Những đổi thay trên vùng biên giới Mô Rai

Mô Rai đã xanh hơn, ấm hơn

Thực hiện dự án “phát triển cao su trên địa bàn vành đai biên giới tại xã Mô Rai, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum”, ngày 25-3-1999, Công ty 78 được thành lập, sau đó là Đoàn KT-QP 78 theo Quyết định số 99/2004/QĐ-BQP của Bộ Quốc phòng. Nhiệm vụ kinh tế là phát triển cây công nghiệp trên các vùng đất trống, đồi núi trọc và rừng nghèo kiệt gắn với chế biến mủ cao su. Qua đó, hình thành nên một vùng sản xuất hàng hóa lớn trên địa bàn, giải quyết việc làm cho khoảng 3.000 hộ dân. Đồng thời, xây dựng một số công trình hạ tầng thiết yếu nhằm cải thiện từng bước và nâng cao đời sống văn hóa, xã hội dân cư trong vùng, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ. Nhiệm vụ quốc phòng, an ninh là bố trí lại các điểm, cụm dân cư gắn với thế phòng thủ trên toàn tuyến biên giới, đảm bảo giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trong vùng, sẵn sàng phối hợp tác chiến trên địa bàn khi có tình huống xảy ra.

Thiếu tá Nguyễn Hồng Lam, Giám đốc Công ty 78 (Binh đoàn 15) khẳng định với chúng tôi: “Thực tiễn 18 năm qua đã chứng minh, dự án “phát triển cao su trên địa bàn vành đai biên giới tại xã Mô Rai, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum” và việc thành lập Công ty 78 (Đoàn KT-QP 78) là chủ trương đúng đắn của Bộ tư lệnh Binh đoàn 15, Quân khu 5 và Bộ Quốc phòng. Biên giới Mô Rai bây giờ không những xanh hơn mà còn ấm hơn”. Còn ông H’Rách Láo, Chủ tịch UBND xã Mô Rai chia sẻ: “Mô Rai là khu căn cứ cách mạng, được Đảng, Nhà nước tặng thưởng danh hiệu cao quý Anh hùng LLVTND, nhưng đây cũng là xã biên giới đặc biệt khó khăn về mọi mặt, mùa mưa toàn bộ xã gần một ốc đảo. Khi Công ty 78 chưa về người dân chủ yếu sống du cư, du canh, đốt rẫy làm nương. Giờ thì đã khác, không những hình thành lên các thôn, làng mà hệ thống chính quyền, quốc phòng, an ninh cũng được xây dựng vững mạnh”.

Để có được 4.860,02ha cao su, sau khi chuyển giao một phần cho Chi nhánh 716 (Binh đoàn 15), hiện Công ty 78 đang quản lý, chăm sóc 3.143,62ha, trong đó, có 2.215,9ha cao su kinh doanh, 927,72ha cao su kiến thiết cơ bản. Năm 2016, năng suất mủ cao su quy khô bình quân đạt 2,23 tấn/ha, riêng vườn cây trồng năm 2000 đạt trên 3 tấn/ha, doanh thu đạt 140,7 tỷ đồng và có lợi nhuận 16 tỷ đồng, dẫn đầu Binh đoàn và cả khu vực Tây Nguyên về năng suất mủ, giải quyết việc làm cho hàng nghìn người lao động với thu nhập bình quân 6 triệu đồng/người/tháng. Nhưng ít ai biết được những ngày đầu cán bộ, chiến sĩ, người lao động Công ty 78 phải đấu trí, đấu sức với điều kiện tự nhiên, khí hậu khắc nghiệt, thú rừng tàn phá, thói quen và những tập tục lạc hậu của đồng bào nơi đây. Đưa được cây cao su lên Mô Rai đã khó, để cây cao su sống và phát triển lại càng khó hơn. Với phương châm “phát triển đến đâu chắc đến đó, chú trọng chất lượng không chạy theo số lượng, trồng mới phải sống 100%, còn cây hai tầng lá phải đạt trên 95%”, Đảng ủy, Ban Giám đốc công ty đã có nhiều chủ trương, giáp pháp táo bạo, như: đào hàng nghìn mét hào bao quanh lô và rào cao quanh từng cây để tránh bị thú rừng phá hoại; thực hiện nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật; giao trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ, người lao động chăm sóc đến từng cây cao su…

