QĐND - Đầu tháng 3-1975, thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị tiến công giải phóng Tây Nguyên, Tỉnh ủy Gia Lai lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy Đảng quán triệt nhiệm vụ, tổ chức tiến công địch rộng khắp trên toàn tỉnh, nhằm nghi binh, kéo hút, cô lập địch, tạo thế cho bộ đội chủ lực đánh vào Buôn Ma Thuột (Đắc Lắc) và chớp thời cơ giải phóng tỉnh Gia Lai.

Bộ đội ta truy kích địch rút chạy ở Gia Lai. Ảnh tư liệu.

Thực hiện kế hoạch chiến dịch, Tỉnh ủy giao nhiệm vụ cho lực lượng vũ trang huyện An Khê phối hợp với Sư đoàn 3 (Quân khu 5), Trung đoàn 95A khống chế đường 14, 21; cắt đường 19 từ đèo Mang Yang đến đông thị xã Plei-cu. Ngày 4-3-1975, ta đánh sập cầu Ayun cắt đường 19; giải phóng từ Plei Bông đến ấp chiến lược Hà Ra-Phù Yên, Lệ Cần. Tiểu đoàn Đặc công 408, Đại đội ĐKB, cối 82 tập kích bất ngờ vào căn cứ Quân đoàn 2, sân bay Cù Hanh (sân bay Plei-cu), làm giảm hoạt động của máy bay địch. Bộ đội và lực lượng an ninh vũ trang Khu 6 và Khu 5 của ta đánh tan rã các trung đội dân vệ, bảo an của địch; phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền, cài thế vững chắc phía nam thị xã Plei-cu. Mặt khác, Tỉnh ủy lãnh đạo huy động hàng nghìn dân công làm đường, vận tải và phao tin ta chuẩn bị tiến công Plei-cu. Cùng với các hoạt động tác chiến chiến dịch của mặt trận Tây Nguyên, hoạt động nghi binh của lực lượng vũ trang tỉnh Gia Lai đã góp phần cắt đứt đường bộ, khống chế đường không, kìm giữ và cô lập quân chủ lực địch ở bắc Tây Nguyên và Plei-cu.

Ngày 10 và 11-3-1975, khi ta tiến công và giải phóng Buôn Ma Thuột, lực lượng vũ trang các huyện 3, 4, 5 (Gia Lai) tiêu diệt các chốt bảo an, giải phóng từ Lệ Cần đến phía đông cầu Ayun. Đêm 14, ngày 15-3, trinh sát bộ đội tỉnh phát hiện địch rút chạy khỏi Plei-cu, theo đường số 7, Tỉnh ủy chỉ đạo Thị đội Plei-cu chớp thời cơ, diệt các chốt điểm của địch ở vùng ven, phối hợp với bộ đội giải phóng Bàu Cạn, Thanh An. Ta giải phóng thị xã Plei-cu vào trưa 17-3. Bộ đội các huyện dọc đường số 7 phía nam tỉnh Gia Lai, các huyện 2, 3 cơ động gấp rút và phối hợp với Trung đoàn 64  (Sư đoàn 320) diệt địch trên đường số 7.

Kiên quyết không cho địch rút chạy, du kích các xã Ia Ko, Ia Le (Phú Nhơn) kịp thời phối hợp với Trung đoàn 64 bày trận phục kích, tiêu diệt cánh quân địch ở Kênh Săn. Nhờ thông thuộc địa hình, du kích đã đưa bộ đội cắt rừng, vượt sông, chốt vững chắc và bao vây tiêu diệt địch ở Cheo Reo ngày 18-3. Ở Phú Túc, Ơi Nu, du kích huyện 2 cùng bộ đội cắt đứt đường số 7, buộc địch vứt lại toàn bộ xe, pháo, luồn rừng rút chạy. Đến ngày 24-3, cuộc truy kích thần tốc của quân ta trên đường số 7 kết thúc thắng lợi. Với phương châm tác chiến: Táo bạo, chủ động, linh hoạt, nắm chắc thời cơ… Tỉnh ủy Gia Lai đã lãnh đạo quân và dân toàn tỉnh phối hợp nhịp nhàng với bộ đội chủ lực, kết hợp đấu tranh vũ trang, chính trị và binh vận, giải phóng hoàn toàn tỉnh.

 TRẦN VĂN TOẢN (Theo "Lịch sử Đảng bộ tỉnh Gia Lai")