Các loại ra-đa cảnh giới bờ biển X và XY đang được trang bị cho các trạm ra-đa ven bờ của quân đội ta. Qua hàng chục năm sử dụng, các hệ thống ra-đa trên phù hợp với điều kiện nước ta, thuận lợi trong bảo đảm kỹ thuật, góp phần giúp ngành ra-đa quan sát Quân chủng Hải quân hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Do hoạt động trong môi trường nắng gió, hơi mặn của nước biển nên các hệ thống an-ten của ra-đa bị ăn mòn, gây biến dạng cánh sóng, làm sai lệch búp sóng và độ chính xác đo thông số mục tiêu. Các ra-đa cũ sử dụng linh kiện đèn điện tử, qua sử dụng đã già, lạc hậu, cồng kềnh; hệ thống dây nối, cáp cao tần, các đầu cắm có yêu cầu độ tiếp xúc cao đều bị lão hóa; các lớp phản xạ phía trong ống sóng bị han gỉ, rỗ, nhiều đoạn ống sóng bị cong vênh; nhiều linh kiện quý hiếm không có trên thị trường hoặc không nhập khẩu được…

Đáp ứng yêu cầu bảo đảm trang bị khí tài cho ngành ra-đa, Quân chủng Hải quân chỉ đạo các cơ quan chức năng của Cục Kỹ thuật (Quân chủng Hải quân), Phòng Ra-đa thuộc Bộ Tham mưu quân chủng và các đơn vị sử dụng phối hợp với các cơ quan nghiên cứu và bảo đảm kỹ thuật của Quân chủng Phòng không-Không quân, Viện Khoa học và Công nghệ quân sự, Học viện Kỹ thuật quân sự tiến hành nghiên cứu cải tiến và phục hồi các hệ thống ra-đa X và XY. Sau hơn mười năm nghiên cứu cải tiến, thử nghiệm, các nhà khoa học đã triển khai thiết kế, chế tạo mới hệ thống an-ten; cân chỉnh tam phát xạ; cải tạo toàn bộ hệ thống ống sóng truyền dẫn năng lượng và bệ an-ten; chế tạo hệ thống máy thu mới bằng bán dẫn và vi mạch theo tiêu chuẩn quy định, ứng dụng tiến bộ khoa học-công nghệ mới vào thiết kế, chế tạo các hệ thống xử lý, hiện hình. Ra-đa còn được cải tạo toàn bộ hệ thống máy phát, lắp đặt phần chuyển đổi tọa độ mới thiết kế, chế tạo, bảo đảm tính tích hợp, hòa mạng với các hệ thống ra-đa tiên tiến sau này.

Kết quả cải tiến, phục hồi nâng cấp ra-đa X, XY đã được Hội đồng khoa học-công nghệ các cấp nghiệm thu, cho phép sản xuất và hoàn chỉnh trong quá trình sử dụng. Trên cơ sở nghiên cứu tính toán, sử dụng thực tế, các đài ra-đa X và XY cải tiến tiếp tục được hoàn thiện, từng bước ứng dụng kỹ thuật số hóa, giảm gọn kích thước để cung cấp cho các trạm ra-đa quan sát bờ biển, đồng thời khai thác hiệu quả cùng với các hệ thống ra-đa mới được trang bị cho Quân chủng Hải quân.

PHẠM TIẾN ĐỨC