QĐND - Trong 50 năm hoạt động, phát triển và trưởng thành, Lữ đoàn 125 Đường Hồ Chí Minh trên biển có 2 lần cùng 5 tàu vận tải, 8 cá nhân được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân; 38 tập thể và 231 cá nhân khác được tặng thưởng huân, huy chương các loại. Nhiều cán bộ, chiến sĩ đã làm nên những huyền thoại lịch sử trên sóng nước Biển Đông. Chúng tôi xin giới thiệu một số cá nhân tiêu biểu.

Đó là Thiếu úy, liệt sĩ, Anh hùng LLVT nhân dân Nguyễn Văn Hiệu, sinh năm 1932, Chính trị viên Tàu 54, Đoàn vận tải biển M25, Quân chủng Hải quân. Từ 1962, Nguyễn Văn Hiệu cùng đơn vị có nhiệm vụ vận chuyển vũ khí bằng đường biển vào chiến trường miền Nam. Trong điều kiện khó khăn và nguy hiểm do tàu nhỏ, sóng to, gió cả và mưa bão, địch thường xuyên cho tàu tuần tra dưới nước, máy bay trinh sát, uy hiếp trên đầu. Nhiều chuyến phải chống chọi, vòng tránh dài ngày, anh vẫn động viên đồng đội xử lý các tình huống phức tạp hoàn thành nhiệm vụ, vận chuyển được 13 chuyến vũ khí an toàn vào chiến trường Khu 7 và Khu 9.

Trong chuyến đi từ ngày 15-3 đến 24-4-1972 vào Khu 9, các anh vượt qua được một trận bão lớn thì lại gặp tàu địch. Chúng bao vây tấn công và kêu gọi đầu hàng. Nguyễn Văn Hiệu chỉ huy đồng đội đánh trả, tiêu diệt nhiều tên địch. Khi hết đạn, anh yêu cầu thủy thủ rời tàu bơi vào bờ, còn mình ở lại phá hủy tàu không để vũ khí rơi vào tay địch. Nguyễn Văn Hiệu, người con của xã Thăng Phương, Thăng Bình, Quảng Nam vì nhiệm vụ của cách mạng đã tự nguyện hy sinh cuộc sống khi vừa tròn 40 tuổi.

Đó là Thượng tá Phan Văn Nhờ (tức Tư Mau), sinh ra ở xã Long Điền, Gia Rai, Bạc Liêu. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ, ông hoạt động trong vùng địch tạm chiếm của quê nhà và tỉnh Bến Tre. Bám đất, bám dân xây dựng cơ sở và chỉ huy lực lượng vũ trang chiến đấu. Qua 4 lần bị địch bắt, dùng mọi cực hình tra tấn dã man nhưng ông vẫn giữ vững khí tiết, trung thành với Đảng, bảo vệ cơ sở cách mạng.

Từ năm 1960, Phan Văn Nhờ được giao nhiệm vụ tổ chức vận chuyển vũ khí từ miền Bắc vào chi viện cho chiến trường miền Nam. Trong điều kiện khó khăn, nguy hiểm trên biển cả mênh mông. Hơn nữa, địch thường xuyên dùng tàu thuyền chiến đấu, máy bay, phi pháo tuần tra, phong tỏa, uy hiếp nghiêm ngặt. Phan Văn Nhờ đã dũng cảm khôn khéo khi giả làm ngư dân đánh cá, khi là thuyền buôn, nhiều chuyến vòng tránh ngoài khơi lênh đênh hàng tháng trời, thiếu ăn, thiếu ngủ quyết tâm đưa hàng tới đích. Năm 1972, địch kiểm soát trên biển quá chặt chẽ, ông nghĩ ra cách thành lập Công ty vận chuyển công khai, gọi là Công ty Việt Long (tức D731). Ông mua 5 chiếc thuyền để vận chuyển vũ khí, thuốc men và 3 chiếc khác làm kinh tế kết hợp nghi binh che mắt địch. Công ty còn ra Biên Hòa đóng thêm 2 tàu trọng tải 120 tấn gắn máy lạnh và tổ chức 10 kho giấu vũ khí, hàng hóa ngay tại Sài Gòn. Sau vụ bọn phản bội chỉ cho địch nhận dạng về ông, Phan Văn Nhờ đề nghị được ra Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 để cải dạng. Qua nhiều cuộc phẫu thuật để chân lông mày từ cong, dài thành thẳng và ngắn lại. Cắt xương sườn non độn cho mũi cao hơn và bạnh to. Miệng cũng rộng ra. Lột toàn bộ da đầu xoay ngược mái tóc từ trước ra sau. Đốt má cho có tàn nhang và các đầu ngón tay cho vân khác đi. Thêm 2 lần bị bắt, ông vẫn giữ được bí mật trước kẻ thù.

15 năm làm nhiệm vụ trên các tàu không số, Phan Văn Nhờ tổ chức vận chuyển được 37 chuyến hàng với 600 tấn vũ khí, thuốc men y tế, góp phần bảo đảm cho chiến trường Nam Bộ phát triển trong những thời kỳ khó khăn nhất. Tháng 8 năm 1985, tròn 60 tuổi, Phan Văn Nhờ được tuyên dương Anh hùng LLVT nhân dân. Khi đó ông đang là Thường vụ Tỉnh ủy, Phó chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang.

Thiếu tá Vũ Huy Lễ là người con của xã Thái Thọ, Thái Thụy, Thái Bình. Khi 19 tuổi (tháng 7-1965), anh nhập ngũ và được đào tạo tại Trường Sĩ quan CHKT Hải quân trong nước và ở Liên Xô. Năm 1982, anh làm thuyền trưởng Tàu HQ505, loại tàu vận tải đổ bộ hạng lớn của Mỹ ta thu được sau ngày giải phóng miền Nam. Tàu tham gia chở người, lương thực thực phẩm, vật liệu và kéo cả tàu LCU556, pông-tông Đ.02 ra chốt giữ đảo Đá Lớn thuộc quần đảo Trường Sa (Khánh Hòa). Làm nhiệm vụ nơi đảo xa, trước biết bao phong ba, bão tố, gian khổ hy sinh nhưng Vũ Huy Lễ đã động viên anh em vượt lên tất cả. Tàu HQ505 dưới sự chỉ huy của Vũ Huy Lễ đã trở thành một cột mốc chủ quyền trên quần đảo Trường Sa.

Tô Kiều Thẩm