Trong những năm gần đây, giá mủ cao liên tục giảm sâu, nhiều công ty sản xuất cao su rơi vào khủng hoảng, thua lỗ, đời sống của người lao động gặp nhiều khó khăn, lúc này, phẩm chất của Bộ đội Cụ Hồ trên mặt trận kinh tế được Công ty 78 phát huy cao độ. Họ vẫn kiên trì với cây cao su bằng quy cách quản lý, tổ chức sản xuất và ứng dụng kỹ thuật mới. Đó là, ngay từ giai đoạn trồng mới, công ty đã nghiêm túc thực hiện đúng các định mức kinh tế kỹ thuật, tập trung thâm canh theo chiều sâu, có sự tái đầu tư của công nhân, người lao động; sử dụng thuốc kích thích có điều độ, vừa phải đảm bảo chu kì kinh doanh bền vững; tổ chức làm cỏ đạt yêu cầu kỹ thuật, đúng thời gian quy định, đảm bảo tốt cho công tác bón phân đúng thời vụ hiệu quả, mạnh dạn áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thâm canh vườn cây như: đào ép xanh, đào hố tích mùn cho vườn cây kiến thiết cơ bản, thu gom cành cây gãy đổ gọn gàng, rác thải được thu gom và xử lý… Vì vậy, vườn cây cao su của Công ty 78 đã rút ngắn được thời gian kiến thiết cơ bản, đưa vào thu hoạch bói sớm hơn từ 1 đến 2 năm; đồng thời mật độ cây cạo cao giúp nâng cao năng suất. Nhờ đó, 6 tháng đầu năm 2017, giá trị sản xuất đạt 79,2 tỷ đồng, tăng 152,5% so với cùng kì năm 2016; doanh thu đạt 62,6 tỷ đồng, tăng 80,05% so với cùng kì năm 2016; nộp ngân sách 18,8 tỷ đồng và các khoản phúc lợi, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân, người lao động được thực hiện nghiêm túc.

“Thế trận lòng dân” vững chắc

Dẫn chúng tôi đi thăm các đội sản xuất, Đại tá Nguyễn Thăng Thanh, Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Công ty 78 cho biết: “Chủ trương của công ty là phát triển cây cao su đến đâu, xây dựng các thôn, làng đến đó, hình thành lên những khu dân cư nằm ngay trên vành đai biên giới và mỗi thôn, làng là một trận địa, mỗi người dân là một chiến sĩ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới của Tổ quốc”. Đến nay, công ty có 10 đội sản xuất, được chia thành 5 thôn, đó là: thôn Ia Rên, Ia Boong, Ia Mang, Ia Tri và Ia Lân. Nhân dân trong thôn đồng thời là công nhân của công ty, thôn trưởng, thôn phó cũng là người của công ty. Đi cùng với đó, cơ sở hạ tầng: điện, đường, trường, trạm… được quan tâm xây dựng phục vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh trên địa bàn. Công ty 78 có hệ thống trường học từ bậc mầm non đến trung học cơ sở và tới đây sẽ mở phân hiệu trung học phổ thông; có Bệnh xá quân dân y hằng năm thu dung, điều trị hàng nghìn lượt bệnh nhân; 100% người dân có điện thắp sáng, có ti vi và sử dụng điện thoại di động để liên lạc. Do trên địa bàn không có chợ, công ty xây dựng một trang trại chăn nuôi, trồng rau xanh, tổ chức xe tiếp phẩm, tổ chức hệ thống căng tin để phục vụ công nhân và nhân dân với mức giá bằng hoặc rẻ hơn thị trường. Chị Hồ Thị Lệ, công nhân Đội 6, ở thôn Ia Mang vui mừng tâm sự, năm 2004, chị vào làm công nhân cho Công ty 78 từ vùng đất Quảng Bình nhiều gian khó, chị cũng không ngờ cuộc sống trên vùng biên này lại đổi thay nhiều đến vậy. Chồng chị là người dân tộc Thái, quê ở Thanh Hóa, cũng là công nhân của công ty. Hiện giờ anh chị đã có nhà riêng, thu nhập ổn định, các cháu đều được đến trường đi học. “Đó là niềm hạnh phúc lớn nhất của đời tôi mà trước đây có nằm mơ tôi cũng không dám nghĩ đến”, chị Lệ nói và nở một nụ cười chan chứa hạnh phúc.

