QĐND - Cuối những năm 50 của thế kỷ trước, chính quyền Ngô Đình Diệm ngày càng lộ rõ bản chất phản động, hiếu chiến. Được Mỹ giúp sức, chúng công khai khủng bố dã man các cơ sở kháng chiến cũ, đàn áp đẫm máu nhân dân và điên cuồng hò hét “Bắc tiến”…

Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong chuyến thị sát cung đường vận tải phía Tây Trường Sơn. Ảnh tư liệu.

Quân khu 4 tiếp giáp vĩ tuyến 17 mặc nhiên là địa bàn chiến lược quan trọng được Quân ủy Trung ương luôn quan tâm theo dõi, chỉ đạo phòng thủ SSCĐ. Tháng 6-1958, Trung ương mở hội nghị “Xây dựng khu vực hậu phương trực tiếp chiến trường”. Đại tướng Võ Nguyên Giáp thay mặt Bộ Chính trị chủ trì bàn nội dung kiến tạo miền Tây các tỉnh Thanh Hóa - Nghệ An - Hà Tĩnh - Quảng Bình thành hậu phương trực tiếp của miền Nam và Hạ Lào. Đại tướng phân tích: “…Không phải ngẫu nhiên mà quá trình khởi nghĩa vũ trang và chiến tranh cách mạng ở nước ta, các vùng rừng núi thường là nơi xuất hiện căn cứ hậu cần đầu tiên. Bởi vì các vùng rừng núi ở nước ta thường là những địa bàn chiến lược quan trọng, nhân dân các dân tộc miền núi rất thiết tha với cách mạng. Điều kiện địa hình ở đây hạn chế phát huy ưu thế các binh chủng kỹ thuật của kẻ địch nhưng lại rất thích hợp với sở trường tác chiến của các lực lượng vũ trang cách mạng, cũng là nơi xuất phát tiến công quân địch.

Ngày nay, miền Bắc nước ta đã được hoàn toàn giải phóng và đang tiến lên CNXH. Miền Bắc trở thành hậu phương rộng lớn và hoàn chỉnh là căn cứ địa của công cuộc cách mạng giải phóng miền Nam. Nhưng đừng quên núi rừng bao giờ cũng là thế tựa, đặc biệt là các vùng có ý nghĩa quan trọng về chiến lược…".

Cần có kế hoạch toàn diện và lâu dài để xây dựng vùng chiến lược quan trọng, làm cho các vùng đó ngày càng được củng cố về chính trị và phát triển về kinh tế, có công nghiệp và nông nghiệp vững chắc, có đường giao thông vận tải thủy bộ thuận tiện… - Đại tướng nhấn mạnh: “Công cuộc xây dựng hậu phương miền Bắc ngày nay là sự phát triển trong giai đoạn mới của công cuộc xây dựng căn cứ địa cách mạng của Đảng ta”.

Đại tướng giao trách nhiệm cho Tổng cục Hậu cần phối hợp Quân khu 4 giúp đỡ các tỉnh triển khai kế hoạch xây dựng vùng hậu phương trực tiếp chiến trường miền Nam và Hạ Lào… Trước mắt xây dựng hệ thống giao thông quân sự trên địa bàn Quân khu 4, trọng tâm khu vực bắc vĩ tuyến 17, tiến tới hình thành khu hậu cần chiến lược tiền phương.

Quán triệt tầm quan trọng của hội nghị xây dựng căn cứ, các lực lượng vũ trang Quân khu 4 được sự chi viện của Ty Giao thông công chính và nhân dân các tỉnh khẩn trương thực hiện. Hệ thống đường quân sự trên địa bàn quân khu được mở rộng. Các mạng đường Cự Nẫm-Vĩnh Tuy (Quảng Bình), đường 8 (Hà Tĩnh), đường 7 (Nghệ An), đường chiến lược 15 được nâng cấp từ Thanh Hóa vào đến nam Quảng Bình. Việc mở đường chiến lược từ nam Quảng Bình đến Hướng Hóa (Quảng Trị) cũng bí mật được khởi công... Do mạng đường giao thông quân sự phát triển, khối lượng vật chất dự trữ được tăng cường ở Quân khu 4 dần dần hình thành căn cứ hậu cần quân đội trực tiếp của chiến trường miền Nam và Trung - Hạ Lào. Đó là những điều kiện căn bản chủ yếu cho tuyến chiến lược Trường Sơn sau này làm nhiệm vụ chi viện thắng lợi cho cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Nguyễn Việt Phương