 tháng đầu năm 2020, toàn quân đã huy động hơn 190.000 lượt cán bộ, chiến sĩ, dân quân tự vệ thực hiện PCTT, sự cố, TKCN; huy động hơn 5.000 lượt phương tiện, xử lý kịp thời, hiệu quả hơn 2.630 sự cố, thiên tai, cứu được gần 3.000 người và 139 phương tiện. Đã kêu gọi, hướng dẫn hơn 800.000 lượt tàu thuyền cùng gần 3 triệu ngư dân về nơi tránh, trú bão an toàn. Các đơn vị toàn quân cũng vận chuyển, cấp 13.823m3 nước sạch tới nhân dân trong khu vực bị hạn nặng; giúp dân thu hoạch 110,6ha lúa; phun thuốc khử trùng khu vực phường Trúc Bạch, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội); các khu vực trọng điểm thuộc tỉnh Quảng Nam và TP Đà Nẵng...

Cùng với đó, toàn quân đã quyên góp, ủng hộ hàng chục tỷ đồng tới các địa phương khắc phục hậu quả thiên tai, sự cố. Hình ảnh cán bộ, chiến sĩ quân đội luôn có mặt ở những nơi xung yếu, nguy hiểm để giúp đỡ nhân dân ứng phó với thiên tai, TKCN làm ngời sáng thêm bản chất, truyền thống tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ, được Đảng, Nhà nước và nhân dân tin tưởng, đánh giá cao.

Tác động của BĐKH toàn cầu cùng những nguy cơ tiềm ẩn về sự cố trong quá trình CNH-HĐH của đất nước, đặc biệt là dịch Covid-19 lây lan làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phát triển KT-XH, quốc phòng, an ninh (QPAN) và đời sống của nhân dân là rất rõ ràng. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả PCTT, ứng phó với BĐKH, thời gian tới, các cơ quan, đơn vị cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức chủ động trong PCTT, ứng phó với BĐKH cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, nhất là trên các địa bàn trọng điểm về thiên tai, sự cố. Đây là nội dung, giải pháp quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến việc giảm thiệt hại do thiên tai, sự cố, BĐKH gây ra. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị tập trung quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng về PCTT, sự cố, BĐKH cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, trọng tâm là Nghị quyết Trung ương 7 (khóa XI) về “Chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường”; Nghị định số 30/2017/NĐ-CP của Chính phủ về “Quy định tổ chức, hoạt động ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN”, Nghị quyết số 689-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, cứu hộ, cứu nạn đến năm 2020 và những năm tiếp theo”... Qua đó, làm cho cán bộ, chiến sĩ nắm vững quan điểm, nguyên tắc, phương châm, yêu cầu cấp thiết đặt ra trong PCTT, ứng phó với BĐKH; những thuận lợi, khó khăn đối với nhiệm vụ quan trọng này. Trên cơ sở đó, nâng cao ý thức, trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng quyết tâm, lòng dũng cảm trong thực hiện. Các đơn vị trong toàn quân, trước hết là cấp ủy, chỉ huy các cấp cần phải xác định việc PCTT, sự cố, BĐKH, TKCN là nhiệm vụ chính trị, “nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình”. Từ đó tích cực đổi mới nội dung, hình thức và đa dạng phương pháp giáo dục, tuyên truyền, bảo đảm sát với thực tế, phù hợp với từng đối tượng, địa bàn; chú trọng kết hợp chặt chẽ giữa tuyên truyền, giáo dục với duy trì nghiêm chế độ, nền nếp ứng trực PCTT...

Thiên tai, sự cố ngày càng phức tạp, khó dự báo, diễn biến thất thường, có tính đột biến cao, vì vậy, để ứng phó, xử lý kịp thời, có hiệu quả cần chuẩn bị toàn diện, chu đáo về lực lượng, phương tiện, phương án, bảo đảm ứng phó kịp thời, có hiệu quả với mọi tình huống, với quan điểm “chủ động phòng, chống, trong đó phải lấy phòng là chính”, vì vậy, các cơ quan, đơn vị cần tiếp tục rà soát, củng cố, kiện toàn lực lượng tham gia PCTT, sự cố, TKCN; coi trọng xây dựng lực lượng kiêm nhiệm tại chỗ bảo đảm đủ sức ứng phó với mọi tình huống, trong đó lấy lực lượng dân quân tự vệ làm nòng cốt, bảo đảm ứng phó tại chỗ, kịp thời, hiệu quả đối với mọi sự cố, thiên tai ngay từ cơ sở. Tăng cường huy động các nguồn lực đầu tư mua sắm phương tiện, trang bị chuyên dùng hiện đại, đủ sức làm nòng cốt trong PCTT, sự cố, tìm kiếm CHCN.

Hiện nay BĐKH, dịch Covid-19 là vấn đề có tính toàn cầu và tình hình PCTT, ứng phó với sự cố, TKCN là rất phức tạp, vì thế, quân đội cần phối hợp chặt chẽ với các cấp, ngành, lực lượng, địa phương và hợp tác quốc tế trong PCTT, ứng phó BĐKH. Trước mùa mưa bão, các cơ quan, đơn vị cần bám sát chỉ lệnh công tác quân sự, quốc phòng của Tổng Tham mưu trưởng và hướng dẫn của cơ quan chức năng, trên cơ sở đó, chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương nơi đóng quân tổ chức rà soát, nắm chắc tình hình địa bàn. Tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương chủ động quy hoạch, điều chỉnh, bố trí lại dân cư, công trình vượt lũ, chống ngập; xây dựng phương án bảo vệ an toàn cho hồ, đập thủy lợi, thủy điện; sơ tán dân ra khỏi vùng nguy hiểm; xây dựng phương án huy động nguồn lực, cơ chế trao đổi thông tin, quy chế phối hợp trong PCTT, sự cố; có kế hoạch chuẩn bị chu đáo về mọi mặt theo phương châm “4 tại chỗ”.

Cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng tăng cường phối hợp với các ban, bộ, ngành, địa phương nghiên cứu hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế hoạt động trong lĩnh vực ứng phó BĐKH, TKCN, trọng tâm là tham mưu, đề xuất xây dựng cơ chế, chính sách về hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này. Trong đó, chú trọng hợp tác về đào tạo, huấn luyện, diễn tập, chia sẻ thông tin, trao đổi kinh nghiệm về quản lý, phòng ngừa, xử lý thiên tai, sự cố; đầu tư hiện đại hóa trang thiết bị cứu hộ, cứu nạn phù hợp với điều kiện của đất nước.

Quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, bảo đảm đầy đủ, kịp thời chế độ, chính sách cho cán bộ, chiến sĩ khi làm nhiệm vụ; tăng cường công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; kịp thời động viên, khen thưởng những tập thể, cá nhân hành động dũng cảm trong PCTT, ứng phó BĐKH, TKCN. Qua đó tạo động lực, sức mạnh, tiếp tục thực hiện tốt “nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình”, xứng đáng với truyền thống Bộ đội Cụ Hồ và sự tin cậy, yêu mến của nhân dân.

Thiếu tướng PHẠM VĂN TỴ, Phó cục trưởng Cục Cứu hộ-Cứu nạn, Bộ Tổng Tham mưu