Điều đặc biệt mà chúng tôi cảm nhận được khi đi thăm bà con nơi đây, là dù họ đến từ các vùng, miền khác nhau, thành phần xuất thân và dân tộc khác nhau, nhưng khi về dưới mái nhà chung “bảy tám” thì yêu thương, đùm bọc nhau như anh em ruột thịt. Đến thăm gia đình vợ chồng anh Nguyễn Văn Hưng và chị Nguyễn Thị Xuyên, dân tộc kinh, công nhân Đội 5, ở thôn Ia Rên đúng lúc gia đình vợ chồng anh A Kảo và chị Y Ven, người dân tộc Gia Rai là công nhân mới của công ty được gia đình anh Hưng nhận đỡ đầu theo chủ trương “gắn kết hộ” công nhân cũ với công nhân mới của Công ty 78 cũng có mặt sau bữa cơm tối của hai gia đình. Họ thường xuyên đến thăm nhau, hỏi thăm sức khỏe, công việc sau một ngày lao động và xem ai có công việc gì cần hỗ trợ, giúp đỡ thì hai gia đình thu xếp để giúp nhau. Anh Hưng tâm sự, anh chị quê ở Hà Trung, Thanh Hóa, vào làm công nhân cho Công ty 78 từ năm 2000. Sau khi ổn định cuộc sống, vươn lên làm giàu, gia đình anh chị đã nhận đỡ đầu cho các gia đình dân tộc tại địa phương và gia đình công nhân mới. Đến nay, anh chị đã nhận đỡ đầu được ba hộ gia đình ổn định cuộc sống và từng bước phát triển kinh tế. Được biết, đến nay Công ty 78 đã có 452 cặp hộ gia đình công nhân “gắn kết” như vậy, tạo nên sự gắn kết cộng đồng sâu nặng.

“Lòng dân yên, biên giới sẽ vững” đó là chủ trương và giải pháp kết hợp phát triển kinh tế với củng cố quốc phòng, an ninh của Công ty 78. Vì vậy, công tác chính sách, dân vận được công ty đặc biệt quan tâm tiến hành với kinh phí lên đến hàng chục tỷ đồng, như: Giúp địa phương xây dựng đường giao thông nông thôn, xây dựng nhà rông, hướng dẫn kỹ thuật và hỗ trợ vốn cho nhân dân trồng cây cao su, lúa nước; xây dựng nhà tình nghĩa, nhà “mái ấm công đoàn, nghĩa tình đồng đội”, “ngôi nhà 100 đồng”; tặng quà, khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho các đối tượng chính sách, đồng bào có hoàn cảnh khó khăn... Qua đó, xây dựng niềm tin của nhân dân vào quan điểm, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước. 100% hộ gia đình tự nguyện giao nộp các loại súng, vũ khí tự chế; tố giác tội phạm, không nghe kẻ xấu xúi giục, không vượt biên trái phép; xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc trên vùng biên giới Mô Rai.  

Chia tay cán bộ, chiến sĩ, người lao động Công ty 78 và nhân dân Mô Rai, chúng tôi về Bộ tư lệnh Binh đoàn 15 gặp Thiếu tướng Đặng Anh Dũng, Tư lệnh Binh đoàn. Câu đầu tiên anh nói là lời hỏi thăm về đời sống nhân dân, người lao động vùng biên giới, việc học tập của các cháu học sinh. Là người có mặt từ những ngày đầu thành lập Binh đoàn, điều mà Thiếu tướng Đặng Anh Dũng tâm đắc để làm  nên một "Binh đoàn xanh" là ở nhân dân. "Phát triển kinh tế gắn với ổn định dân cư, chăm lo đời sống nhân dân, củng cố quốc phòng và an ninh là ưu tiên của Binh đoàn mà Công ty 78 là một điển hình", Thiếu tướng Đặng Anh Dũng khẳng định.

Bài và ảnh: NGUYỄN ANH SƠN